Przydatność wybranych gatunków lip (Tilia sp.) do fitoremediacji powietrza z zanieczyszczeń pyłowych

• Autorzy: Sadowiec K. J. , Gawroński S. W.

Warianty tytułu

EN

The usefulness of selected linden species (Tilia sp.) for phytoremediation of airborne particulate matter

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rozwijające się urbanizacja, transport i przemysł są źródłem zanieczyszczeń mikropyłowych, które wpływają na pogorszenie jakości powietrza i stanowią zagrożenie dla zdrowia mieszkańców. Drzewa są coraz bardziej doceniane jako naturalne filtry powietrza oczyszczające je z zanieczyszczeń mikropyłowych. Lipy to drzewa bardzo często spotykane w miastach, zarówno w parkach, jak i przy ulicach naszej strefy klimatycznej. W niniejszej pracy porównano wybrane gatunki i odmiany lip, różniące się wyglądem i wymaganiami pod względem ich zdolności do akumulacji zanieczyszczeń mikropyłowych. W doświadczeniach sprawdzano ilość pyłów o średnicy aerodynamicznej cząstek 10−100 μm, 2,5−10 μm oraz 0,2−2,5 μm, jakie zgromadziły się na powierzchni liści i w woskach. Najlepszym fitoremediantem okazała się Tilia cordata Mill. (lipa drobnolistna). Liście lipy holenderskiej „Pallida” również bardzo dobrze gromadziły zanieczyszczenia.

EN

Progressing urbanization, development of transport and industry are the sources of particulate matter, which decrease air quality and pose a threat to human health. Plants are the only natural organizm to clean the air. Trees are more and more appreciated as natural air filters that remove particulate matter. Linden are very common in cites, in parks and even near streets in our climatic zone. In this paper, selected species of linden were compared in order to determine their ability to accumulate particulate matter. These linden trees have different morphology and requirements. The accumulation of particulate matter of the size: 10–100 μm, 2.5–10 μm and 0.2–2.5 μm was analysed within this study. Tilia cordata turned out to be the best phytoremediant. Tilia × Europe „Pallida” was also very good in accumulating particulate matter on its leaves.

Słowa kluczowe

PL

mikrocząsteczki; Tilia; zanieczyszczenia powietrza; zieleń miejska

EN

air pollution; particulate matter; Tilia; urban forest

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 13, z. 3
• Strony: 131--148
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., il., wykr.

Twórcy

autor

Sadowiec K. J.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Zakład Biologii Środowiska i Higienizacji Wsi, 05-090 Raszyn, al. Hrabska 3; tel. [phone]

autor

Gawroński S. W.

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Samodzielny Zakład Przyrodniczych Podstaw Ogrodnictwa

