Urban villas with gardens in Bielsko-Biała from the turn of the 20^th century

• Autorzy: Sawicka M.

Warianty tytułu

PL

Zespoły willowo-ogrodowe miasta Bielska-Białej z przełomu XIX i XX wieku

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Villas with gardens complexes of the 19^th and 20^th centuries are a characteristic element of the urban planning of Bielsko-Biała. Selected examples illustrate qualities relating to its diversity, art, content and landscape. The contemporary rank of these facilities needs to be articulated firmly. It is necessary to take appropriate action on conservation and restoration of their value. The reasons behind the poor condition of villas with gardens establishments include change of function, loss of exposure due to new developments, neglect of individual elements, and reduction in the areas they initially occupied.

PL

Zespoły willowo-ogrodowe z przełomu XIX i XX wieku stanowią charakterystyczny element urbanistyki miasta Bielska-Białej. Wybrane przykłady obrazują walory tego zjawiska, związane z jego różnorodnością pod względem artystycznym, treściowym i krajobrazowym. Współczesna ranga tych obiektów wymaga zdecydowanego podkreślenia. Konieczne jest podjęcie właściwych działań, związanych z ochroną układów i przywróceniem ich wartości. Do czynników wpływających negatywnie na ich obecny stan należą między innymi zmiana funkcji, zatracenie ekspozycji przez powstającą nową zabudowę, zaniedbanie poszczególnych elementów i zmniejszanie zajmowanych przez nie początkowo areałów.

Słowa kluczowe

EN

villas with gardens complex; 19th century residential architecture; vill

PL

zespół willowo-ogrodowy; XIX-wieczna architektura rezydencjonalna; willa

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2014
• Tom: R. 111, z. 6-A
• Strony: 105--118
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys.

Twórcy

autor

Sawicka M.

• Institute of Landscape Architecture, Faculty of Architecture, Cracow University of Technolog

Bibliografia

• Bielsko-Biała i okolice. Historia pocztówką pisana, Bielsko-Biała 2002.
• Chojecka E., Miasto jako dzieło sztuki. Architektura i urbanistyka Bielska-Białej do 1939 roku, Bielsko-Biała 1994.
• Ciołek G., Ogrody polskie, Warszawa 1978.
• Hodor K., Zieleń i ogrody w krajobrazach miast (cz. 1: do XVIII w.), Czasopismo Techniczne, 6-A/2012, Kraków 2012, 8-15.
• Janoszek E., Architektura przemysłowa Bielska i Białej w latach 1806–1939, Bielsko-Biała 2008.
• Janoszek E., Od chałupy do willi. Architektura Cygańskiego Lasu, [in:] Cygański Las Park Kulturowy, (ed.) J. Zachara, Bielsko-Biała 2009, 14-21.
• Łakomy K., Miejskie rezydencje ogrodowe typu villa urbana przełomu XIX/XX wieku w tkance urbanistycznej miasta przemysłowego (na przykładzie Katowic), rozprawa doktorska, promotor: prof. dr hab. inż. arch. A. Mitkowska, Zakład Sztuki Ogrodowej i Terenów Zielonych, Instytut Architektury Krajobrazu, Politechnika Krakowska, Kraków 2007.
• Łakomy K., Ogrody górnośląskich rezydencji miejskich, Czasopismo Techniczne, 6-A/2012, Kraków 2012, 99-107.
• Łakomy K., Ogrody w krajobrazach miast (cz. 2: od XVIII do XX w.), Czasopismo Techniczne, 6-A/2012, Kraków 2012, 16-26.
• Łakomy K., Przemiany budownictwa willowego na przestrzeni dziejów, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, T. LVI, z. 1/2011, Warszawa 2011, 27-37.
• Łakomy K., Układy willowo-ogrodowe miast epoki przemysłowej a problematyka zróżnicowania cech i wartości, [in:] Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, (ed.) B. Szmygin, Warszawa–Lublin 2012, 115-120.
• Mitkowska A., Beskidzki krajobraz kulturowy Bielska-Białej, atrakcja codzienności z uwarunkowań historycznych, [in:] Terra incognita w turystyce, (ed.) M. Leniartek, Wrocław 2009, 13-24.
• Mitkowska A., Rozważania o wartościowaniu ogrodów zabytkowych dla ich ochrony i konserwacji, [in:] Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, (ed.) B. Szmygin, Warszawa–Lublin 2012, 121-133.
• Polak J., Przewodnik po Bielsku-Białej, Bielsko-Biała 2000.
• Program ochrony środowiska miasta Bielska-Białej, Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk w Zabrzu, Zabrze 2004.
• Siewniak M., Mitkowska A., Tezaurus sztuki ogrodowej, Warszawa 1998.
• Tołwiński T., Urbanistyka, Tom III: Zieleń w urbanistyce, Warszawa 1963.
• Topór M., Ewidencja ogrodu willowego, Bielsko-Biała, ul. Pocztowa 18, Bielsko-Biała 2002.
• Topór M., Ewidencja ogrodu willowego, Bielsko-Biała, ul. Olszówka 25, Bielsko-Biała 2001.
• Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. 162, poz. 1568 z późn. zm.).