Perspektywy rozwoju polskich terenów przygranicznych w kontekście wojny na terytorium Ukrainy

• Autorzy: Piotrowska-Trybull Marzena , Orłowska Małgorzata

Identyfikatory

DOI

10.34752/2024-c286

Warianty tytułu

EN

Development prospects for polish border regions in the context of the war in Ukraine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule zaprezentowano wyniki badań dotyczące zmian w sytuacji społeczno-gospodarczej jednostek samorządu terytorialnego w województwie podkarpackim w kontekście wojny w Ukrainie. Inspiracją do podjęcia badań był napływ uchodźców z Ukrainy do krajów europejskich, w tym do Polski. W stosunku do przybywających do Polski uchodźców mieszkańcy gmin, organizacje pozarządowe, władze publiczne (samorządowe i rządowe) podjęły szereg działań, aby zabezpieczyć podstawowe potrzeby osób migrujących. Na potrzeby badań sformułowano problemy badawcze w brzmieniu: w jaki sposób wojna w Ukrainie wpłynęła na działania samorządów lokalnych w województwie przygranicznym oraz czy i jak w związku z tym zmieniła się ich sytuacja społeczno-gospodarcza. Badania realizowano na terenie województwa podkarpackiego, które po wybuchu wojny doświadczyło napływu uchodźców poszukujących schronienia. Część z nich zatrzymywała się w poszczególnych gminach na kilka, kilkanaście dni a następnie przemieszczała się dalej w głąb kraju lub za granicę, inni decydowali się zostać na terenie tego województwa. Badania realizowano z wykorzystaniem metod teoretycznych i empirycznych, analizy wykonano za pomocą programów Sta�s�ca v. 13.3 oraz Excel 2016, obejmują lata 2021-2023.

EN

The article presents the results of research on changes in the socio-economic situation of local selfgovernment units in the Podkarpackie voivodeship in the context of the war in Ukraine. The research was inspired by the influx of refugees from Ukraine to European countries, including Poland. In relation to refugees arriving in Poland, inhabitants of communes, non-governmental organisations, public authorities (local and governmental) have taken a number of measures to secure the basic needs of migrants. For the purposes of the research, the research problems were formulated as follows: how did the war in Ukraine affect the activities of local authorities in the border voivodeship, and whether and how did their socio-economic situation change as a result. The research was carried out in the Podkarpackie voivodeship, which experienced an influx of refugees seeking shelter afer the outbreak of war. Some of them stayed in particular communes for a few or several days and then moved further inland or abroad, others decided to stay in the region. The research was carried out using theoretical and empirical methods, analyses were performed using Statistica v. 13.3 and Excel 2016, and covers the years 2021-2023.

Słowa kluczowe

PL

samorząd terytorialny; rozwój społeczno-gospodarczy; wojna; Ukraina; odporność

EN

local government; socio-economic development; war; Ukraine; resilience

• Wydawca: Towarzystwo Wiedzy Obronnej
• Czasopismo: Wiedza Obronna
• Rocznik: 2024
• Tom: nr 1
• Strony: 1--23
• Opis fizyczny: Bibliogr. 43 poz., rys.