Bibliografia

• 1. ARIOLA V., D’ALESSANDRO A., LUCARELLI F., MARCAZZAN G., MAZZEI F., NAVA S., GARCIA-ORELLANA I., PRATI P., VALLI G., VECCHI R., ZUCCHAITTI A. 2006. Elemental characterization of PM10, PM2.5 and PM1 in the Town of genoa (Italy). Chemosphere. Vol. 62. Iss. 2 s. 226–232.
• 2. Barcham 2010. Tilia tomentosa ‘Brabant’ [online]. [Dostęp 13.06.2013]. Dostępny w Internecie: http://www.bath.ac.uk/estates/landscaping/autumncolour.shtml
• 3. BECKETT K.P., FREER-SMITH P., TAYLOR G. 1997. Urban woodlands: their role in reducing the effects of particulate pollution. Environmental Pollution. Vol. 99. Iss. 3 s. 347–360.
• 4. BELL J.N.B., TRESHOW M. 2002. Air pollution and plant life. Wyd. 2. New York. John Wiley and Sons. ISBN 978-0-471-49091-3 ss. 480.
• 5. BÖHM A. 1999. Stan zasobów przyrody. Raport o stanie środowiska miasta Krakowa w latach 1994–1999. Biblioteka Monitoringu Środowiska. Kraków ss. 14.
• 6. BOROWSKI J. 2009. Wzrost rodzimych gatunków drzew przy ulicach Warszawy. Rozprawy Naukowe i Monografie. Wydaw. SGGW. Warszawa s. 124–125, 144–146.
• 7. BRACK C.L. 2002. Pollution mitigation and carbon sequestration by an urban forest. Environmental Pollution. Vol. 116 s. 195–200.
• 8. DARLEY E.F. 1966. Studies of the effect of cement-kilndust on vegetation. Journal of the Air Pollution Control Association. Vol. 16 s. 145–150.
• 9. DZIERŻANOWSKI K., POPEK R., GAWROŃSKA H., SÆBO A., GAWROŃSKI S.W. 2011. Deposition of particulate matter of different size fractions on leaf surfa ces and in waxes of Urban forest species. International Journal of Phytoremediation. Vol. 13 s. 1037–1046.
• 10. FERNÁNDEZ ESPINOZA A.J., ROSSINI OLIVA S. 2006. The composition and relationships between trace element levels in inhalable atmospheric particles (PM10) and in leaves of Nerium oleander L. and Lantana camara L. Chemosphere. Vol. 62 s. 1665–1672.
• 11. FOWLER D., CAPE J.N., UNSWORTH M.H. 1989. Deposition of atmospheric pollutants on forests. Philosophical Transactions of The Royal Society Of London. Vol. 324 s. 247–265.
• 12. FREER-SMITH P.H., BECKETT K.P., TAYLOR G. 2005. Deposition velocities to Sorbus aria, Acer campe, Populus deltoids × tricocarpa ‘Beaupré’, Pinus nigra and × Cupressocyparis lylandii for coarse, fine and ultra-fine particles in the Urban environment. Environmental Pollution. Vol. 113 s. 157–167.
• 13. GAWROŃSKI S.W. 2009. Fitoremediacja – rośliny jako narzędzia w oczyszczaniu powietrza na terenach zurbanizowanych. Materiały z seminarium II Wiosennej Wystawy Szkółkarskiej s. 5–12.
• 14. JANKOWSKA E., SOŚNIAK M. 2006. Występowanie pyłów w powietrzu otaczającym człowieka. Bezpieczeństwo Pracy. Nr 5 s. 16–19.
• 15. JOURAEVA V.A., JOHNSON D.L., HASSETT J.P., NOWAK D.J., SHIPUNOVA N.A., BARBAROSSA D. 2006. Role of sooty mold fungi in accumulation of fine-particle-assosiated PAHs and metals on deciduos leaves. Environmental Research. Vol. 102 s. 271–282.
• 16. KEMP K. 2002. Trends and sources of heavy metals in urban atmosphere. Nuclear Instruments and Methods in Physics Research B. Vol. 189 s. 227–232.
• 17. KRÜSSMANN G. 1985. Manual of cultivated broad leaved trees and Shrubs. Vol. III. Beavarton Oregon. Timber Press. s. 383–400.
• 18. MARECIK R., KRÓLICZAK P., CYPLIK P. 2006. Fitoremediacja – alternatywa dla tradycyjnych metod oczyszczania środowiska. Biotechnologia. Nr 3 s. 88–97.
• 19. MCDONALD A.G., BEALEY W.J., FOWLER D., DRAGOSITS U., SKIBA U., SMITH R.I., DONOVAN R.G., BRETT H.E., HEWITT C.N., NEMITZ E. 2007. Quantyfying the effect of Urban tree planting on concentrations and depositions of PM10 in two UK conturbations. Atmospheric Environment. Vol. 41. Iss. 38 s. 8455–8467.
• 20. MITCHELL A. 1979. Die Wald- und Parkbäume Europas. Hamburg, Berlin. Verlag Paul Parey s. 364–367.
• 21. PASTUSZKA J.S. 2007. Wpływ aerozoli ziarnistych na jakość powietrza. Metody identyfikacji i oceny. Ekoprofit. Nr 86 s. 7–15.
• 22. PERERA F.P., HEMMINKI K., GRZYBOWSKA E., MOTYKIEWICZ G., MICHALSKA J., SANTELLA R.M., YOUNG T., DICKEY C., BRANDT-RAUF P., DEVIVO I., BLANER W., TSAI W., CHORĄŻY M. 1992. Molecular and genetic damage in humans from environmental pollution in Poland. Nature. Vol. 390 s. 256–258.
• 23. POPEK R. 2008. Ocena zdolności do fitoremediacji mikrocząsteczek zawartych w powietrzu przez szesnaście gatunków drzew zalecanych do uprawy w terenach zurbanizowanych. Pr. magisterska. Maszynopis. Warszawa. SGGW ss. 32.
• 24. PYE K.1987. Aeolian Dust and Dust Deposis. Cambridge University Press, Cambridge.
• 25. RAO D.N. 1971. A study of the air pollution problem due to coal unloading in Varnasi, India. Proceedings of the Second International Clean Air Congress. Pr. zbior. Red. H.M. Enlund, W.T. Berry. New York. Academic Press s. 273–276.
• 26. RĄCZKA M., GAWROŃSKI S.W. 2004.Ocena przydatnosci do fitoremediacji wybranych gatunków drzew i krzewów ozdobnych z rodziny motylkowych. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 356 s. 181–187.
• 27. ROSSELLI W., KELLER C., BOSCHI K. 2003. Phytoextraction capacity of trees growing on a metal contaminated soil. Plant and Soil. Vol. 256 s. 256–272.
• 28. SANTELMANN M.V., GORHAM E. 1988. The influence of airborne road dust on the chemistry of Sphagnum mosses. Journal of Ecology. Vol. 76 s. 1219–1231.
• 29. SALT D.E., SMITH R.D., RASKIN I. 1998. Phytoremediation. Annual Review of Plant Physiology and Plant Molecular Biology. Vol. 49 s. 643–681.
• 30. SENETA W., DOLATOWSKI J. 2006. Dendrologia. Wyd. 3. Warszawa. Wydaw. Nauk. PWN. s. 399–410.
• 31. WHO 2010. [online]. [Dostęp 13.06.2013]. Dostępny w Internecie: www.who.int