Pomiędzy historią a współczesnością – o zmiennej roli światła we współczesnej architekturze

• Autorzy: Skaza M.

Identyfikatory

DOI

10.4467/25438700ŚM.17.053.7674

Warianty tytułu

EN

Between history and contemporarity – on the changing role of light in contemporary architecture

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Architektura istnieje od tysięcy lat, a światło towarzyszy jej stale. Współczesna przestrzeń oferuje jednak doznania dotąd nieistniejące. Trudno nie doceniać znaczenia oculusa we wnętrzu Panteonu, sekwencji cieni układających się na kanelurach greckiej kolumny, czy – bardziej współczesnego – mroku kaplicy w Ronchamp, do której światło sączy się przez rozglifienia kolorowych okien. A jednak mrok wnętrz Muzeum Żydowskiego, świetlisty krzyż przecinający fasadę Kościoła Światła, czy transparentna bryła Fundacji Cartiera wskazują jednoznacznie, że we współczesnej architekturze światło odgrywa także inną rolę, niż ta, jaką nadano mu dawniej, kiedy katedry były białe. To różnica pomiędzy zamkniętym i otwartym, pomiędzy nieprzeniknionym murem i transparentnością ściany kurtynowej. Wraz z nowym językiem form współczesnej architektury „zmianie” uległo też światło na/w budynku oraz nasz odbiór budowli. A jednak, pomimo zmian, „architektura to przemyślana, bezbłędna gra brył w świetle”, nadal.

EN

Architecture has existed for thousands of years and light is its constant companion. However, it is the contemporary space that offers sensations non-existent before. It is difficult to underestimate the significance of the oculus in the interior of the Pantheon, the sequence of shadows on the striae of the Greek column, or – the more recent – darkness inside the chapel in Ronchamp, where the light is seeping through the embrasures in the coloured windows. Yet the darkness in the interior of the Jewish Museum, the luminous cruciform cut into the façade of the Church of the Light or the transparent body of the Fondation Cartier all clearly indicate that in modern architecture light also plays a role different from that given to it formely, at the time when cathedrals were white. It consists in the difference between closed and open, between the impenetrable wall and the transparency of the curtain wall. Along with the new language of the forms of contemporary architecture, the “light” on/in the building and our reception of the structure have also changed. And yet, despite the changes, architecture still remains “the masterly, correct and magnificent play of forms assembled in the light”.

Słowa kluczowe

PL

światło; Muzeum Żydowskie w Berlinie; Kościół Światła w Osace; Fundacja Cartiera w Paryżu; cień

EN

light; Jewish Museum in Berlin; Church of The Light in Osaka; Fondation Cartier in Paris; shadow

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 20
• Strony: 105--111
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz.

Twórcy

autor

Skaza M.

• Pracownia Architektury Elementarnej, Instytut Projektowania Architektonicznego, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• [1] Ando T., Light, [w:] Dal Co F., Tadao Ando. Complete Works, Phaidon, Milano 2000.
• [2] Ando T., Light, Shadow and Form, [w:] Dal Co F., Tadao Ando. Complete Works, Phaidon, Milano 2000.
• [3] Arnheim R., Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka, [przeł.] J. Mach, Officyna, Łódź 2004.
• [4] Giedion S., Przestrzeń, czas i architektura. Narodziny nowej tradycji, [przeł.] J. Olkiewicz, PWN, Warszawa 1968.
• [5] Le Corbusier, W stronę architektury, [tłum.] T. Swoboda, Fundacja Centrum Architektury, Warszawa 2012.
• [6] Lenartowicz J. K., Architektura trwogi, „Zwoje” 2004 nr 3 (40), http://www.zwoje-scrolls.com/zwoje40/text24.htm#r10 [dostęp: 2017.06.05].
• [7] A. Loos, Ornament i zbrodnia (1910), [w:] A. Loos, Ornament i zbrodnia. Eseje wybrane, [przeł.] A. Stępniowska-Berns, Centrum Architektury, Warszawa 2013.
• [8] Meiss von P., Elements of Architecture. From form to space, E & FN Spon, London 1992.
• [9] Pallasmaa J., Oczy skóry. Architektura i zmysły, [przeł.] M. Choptiany, Instytut Architektury, Kraków 2012.
• [10] Strzemiński W., Teoria widzenia, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1958.
• [11] Tanizaki J., Pochwała cienia, [przeł.] H. Lipszyc, Karakter, Kraków 2016.
• [12] Twarowski M., Słońce w architekturze, Arkady, Warszawa 1996.
• [13] Wyburn G.M., Pickford R.W., Zmysły i odbiór wrażeń przez człowieka, [tłum.] H. Hoeflich-Piątkowska, St. Raczkiewicz, PWN, Warszawa 1970.