Twórcy

autor

Piotrowska-Trybull Marzena

• Akademia Sztuki Wojennej, Warszawa, Polska

• https://orcid.org/0000-0003-3174-072

autor

Orłowska Małgorzata

• Akademia Sztuki Wojennej, Warszawa, Polska

• https://orcid.org/0000-0002-8446-8764

Bibliografia

• Blakely E. J., Leigh E.G., Planning Local Economic Development, Theory and practice, 4th ed., SAGE Publications, Inc., Thousand Oaks, CA 2010.
• BSI Organizational Resilience Index Report 2021. Bsi., https://www.bsigroup.com/globalassets/localfiles/en-gb/organizational-resilience/bsiorganisational-resilience-index-report-2021.pdf, s. 5-12, (dostęp: 27.12.2023).
• Comfort L. K., Boin A., Demchak Ch. C. (ed.), Designing Resilience: Preparing for Extreme Events, University of Pittsburgh, Pittsburgh 2021.
• Czopek M., Ślebioda M., Wpływ kryzysu energetycznego na zarządzanie polityką inwestycyjną w jednostkach samorządu terytorialnego, “Środkowoeuropejskie Studia Polityczne”, 2023, nr 2, DOI 10.14746/ssp.2023.2.1.
• Dębkowska K., Kłosiewicz-Górecka U., Szymańska A., Wejt-Knyżewska A., Zybertowicz K., Ukraińskie firmy w Polsce po wybuchu wojny w 2022 r., „Polski Instytut Ekonomiczny”, 2022.
• Firlit-Fesnak G., Budowanie systemu pomocy dla uchodźców wojennych z Ukrainy w Polsce z perspektywy doświadczeń uczestników tego procesu, „Studia Politologiczne”, 2023, 68, DOI: 10.33896/SPolit.2023.68.7
• Górska-Rożej K., Krzeszowski W., Building community resilience at the local level, “Zeszyty Naukowe Akademii Górnośląskiej” 2023, nr 5, s. 15-23, DOI: 10.53259/2023.5.02.
• Grabowska S., Pięta-Szawara A., Wsparcie Polski na rzecz uchodźców z Ukrainy w obliczu wojny w 2022 r. Wybrane aspekty, „Journal of Modern Science”, 2023, t. 1, nr 50.
• Jastrzębska M., Zdrowie fiskalne jednostek samorządu terytorialnego, “Optimum. Economic Studies”, 2023, DOI: 10.15290/oes.2023.03.113.01.
• Jaswal P., Bhattacharya S., Employer branding-an employer attractiveness tool, attractiveness factors for millennial, “Cardiometry”, 2022, 24, s. 652-661, DOI: https://doi.org/10.18137/cardiometry.2022.24.652661.
• Kesler M., Polacy o wojnie na Ukrainie, Komunikat CBOS nr 94, 2023. Klimek M., Local self-government in the era of COVID-19 pandemic, “Studia politologiczne”, 2022, nr 64.
• Kostyk-Siekierska K., Wpływ pandemii COVID-19 na sytuację finansową I funkcjonowanie jednostek samorządu terytorialnego, „Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie”, 2021, nr 51(3), DOI: 10.25944/znmwse.2021.02.2945.
• Kubicki P., Wielki „wybuch” (nieuświadomionego) kapitału społecznego, „Pomorski Thinkletter” 2022, nr 2(9), s. 108-110, https://www.kongresobywatelski.pl/wpcontent/uploads/2022/08/pomorski_thinkletter-2-2022.pdf (dostęp: 21.01.2024).
• Kucharczyk J., Łada-Konefał A., Jednym głosem. Polacy i Niemcy o rosyjskiej agresji na Ukrainę, „Barometr Polska – Niemcy - Wydanie specjalne”, 2022.
• Łubina J., Oddziaływanie pandemii COVID-19 na finanse jednostek samorządu terytorialnego, „Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu”, 2021, nr 4 (9).
• Malina A., Analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego województw Polski w latach 2005-2017, „Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy”, nr 61, DOI: 10.15584/nawg.2020.1.10.
• Manyena S. B., The concept of resilience revisited, “Disasters”, 2006. 30(4), DOI: 10.1111/j.0361-3666.2006.00331.
• Parysek J.J., Rozwój społeczno-gospodarczy oraz czynniki i uwarunkowania rozwoju, „Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania”, PAN, 2018, Tom 183.
• Piasecki A., Samorząd terytorialny w kryzysach III RP. Zarys problematyki, “Krakowskie Studia Małopolskie”, 2023, nr 3 (39).
• Pogarska O., Tucha O., Spivak I., Bondarenko O., How Ukrainian migrants affect the economies of European countries, „Vox EU”, 2023, https://cepr.org/voxeu/columns/howukrainian-migrants-affect-economies-european-countries (dostęp: 15.01.2024).
• Poliński R., Rozwój regionalny: główne problemy teorii i praktyki, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Naukowego Prakseologii. Prakseologia i Zarządzanie”, 2020, 2.
• Śleszyński P., Czy uchodźcy mogą być remedium na implozję demograficzną Polski?, „Pomorski Thinkletter“2022, nr 2.
