Wdrożenie chromatografii jako metody badawczej do diagnostyki transformatorów oraz jej rozwój na przestrzeni pięćdziesięciu lat

• Autorzy: Olejniczak Halina , Buchacz Teresa , Bednarska Bożena

Warianty tytułu

EN

Introduction of chromatography as the research method for transformer diagnostics and its development over fifty years

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule omówiono genezę zastosowania w krajowej energetyce analizy chromatograficznej gazów rozpuszczonych w oleju transformatorów do wykrywania uszkodzeń wewnętrznych oraz ich identyfikacji. W sposób dość szczegółowy przedstawiono w polskich realiach początku lat 70. ubiegłego wieku adaptację tej metody w laboratorium ZPBE Energopomiaru poprzez jej rozwój na przestrzeni lat, uwarunkowany możliwościami technologicznymi oraz dostępnością aparatury, aż do czasów współczesnych, kiedy badanie to stanowi postawę obecnej diagnostyki technicznej i to nie tylko jednostek transformatorowych, ale także innych urządzeń energetycznych. Udokumentowanie przebiegu opisanych zmian pozwala unaocznić Czytelnikowi także perspektywę dalszej transformacji służącej rozwojowi tej metody, szczególnie w dobie stałego postępu technicznego dotyczącego aparatury, jak również bardziej precyzyjnej interpretacji wyników.

EN

This article discusses the genesis of the use, in the field of energetics (in the national scale), of chromatic analysis of gas emitted by transformers dissolved in oil. Their purpose is to sense and recognize inner damage. The adaptation of this method was presented in detail, in Poland of the early 1970s. It took place in the ZPBE Energy measurement Laboratory. Its development over the years was conditioned by technological progress and access to the machinery, moving up to the present. Nowadays this research constitutes the base for present-day technical diagnostics. Not only does it concern transformer units, but also other energetic machines. Documenting the process enables a Reader to see the perspective of further transformation for the development of this method, especially during the constant technological progress concerning both the machinery, and more precise result interpretation.

Słowa kluczowe

PL

chromatografia gazów; metoda badawcza; diagnostyka transformatorów; laboratorium ZPBE Energopomiaru; Zakład Pomiarowo-Badawczy Energetyki

EN

Gas Chromatography; Research Method; Transformer Diagnostics; DGA Lab

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Energia [Stowarzyszenie Elektryków Polskich - COSiW]
• Czasopismo: Energetyka
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 7
• Strony: 422--427
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys.

Twórcy

autor

Olejniczak Halina

• Eneropomiar- Elektryka Sp. zo.o.

autor

Buchacz Teresa

• Eneropomiar- Elektryka Sp. zo.o.

autor

Bednarska Bożena

• Eneropomiar- Elektryka Sp. zo.o.

Bibliografia

• [1] Praca z Funduszu Postępu Technicznego, Doskonalenie techniki chromatograficznej gazów w olejach transformatorowych, ZPBE Energopomiar 1974.
• [2] Szuta J., Ocena stanu izolacji transformatorów na podstawie analizy gazów wydzielanych z oleju. Biuletyn Energopomiaru nr 4 (92), „Energetyka" 1973, nr 8.
• [3] Praca z Funduszu Postępu Technicznego: „Badanie zawartości gazów w oleju transformatorów najwyższych napięć". ZPBE Energopomiar, 1972 (opracowania zbiorcze pięciu etapów z lat 1968-1972).
• [4] Instrukcja Eksploatacji Transformatorów, ed.3, ZPBE Energopomiar Gliwice, 1975.
• [5] IEC 599: 1978 "Interpretation of the analysis of gases in transformers and other oil-filled electrical equipment in service".
• [6] Dornenburg E., Uberwachung von Oltransfornatoren durch Gasanalyse, druk wewn. Brown Boveri.
• [7] Olech W., Olejniczak H., Ocena stanu technicznego transformatorów metodą chromatografii gazowej. Kryteria oceny i wyniki badań, „Energetyka" 1992, nr 11.
• [8] Buchacz T, Olech W., Olejniczak W., Ocena lokalnych przegrzewów transformatorów dużej mocy metoda chromatografii gazowej, Konferencja naukowo-techniczma Transformator 93, Kołobrzeg 1993.
• [9] CIGRE Brochure No 445 "Guide for Transformer Maintenance", 2011.
• [10] PN-EN 60567:2012 „Urządzenia elektryczne olejowe - Pobieranie próbek gazów oraz analiza gazów wolnych i rozpuszczonych - Wytyczne".
• [11] PN-EN 60599 „Urządzenia elektryczne napełnione olejem mineralnym w eksploatacji - Zalecenia dotyczące interpretacji analizy gazów rozpuszczonych i wolnych".
• [12] CIGRE Brochure No 296 "Recent developments on the interpretation of dissolved gas analysis in transformers", 2006 (wersja polska: "Ostatnie osiągnięcia w interpretacji wyników DGA").
• [13] CIGRE Brochure No 443 "DGA in Non-Mineral Oils and Load Tap Changers and Improved DGA Diagnosis Criteria" 2010 (wersja polska: „DGA w olejach niemineralnych w przełącznikach zaczepów pod obciążeniem oraz ulepszone kryteria diagnostyczne DGA").
• [14] CIGRE Brochure No 771 "Advances in DGA Interpretation", 2019.
• [15] CIGRE Brochure No 783 "DGA monitoring systems". 2019.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).