Linia tramwajowa jako element krajobrazu kulturowego wschodnich dzielnic Sosnowca

• Autorzy: Rechłowicz M. , Soczówka A.

Warianty tytułu

EN

Tram line as an element of cultural landscape of eastern districts of Sosnowiec

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Czynnikiem pierwotnie kształtującym krajobraz kulturowy wschodnich dzielnic Sosnowca było rolnictwo. W II połowie XIX w. dołączył drugi kolejny – górnictwo węgla kamiennego. Brak komunikacji powodował samodzielny rozwój osad. Pomimo, iż w XIX w. do części z nich doprowadzono linie kolejowe, w połączeniach lokalnych nie odgrywały one istotnej roli. Sytuację zmieniła wybudowana w latach pięćdziesiątych linia tramwajowa – dzisiejsze wschodnie dzielnice miasta zyskały dogodne połączenie komunikacyjne z Sosnowcem. Tramwaj stał się swoistym „oknem na świat”, co ukształtowało obecną jego pozycję w świadomości mieszkańców i znaczenie dla tożsamości lokalnej. W wyniku tego procesu linia tramwajowa stała się trwałym elementem tego krajobrazu. Sprzyjały temu: specyficzny układ osadniczy – „wyspowość” osiedli, odpowiedni moment historyczny powstania linii, wytworzenie w świadomości mieszkańców roli istotnej roli tramwaju dla poprawy warunków bytowych i przebieg transformacji w latach dziewięćdziesiątych.

EN

Primarily factor of forming the cultural landscape of eastern districts of Sosnowiec was agriculture. In the second half of the twentieth century, there was also another factor – coal mining. There was lack of the public transport, settlements were expanding as independent ones. Although in the nineteenth century for some of the settlements, the railway lines were brought but in the local connections it did not play the significant role. The situation changed in fifties, when the tram line was built. Today’s eastern districts of the city have gained easy access to the city of Sosnowiec. Tramway has become a kind of “window on the world”, what has a big influence on current position of tram lines in the minds of people and the importance of local identity. As a result, tram line has become the permanent element of this landscape thanks to: specific kind of settlement system – insularity of settlements, proper historical moment for building tram line, formation (creation) in the resident’s minds the importance of the role of the tram for improving their living conditions and the process of the transformation in the nineties.

Słowa kluczowe

PL

krajobraz kulturowy; tramwaj; wschodnie dzielnice Sosnowca

EN

cultural landscape; tramway; eastern districts of Sosnowiec

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 18
• Strony: 171--180
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., ryc., fot.

Twórcy

autor

Rechłowicz M.

• Uniwersytet Śląski Wydział Nauk o Ziemi Sosnowiec, Polska

autor

Soczówka A.

• Uniwersytet Śląski Wydział Nauk o Ziemi Sosnowiec, Polska

Bibliografia

• Atlas województwa śląskiego, część II: okręg katowicki, skala 1:20 000, 2007. Przedsiębiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne, Katowice.
• Degórski M., 2005: Krajobraz jako obiektywna wizualizacja zjawisk i procesów za-chodzących w mega systemie środowiska geograficznego. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, nr 4: 13-25.
• Dybała Z., Rodek K., 2001: Klimontów. Wyd. Stowarzyszenie Przyjaciół Klimontowa, Sosnowiec.
• Jelonek J., 1964: Z dziejów Porąbki osiedla w powiecie będzińskim. Wyd. Śląsk, Katowice.
• Myga-Piątek U., 2008: Krajobraz obszaru Górnośląskiego Związku Metropolitalnego [w:] Górnośląski Związek Metropolitalny, zarys geograficzny (red.): A. Hibszer, R. Dulias, Polskie Towarzystwo Geograficzne, Oddział Katowicki, Sosnowiec: 131-139.
• Nowe linie tramwajowej mocniej powiążą Zagłębie ze Śląskiem. Dziennik Zachodni nr 22/1951.
• Ogłoszenie o powołaniu Związku Międzykomunalnego „Śląsko-Dąbrowskie Linie Komunikacyjne” z dn. 15.11.1948 r.
• Pawłowski M., 1999: Ziemia leży odłogiem. Dziennik Zachodni nr 105.
• Przemsza-Zieliński J., 1994: Sosnowiecka Encyklopedia Historyczna. Zeszyt 2. Wyd. Sowa-Press, Sosnowiec.
• Przemsza-Zieliński J., 1996: Sosnowiecka Encyklopedia Historyczna. Zeszyt 3. Wyd. Sowa-Press, Sosnowiec.
• Rechowicz H. (red.), 1977: Sosnowiec. Zarys rozwoju miasta. Wyd. PWN, Warszawa-Kraków.
• Rozbudowa Śląskich Linii Komunikacyjnych. Dziennik Zachodni nr 129/1951. Rozkład jazdy trakcji tramwajowej i autobusowej. Wyd. WPK w Stalinogrodzie. Katowice, 1955.
• Soida K., 1998: Komunikacja tramwajowa w aglomeracji katowickiej. PKT Katowice i Wyd. Stapis, Katowice.
• Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r.