• Szafran J., Finansowanie transformacji klimatyczno-energetycznej z funduszy i programów Unii Europejskiej z perspektywy samorządu terytorialnego, “Optimum”, Economic Studies, 2023, nr 3 (113), DOI: 10.15290/oes.2023.03.113.08.
• Szpyrka Ł., Sondaż we Francji. Europa wspiera Ukrainę, najmocniej Polska, 2022, https://wydarzenia.interia.pl/raport-ukraina-rosja/news-sondaz-we-francji-europawspiera-ukraine-najmocniej-polska,nId,5894790, (dostęp: 06.01.2024).
• Szukalski P., Człowiek w środowisku zamieszkania. Samorząd terytorialny wobec zmian demograficznych, Materiały z III Kongresu Demograficznego. Część 8, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa, 2023.
• Szymańska J., Exodus uchodźców z Ukrainy jako wyzwanie dla Unii Europejskiej, „Biuletyn Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych”, 2022, 42.
• Vorozhko T., How displaced Ukrainians in Poland find work while benefiting its economy, Voice of America, 01.10.2022https://www.voanews.com/a/how-displaced-ukrainians-inpoland-find-work-while-benefiting-its-economy/6771810.html (dostęp: 21.01.2024).
• Zalewski P., Działania administracji państwowej w Polsce wobec uchodźców z Ukrainy w pierwszych tygodniach wojny w Ukrainie 2022 roku Aspekty prawne i securitologiczne, „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” 2022, t. 34, s. 101–124, DOI: 10.31261/spus.13934.
• ŹRÓDŁA
• Strona Agencji Unii Europejskiej ds. Azylu (AUEA) https://europeanunion.europa.eu/institutions-law-budget/institutions-and-bodies/search-all-euinstitutions-and-bodies/european-union-agency-asylum-euaa_pl, 2023, (dostęp: 14.01.2024, 30.01.2024).
• Strona Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców https://data2.unhcr.org/en/situations/ukraine (dostęp: 21.02.2023; 14.01.2024).
• Strona Głównego Urzędu Statystycznego, https://svs.stat.gov.pl/9/89/531, (dostęp: 04.01.2024).
• Strona internetowa Amnesty International Polska, Jesteśmy tutaj razem. Uczniowie i uczennice z Ukrainy w polskich szkołach,https://www.amnesty.org.pl/wpcontent/uploads/2023/02/Jestesmy-tutaj-razem.-Uczniowie-i-uczennice-z-Ukrainyw-polskich-szkolach-2.pdf Wyniki monitoringu Amnesty International Polska, https://www.amnesty.org.pl, data publikacji: 24 stycznia 2023, (dostęp: 05.04.2023).
• Strona internetowa Gazety Newsweek, https://www.newsweek.pl/polska/spoleczenstwo/ukraina-pomoc-na-granicy-z-ukraina-pomoc-w-transporciejedzenie-dla-uchodzcow/ej544fw, „Wsiadają w samochody i jadą na granicę pomoc uchodźcom z Ukrainy” (dostęp: 14.01.2024).
• Strona internetowa Gazety Rzeczpospolita, http://www.rp.pl/swiat/art39750851-wojna-rosjiz-ukraina, „Wojna Rosji z Ukrainą” (dostęp: 23.01.2024).
• Strona internetowa Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, https://www.gov.pl/web/rodzina, „Ukraińcy na polskim rynku pracy: doświadczenia, wyzwania, perspektywy” (dostęp: 30.01.2024).
• Strona internetowa Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie, https://rzeszow.uw.gov.pl/aktualnosci/punkty-recepcyjne-dzialaja, „Na podkarpaciu działają punkty recepcyjne” (dostęp: 25.02.2022).
• Strona internetowa powiatu przemyskiego https://powiat.przemysl.pl/dzialania-powiatuprzemyskiego-na-rzecz-uchodzcow-z-ukrainy/, oprac.: Biuro Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności (dostęp: 17.01.2024).
• Strona internetowa Statystyczne Vademecum Samorządowca https://svs.stat.gov.pl/9/89/544, https://svs.stat.gov.pl/9/79/339 (dostęp: 5.01.2024; 27.01.2024).
• Strona internetowa Straży Granicznej, https://www.strazgraniczna.pl/pl/granica/statystykisg/2206,Statystyki-SG.html, „Statystyki SG 2023” Strona internetowa Straży Granicznej, https://www.strazgraniczna.pl/pl/granica/statystyki-sg/2206,Statystyki-SG.html, „Statystyki SG 2023” (dostęp: 14.01.2024, 30.01.2024).
• Strona internetowa Urzędu do spraw cudzoziemców, https://www.gov.pl/web/udsc/informacja-o-dzialalnosci-udsc-2022, „Informacja o działalności”(dostęp:14.01.2024).
• Strona Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie, M. Konopka, Marszałek apeluje o pomoc dla Ukrainy, https://www.podkarpackie.pl/index.php/wspolpracamiedzynarodowa/aktualnosci/marszalek-apeluje-o-pomoc-dla-ukrainy, (dostęp: 17.01.2024).
• Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, (Dz. U. 2022 poz. 583, t.j.).
• Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym, (Dz. U. 2007 Nr 89 poz. 590, t.j.).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).