Selected extreme weather events on the Polish coast of the Baltic Sea in the period 2001-2014

• Autorzy: Filipiak J. , Malinowska M.

Identyfikatory

DOI

10.1515/ohs-2016-0036

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article examines the spatial and temporal variability in selected extreme meteorological phenomena on the Polish coast of the Baltic Sea. Data from the 2001-2014 period related to a few meteorological and oceanographic elements were used to calculate indices of extreme weather events. The amount of intensive and widespread precipitation events in the 21st century corresponds well with the long-term means and is stable over a long period. The number of 50-60 frost days recorded per year has been systematically decreasing for several decades. Only a few deep cyclones occur per year and year-to-year variations of their number and magnitude corresponds to the overall long-term insignificant changes in the cyclone activity in the North Atlantic and the European region. The mean annual number of days with strong winds reaches nearly 8 cases per year. About 6 storm surges per year are recorded and this value has been slowly increasing in the long-term perspective. The rare occurrence of sea ice in 2001-2014 is a continuation of the reduction in the phenomenon observed in the 20th century. The passage of deep cyclones resulting in strong winds, storm surges and waves constitutes the most dangerous hazard to the coast.

Słowa kluczowe

EN

climate change; coastal zones; extreme weather; event indices

• Wydawca: Institute of Oceanography University of Gdańsk
• Czasopismo: Oceanological and Hydrobiological Studies
• Rocznik: 2016
• Tom: Vol. 45, No. 3
• Strony: 405--423
• Opis fizyczny: Bibliogr. 45 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Filipiak J.

• Department of Meteorology and Climatology, Institute of Geography, University of Gdańsk, ul. Bażyńskiego 4, 80-952 Gdańsk, Poland

autor

Malinowska M.

• Department of Meteorology and Climatology, Institute of Geography, University of Gdańsk, ul. Bażyńskiego 4, 80-952 Gdańsk, Poland

