Pigment mineralogy, chemical composition and stratigraphy of wall paintings in the Church in Włościejewki, Poland

• Autorzy: Węcławska Marta

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK64WLOSCIEJEWKI

Warianty tytułu

PL

Mineralogia pigmentów, skład chemiczny i stratygrafia malowideł ściennych w kościele we Włościejewkach w Polsce

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The sixteenth-century geometrical polychromies that were discovered during conservation works in a medieval church in Włościejewki provided an extraordinary opportunity to examine the original structure of old painting layers and compare them with newer ones. Scientific research was carried out to obtain and confirm the stratigraphy of the paintings and enhance the knowledge about the techniques and pigments that had been used there. This paper presents a mineralogical and petrographic characteristic of the materials. The analysis was performed in painting layers such as: plaster, whitewash and pigment. They originated from layers created between the sixteenth and nineteenth century. Four microscopic observations of thin sections were made, using reflected and transmitted light. Samples that turned out to be too fragile were examined using a scanning microscope equipped with an EDS detector. The research also described in detail the plaster and the whitewash. Monochromes of the background, details of walls and ceilings were made on lime whitewash using the dry fresco technique. The study illustratively demonstrates the structural and textural variability of the painting layers through the ages. The study’s findings show a slight variability of the pigments, mainly iron oxides based pigments.

PL

Szesnastowieczne polichromie geometryczne, które odkryto podczas prac konserwatorskich w średniowiecznym kościele we Włościejewkach, dostarczyły nadzwyczajnej możliwości zbadania oryginalnej struktury starych warstw malarskich i porównania ich z nowszymi warstwami. Przeprowadzono badania naukowe, aby otrzymać i potwierdzić stratygrafię malowideł i pogłębić wiedzę na temat użytych technik i pigmentów. Niniejszy artykuł prezentuje mineralogiczną i petrograficzną charakterystykę zastosowanych materiałów. Analizę przeprowadzono na takich warstwach malarskich, jak: tynki, farba wapienna i pigmenty. Zostały one pobrane z warstw wytworzonych pomiędzy XVI i XIX wiekiem. Wykonano cztery obserwacje mikroskopowe na preparatach, wykorzystując światło odbite i przechodzące. Próbki, które okazały się zbyt delikatne, zostały przebadane przy użyciu mikroskopu skanującego wyposażonego w detektor EDS. Badanie również szczegółowo opisało tynk i farbę wapienną. Monochromie tła, detale ścian oraz sufitów wykonano na farbie wapiennej przy użyciu techniki suchego fresku. Badanie ilustratywnie przedstawia strukturalne i teksturalne zróżnicowanie warstw malarskich w różnych wiekach. Wyniki pokazują nieznaczne zróżnicowanie w pigmentach, głównie opartych na tlenkach żelaza.

Słowa kluczowe

EN

pigments; thin section; wall paintings; microstratigraphy; petrography

PL

pigmenty; cienkie płytki; malowidła ścienne; mikrostratygrafia; petrografia

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2020
• Tom: Nr 64
• Strony: 161--171
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Węcławska Marta

• Instytut Geologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Secondary sources / Opracowania
• Appolonia Lorenzo, Vaudan Davide, Chatel Valentina, Aceto Maurizio, Mirti Piero, Combined use of FORS, XRF and Raman spectroscopy in the study of mural paintings in the Aosta Valley (Italy), “Analytical and Bioanalytical Chemistry” 2009, vol. 395.
• Basiul Elżbieta, Badania konserwatorskie malowideł ściennych w kościele parafialnym św. Szymona i św. Judy Tadeusza w Kosieczynie, „Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo” 2010, vol. 38.
• Bolewski Andrzej, Manecki Andrzej, Mineralogia Szczegółowa, Warszawa 1993.
• Budzyń Krzysztof, Informator historyczny, „Śremski Notatnik Historyczny” 2008, vol. 1.
• Manecki, Andrzej, Muszyński Marek, Przewodnik do petrografii, Kraków 2008.
• Eastaugh Nicholas, Walsh Valentine, Chaplin Tracey, Siddall Ruth, Pigment Compendium: A Dictionary and Optical Microscopy of Historical Pigments, Oxford 2008.
• Filipiak Magdalena, The analysis of mineral pigments, [in:] Geosciences in archaeometry: methods and case studies ed. Michalska Danuta, Szczepaniak Małgorzata, Poznań 2014.
• Filipiak Magdalena, Identyfikacja pigmentów polichromii we wnętrzach kamienicy nr 43 na Starym Rynku w Poznaniu, „Ochrona Zabytków” 2015, vol. 68.
• Goldberg Paul, Macphail Richard, Practical and Theoretical Geoarchaeology, Oxford 2013.
• Holclajtner-Antunović Ivanka, Stojanović-Marić Milica, Bajuk-Bogdanović Danica, Žikić Radisa, Uskoković-Marković Snezana, Multi-analytical study of techniques and palettes of wall paintings of the monastery of Žiča, “Spectrochimica Acta – Part A: Molecular and Biomolecular Spectroscopy” 2016, vol. 156.
• Hradil David, Grygar Tomas, Hradilová Janka, Bezdička Petr, Clay and iron oxide pigments in the history of painting, “Applied Clay Science” 2003, vol. 22.
• Magon Marques Patricia, Del Lama Eliane Aparecida, Material characterization, stratigraphy, textures, and painting techniques of the mural painting The Allegory of the Industrial Development of São Paulo by Fulvio Pennacchi, “Studies in Conservation” 2019, vol. 64.
• Mugnaini S., Bagnoli A., Bensi P., Droghini F., Scala A., Guasparri G., Thirteenth century wall paintings under the Siena Cathedral (Italy). Mineralogical and petrographic study of materials, painting techniques and state of conservation, “Journal of Cultural Heritage” 2006, vol. 7.
• Ślesiński Władysław, Techniki Malarskie Spoiwa Mineralne, Warszawa 1983.
• Tomczak Krzysztof Piotr, Dokumentacja konserwatorska, powykonawcza. Budynek kościoła parafialnego. Polichromie nawy głównej i prezbiterium 2010.
• Trąbska Joanna, Mineralogical and chemical study of painting layers of medieval wall paintings from Poland, „Prace Mineralogiczne” 2001, vol. 90.
• Wujewski Tomasz, Renesansowe malowidła ścienne na zamku w Krajence, „Ochrona Zabytków” 2008, vol. 56, no. 1 (240).
• Electronic sources / Źródła elektroniczne
• Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Poznaniu, Rejestr Zabytków, http://poznan.wuoz.gov.pl/rejestr-zabytkow