Wydatki wojskowe w Polsce w okresie międzywojennym (1918-39) i ich wpływ na gospodarkę

• Autorzy: Klimiuk Zbigniew

Warianty tytułu

EN

Military expenditures in Poland in the interwar period (1918-1939) and their impact on the economy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wydatki wojskowe wpływały w poważnym stopniu na powstanie i rozwój przedsiębiorstw państwowych, które były cechą charakterystyczną systemu gospodarczego Polski międzywojennej. Ekonomiści II Rzeczpospolitej na ogół zgadzali się co do tego, że względy militarne uzasadniały istnienie tych przedsiębiorstw. Jednak zasadniczą przyczyną ich istnienia była słabość rodzimego kapitału. Konieczność produkcji na potrzeby wojska prowadziła do bezpośredniej działalności produkcyjnej państwa. Formy tej działalności były różne, wyodrębnione z całości administracji państwowej, mające swoje statuty i osobowość prawną przedsiębiorstwa, przedsiębiorstwa skomercjalizowane, względnie coraz szerzej stosowane udziały w różnych spółkach prawa handlowego. Środki budżetowe MSWojsk uczestniczyły w powstaniu tych przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwa wojskowe posiadały wszystkie cechy ówczesnego etatyzmu. W polskim etatyzmie trudno dopatrzyć się jakiejś myśli przewodniej, nie był on skierowany na objęcie przez państwo określonych dziedzin gospodarczych. Etatyzm pomyślany był jako sposób pomocy państwa dla prywatnych przedsiębiorstw. Tworzono przedsiębiorstwa wojskowe, ale oprócz nich nabywano w całości lub w części te zakłady, którym groziła upadłość lub nie rokowały należytego rozwoju.

EN

Military expenditures had profound impact on the establishment and development of the stateowned enterprises, which were characteristic for the economic system of the interwar Poland. Economists of the Second Republic generally agreed that military considerations justified the existence of those companies. However, the fundamental reason for the existence of said enterprises were the shortages of the domestic capital. The need to produce for the military’s purposes motivated the state to engage directly in productive activity. The state’s productive involvement took various forms, such as: units separated from the state administration, based on their specific regulations and possessing legal identity, commercialized companies, or – increasingly popularshares in various commercial companies. Budgetary resources of the Ministry of the Army were allotted to the creation of such enterprises. Military enterprises possessed all the characteristics of the “statism” of that area. In case of Polish statism it was difficult to identify a dominant framework as it wasn’t directed at subjecting certain parts of the economy to the state’s control. The Polish approach to statism served as a way of offering state’s assistance to private enterprises. Military enterprises were created, but additionally the state purchased the companies (or their parts) threatened by bankruptcy or those which didn’t show indication of desired development.

Słowa kluczowe

PL

Druga Rzeczypospolita; budżet wojskowy; wydatki wojskowe; przedsiębiorstwo zbrojeniowe; etatyzm; preliminarz budżetowy; koniunktura gospodarcza

EN

Second Republic of Poland; military budget; military expenditures; defence enterprise; statism; provisional budget; economic situation

• Wydawca: Towarzystwo Wiedzy Obronnej
• Czasopismo: Wiedza Obronna
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 1
• Strony: 73--116
• Opis fizyczny: tab.

Twórcy

autor

Klimiuk Zbigniew

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).