Bibliografia

• [1]. BACC II Author Team. (2015). Second Assessment of Climate Change for the Baltic Sea Basin. Springer Open.
• [2]. Bärring, L. & Fortuniak, K. (2009). Multi-indices analysis of southern Scandinavian storminess 1780-2005 and links to interdecadal variations in the NW Europe-North Sea region. Int. J. Climatol. 29(3): 373-384. DOI: 10.1002/ joc.1842.
• [3]. Besselaar van der, E.J.M., Klein Tank, A.M.G. & Buishand, T.A. (2013). Trends in European precipitation extremes over 1951-2010. Int. J. Climatol. 33(12): 2682-2689. DOI: 10.1002/joc.3619.
• [4]. Biernacik, D., Filipiak, J., Miętus, M. & Wójcik, R. (2010). Zmienność warunków termicznych w Polsce po roku 1951. Rezultaty projektu KLIMAT In: E. Bednorz & L. Kolendowicz (Eds.), Klimat Polski na tle klimatu Europy. Zmiany i ich konsekwencje (pp. 9-21). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Studia i Prace z Geografii i Geologii, 16 (In Polish).
• [5]. Borówka, R.K. (1980). Współczesne procesy transportu i sedymentacji piasków eolicznych oraz ich uwarunkowania i skutki na obszarze wydm nadmorskich. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Prace Komisji Geogr-Geol. Pozn. Tow. Przyj. Nauk, 20 1-126 (In Polish).
• [6]. Borówka, R.K. (2001). Natężenie transportu eolicznego i jego uwarunkowania na obszarze wydma nadmorskich Mierzei Łebskiej In: K. Rotnicki (Ed.), Przemiany środowiska geograficznego nizin nadmorskich południowego Bałtyku w vistulianie i holocenie (pp. 95-99). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe (In Polish).
• [7]. Gayer, G., Gunther, H. & Winkel, N. (1995). Wave climatology and extreme value analysis for the Baltic Sea area of the Warnemünde harbour entrance, Deutsche Hydrographische Zeitschrift 47(2): 109-130. DOI: 10.1007/BF02732014.
• [8]. Girjatowicz, J.P. (2011). Ice Conditions on the Southern Baltic Sea Coast. J. Cold Regions Eng. 25 (1): 1-15. DOI: 10.1061/ (ASCE)CR.1943-5495.0000020.
• [9]. Girjatowicz, J.P. (2014). Ice Thrusting and Hummocking on the Shores of the Southern Baltic Sea's Coastal Lagoons. Journal of Coastal Research 30 (3): 456-464. DOI: 10.2112/ JCOASTRES-D-12-00032.
• [10]. IPCC. (2012). Managing the Risks of Extreme Events and Disasters to Advance Climate Change Adaptation. A Special Report of Working Groups I and II of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Field, C.B., Barros, V., Stocker, T.F., Qin, D., Dokken, D.J., Ebi, K.L., Mastrandrea, M.D., Mach, K.J., Plattner, G.-K., Allen, S.K., Tignor, M. & Midgley, P.M. (Eds.)]. Cambridge: Cambridge University Press.
• [11]. Jania, J.A. & Zwoliński, Z. (2011). Ekstremalne zdarzenia meteorologiczne, hydrologiczne i geomorfologiczne w Polsce. Landform Analysis 15: 51-64 (In Polish).
• [12]. Jevrejeva, S., Drabkin, V.V., Kostjukov, J., Lebedev, A.A., Leppäranta, M., Mironov, Ye.U., Schmelzer, N. & Sztobryn, M. (2004). Baltic Sea ice seasons in the twentieth century. Clim. Res. 25: 217-227. DOI: 10.3354/cr025217.
• [13]. Jones, P.D., Jonsson, T. & Wheeler, D. (1997). Extension to the North Atlantic Oscillation using early instrumental pressure observations from Gibraltar and South-West Iceland. Int. J. Climatol. 17: 1433-1450. DOI: 10.1002/(SICI)1097- 0088(19971115)17:13<1433::AID-JOC203>3.0.CO;2-P.
• [14]. Klein Tank, A.M.G., Zwiers, F.W. & Zhang, X. (2009). Guidelines on analysis of extremes in a changing climate in support of informed decisions for adaptation. Geneva: WMO. (WMO-TD No. 1500).
• [15]. Kowalska, B., Sztobryn, M., Stanisławczyk, I., Letkiewicz, B., Kańska, A. &Krzysztofik, K. (2012). Ocena długoterminowych zmian występowania charakterystycznych poziomów morza wzdłuż polskiego wybrzeża. In: J. Wibig & E. Jakusik (Eds.), Warunki klimatyczne i oceanograficzne w Polsce i na Bałtyku Południowym (pp. 170-188). Warszawa: IMGW-PIB (In Polish).
• [16]. Koźmiński, C. & Michalska, B. (2004). Atlas zasobów i zagrożeń klimatycznych Pomorza. Szczecin: Akademia Rolnicza w Szczecinie (In Polish).
• [17]. Lorenc, H. & Olecka, A. (2006). Tendencje występowania opadów o dużym natężeniu w Polsce. In Współczesne problemy klimatu Polski - fakty i niepewności (pp. 23-36). Warszawa: IMGW (In Polish).
• [18]. Lorenc, H., Cebulak, E., Głowicki, B. & Kowalewski, M. (2012). Struktura występowania intensywnych opadów deszczu powodujących zagrożenie dla społeczeństwa, środowiska i gospodarki Polski. In H. Lorenc (Ed.), Klęski żywiołowe a bezpieczeństwo wewnętrzne kraju (pp. 7-32). Warszawa: IMGW-PIB (In Polish).
• [19]. Łupikasza, E., Hänsel, S. & Matschullat, J. (2010). Regional and seasonal variability of extreme precipitation trends in southern Poland and central-eastern Germany 1951-2006. Int. J. Climatol. 31(15): 2249-2271. DOI: 10.1002/joc.2229.
• [20]. Majewski, A., Dziadziuszko, Z. & Wiśniewska, A. (1983). Monografia powodzi sztormowych 1951-1975. Ogólna charakterystyka powodzi sztormowych u polskiego wybrzeża Bałtyku. Warszawa: WKiŁ (In Polish).
• [21]. Malinowska, M. & Filipiak, J. (2009). Opady ekstremalne w zlewniach Trójmiasta. In R. Bogdanowicz & J. Fac-Beneda (Eds.), Zasoby i ochrona wód. Obieg wody i materii w zlewniach rzecznych. (pp. 342-352). Gdańsk: FRUG (In Polish).
• [22]. Marosz, K. (2010). Wezbrania sztormowe w rejonie Gdańska w latach 1987-2006. In T. Ciupa & R. Suligowski (Eds.). Woda w badaniach geograficznych. (pp. 75-80) Kielce: UJK (In Polish).
• [23]. Miętus, M. (1999). Rola regionalnej cyrkulacji atmosferycznej w kształtowaniu warunków klimatycznych i oceanograficznych w polskiej strefie brzegowej Morza Bałtyckiego. Materiały Badawcze IMGW Seria Meteorologia (29), Warszawa: IMGW (In Polish).
• [24]. Miętus, M. & Storch von, H. (1997). Reconstruction of wave climate in the Proper Baltic Basin. Geesthacht: GKSS. (External Report 97/E/28)
• [25]. Miętus, M., Filipiak, J., Owczarek, M., Sztobryn, M. & Krzymiński, W. (2002). Statistical characteristics of hydrological and meteorological conditions of Polish harbours, Gdynia, Gdańsk i Świnoujście, 1971-2000. Gdynia: IMGW (CD- Rom).
• [26]. Miętus, M., Filipiak, J. & Owczarek, M. (2003a). Czasowo- przestrzenna struktura opadów w rejonie Zatoki Gdańskiej i jej możliwe zmiany w skali XXI wieku. In J. Cyberski (Ed.), Powódź w Gdańsku. (pp. 35-55). Gdańsk: GTN (In Polish).
• [27]. Miętus, M., Filipiak, J., Owczarek, M., Sztobryn, M. & Krzymiński, W. (2003b). Statistical characteristics of hydrological and meteorological conditions of Polish harbours, Ustka i Łeba, 1971-2000. Gdynia: IMGW (CD-Rom).
• [28]. Miętus, M. & Filipiak, J. (2004a). The temporal and spatial patterns of thermal conditions in the area of the southwestern coast of the Gulf of Gdansk. Int. J. Climatol. 24(4): 499-509
• [29]. Miętus, M., Filipiak, J. & Owczarek, M. (2004b). Klimat wybrzeża Południowego Bałtyku. Stan obecny i perspektywy zmian. In J. Cyberski (Ed.), Środowisko Południowego Bałtyku w perspektywie przystąpienia Polski do Unii. (pp. 11-44.). Gdańsk: GTN (In Polish).
• [30]. Miętus, M., Filipiak, J., Owczarek, M., Jakusik, E. & Sztobryn, M. (2004c). Statistical characteristics of hydrological and meteorological conditions of Polish harbours, Hel, 1971-2000. Gdynia: IMGW (CD-Rom).
• [31]. Olechnowicz-Bobrowska, B. (1970). Częstość dni z opadem w Polsce. Warszawa: PWN (In Polish).
• [32]. Owczarek, M. (2002). Wpływ warunków meteorologicznych na energetykę na przykładzie Zakładu Energetycznego Słupsk S.A. Wiadomości IMGW 2: 55-68 (In Polish).
• [33]. Owczarek, M. & Filipiak, J. (2016). Contemporary changes of thermal conditions in Poland, 1951-2015. Bull. of Geogr. Phys. Geogr. Ser., 10: 31-50. http://dx.doi.org/10.1515/ bgeo-2016-0003
• [34]. Ren, F., Cui, D., Gong, Z., Wang, Y., Zou, X., Li, Y., Wang, S. & Wang, X. (2012). An Objective Identification Technique for Regional Extreme Events. J. Climate 25(20): 7015-7027. DOI: 10.1175/JCLI-D-11-00489.1.
• [35]. Sztobryn, M. & Stigge, H. (2005). Wezbrania sztormowe wzdłuż południowego Bałtyku (zachodnia i środkowa część). Gdynia: IMGW (In Polish).
• [36]. Sztobryn, M. (2012). Severity of sea ice in the Southern Baltic Sea, Gulf of Finland and Gulf of Bothnia up to 21st century. Oceanology 52(6): 741-747. DOI: 10.1134/ S0001437012060069.
• [37]. Sztobryn, M., Kowalska, B., Stanisławczyk, I. & Krzysztofik, K. (2012a). Wezbrania sztormowe - geneza, tendencje i skutki działania w strefie brzegowej Bałtyku. In H. Lorenc (Ed.), Klęski żywiołowe a bezpieczeństwo wewnętrzne kraju (pp. 195-217). Warszawa: IMGW-PIB (In Polish).
• [38]. Sztobryn, M., Wójcik, R. & Miętus, M. (2012b). Występowanie zlodzenia na Bałtyku - stan obecny i spodziewane zmiany w przyszłości. In: J. Wibig & E. Jakusik (Eds.), Warunki klimatyczne i oceanograficzne w Polsce i na Bałtyku Południowym (pp. 189-215). Warszawa: IMGW-PIB (In Polish).
• [39]. Ustrnul, Z. & Czekierda, D. (2009). Atlas ofextreme meteorological phenomena and synoptic situations in Poland. Warszawa: IMGW.
• [40]. Wang, X.L., Horsburgh, K., Swail, V.R. & Woodruff, S.W. (2014). On the Development of Marine Climate Extreme Indices. Presentation on the Fourth JCOMM Workshop on Advances of Marine Climatology (CLIMAR-4) and of the First ICOADS Value-Added Database (IVAD-1) Workshop, 9-12 June 2014, Asheville, NC, USA. Abstract presented in JCOMM Technical Report No. 79. (pp. 14-15). Geneva: WMO.
• [41]. Weisse, R. & Weidemann, H. (2015). Storm surge climate in the Western Baltic Sea 1948-2012. Presentation on the 10th Baltic Sea Science Congress (Riga, Latvia). Abstract presented in Book of Abstracts, p.18.
• [42]. WMO. (1988). Hydrological Aspects of Combined Effects of Storm Surges and Heavy Rainfall on River Flow. Geneva: WMO. (WMO-TD No. 704).
• [43]. WMO. (2010). Guide to Meteorological Instruments and Methods of Observation. Geneva: WMO. (WMO-No.8, 9th edition updated).
• [44]. WMO & UNESCO. (2012). International Glossary of Hydrology. Geneva: WMO. (WMO No. 385).
• [45]. WMO. (2013). The Global Climate 2001-2010. A Decade of Climate Extremes. Geneva: WMO. (WMO No. 1103).

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.