Zastosowanie wybranych przypraw w dietoterapii. Charakterystyka przypraw

• Autorzy: Kardas M. , Toczyńska K. , Grochowska-Niedworok E.

Identyfikatory

DOI

10.15199/65.2017.4.8

Warianty tytułu

EN

The use of selected spices in diet therapy. Characteristics of spices

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Naturalne przyprawy roślinne dostępne na polskim rynku mają duże znaczenie w żywieniu człowieka. Przyprawy mają działanie bakteriobójcze, bakteriostatyczne, przeciwwirusowe oraz antyoksydacyjne, chroniące przed chorobami dotykającymi współczesnego człowieka. Jednak w niektórych przypadkach mogą stanowić zagrożenie, zwłaszcza gdy są nieumiejętnie stosowane. W artykule przedstawiono zalecenia co do stosowania przypraw w dietach leczniczych, a także przyprawy preferowane w poszczególnych jednostkach chorobowych. Omówiono również zagrożenia wynikające ze spożywania surowców przyprawowych, uwzględniając interakcje leków z przyprawami, alergie na przyprawy i nadwrażliwość na salicylany. Odnotowano także występowanie w przyprawach szkodliwych związków, takich jak pestycydy i metale ciężkie.

EN

Natural plant spices available on the Polish market play a significant role in human nutrition. Spices have antiviral, bactericidal, bacteriostatic and antioxidant properties, which protect against diseases affecting people. However, in some cases their use may pose a risk, usually when they are used improperly. Therefore the article presents recommendations on the use of spices in therapeutic diets and preferred spices in different disease. Also, the risks resulting from the consumption spices, taking into account the drug interactions, spice allergy and sensitivity to salicylates were discussed. The paper also presents the occurrence of harmful compounds in spices such as pesticides and heavy metals.

Słowa kluczowe

PL

przyprawy roślinne; choroba; dieta; zagrożenia

EN

plant spices; disease; diet; risks

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Spożywczy
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 71, nr 4
• Strony: 37--41
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz.

Twórcy

autor

Kardas M.

• Zakład Technologii i Oceny Jakości Żywności, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

autor

Toczyńska K.

• Zakład Technologii i Oceny Jakości Żywności, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

autor

Grochowska-Niedworok E.

• Zakład Żywienia Człowieka, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Bibliografia

• [1] Bielicka-Gieldon Aleksandra, Ewa Ryłko, Irena Bojanowska. 2011. „Ocena zawartości pierwiastków metalicznych w ziołach i przyprawach dostępnych na polskim rynku”. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych 48 : 492-477.
• [2] Bojarowicz Halina, Paulina Dźwigulska. 2012. „Suplementy diety. Część III. Interakcje suplementów diety z lekami”. Hygeia Public Health 47 (4) : 442-447.
• [3] Chłopek Emilia. 2014. Pożywienie a leki. Wpływ żywności na efekt działania leków. Warszawa: Warszawska Firma Wydawnicza.
• [4] Ciborowska Helena, Anna Rudnicka. 2014. Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• [5] Cunningham Eleese. 2010. „Are there foods that should be avoided if a patient is sensitive to salicylates? ”. Journal of the American Dietetic Association 110 (6) : 97.
• [6] Jarosz Mirosław, Jan Dzieniszewski. 2010. Uważaj, co jesz, gdy zażywasz leki. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• [7] Jarosz Mirosław. 2004. Alergie pokarmowe. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• [8] Jarosz Mirosław. 2010. Praktyczny podręcznik dietetyki. Warszawa: Instytut Żywności i Żywienia.
• [9] Kęszycka Paulina, Danuta Gajewska. 2015. „Oszacowanie zawartości salicylanow w racjach pokarmowych osob dorosłych”. Problemy Higieny i Epidemiologii 96 (3) : 642-644.
• [10] Kudełka Wanda, Agata Kosowska. 2008. „Składniki przypraw i zioł przyprawowych determinujące ich funkcjonalne właściwości oraz ich rola w żywieniu człowieka i zapobieganiu chorobom”. Zeszyty Naukowe, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie 781 : 83-111.
• [11] Kulczak Małgorzata, Marian Remiszewski, Eugeniusz Korbas, Maria Jeżewska, Danuta Czajkowska. 2006. „Ocena jakości kolendry mielonej poddanej procesowi dekontaminacji z zastosowaniem pary wodnej i jej trwałość przechowalnicza”. Żywność Nauka Technologia Jakość 1 (46) : 59-66.
• [12] Makała Halina. 2010. „Przyprawy do żywności – charakterystyka i właściwości”. Przemysł Spożywczy 64 (11) : 32-35.
• [13] Park Ui-Hyun, Hong-Suk Jeong, Eun-Young Jo, et. al. 2012. „Piperine, a component of black pepper, inhibits adipogenesis by antagonizing PPARγ activity in 3T3-L1 cells”. Journal of Agricultural and Food Chemistry 60 (15) : 3853-3860.
• [14] Pieńsko Tomasz. 2013. „Kapsaicyna – właściwości, zastosowania i perspektywy”. Biuletyn Wydziału Farmaceutycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 2 : 11-17.
• [15] Skolimowska Urszula, Janusz Skolimowski, Anna Wędzisz. 2012. „Badanie właściwości przeciwutleniających metyloeugenolu”. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 45 (2) : 165-170.
• [16] Słowianek Marta, Joanna Leszczyńska. 2011. „Alergeny przypraw”. Żywność Nauka Technologia Jakość 76 : 15-28.
• [17] Telesiński Arkadiusz, Monika Grzeszczuk, Dorota Jadczak, Gabriela Wysocka, Mirosław Onyszko. 2013. „Ocena zmian zawartości azotanow (V) w wybranych ziołach przyprawowych w zależności od sposobu ich utrwalenia i czasu przechowywania”. Żywność Nauka Technologia Jakość 5 (90) : 169-176.
• [18] Vafa Mohammadreza, Farhad Mohammadi, Farzad Shidfar, et al. 2012. „Effects of Cinnamon Consumption on Glycemic Status, Lipid Profile and Body Composition in Type 2 Diabetes Patients”. International Journal of Preventive Medicine 3 (8) : 531-6.
• [19] Whiting Stephen, Emma Derbyshire, B. K. Tiwari. 2012. „Capsaicinoids and capsinoids. A potential role for weight management? A systematic review of the evidence”. Appetite 59 (2) : 341-348.
• [20] Wieczorek-Chełmińska Zofia. 2004. Żywienie w chorobach przewodu pokarmowego. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• [21] Wieczorek-Chełmińska Zofia. 2010. Żywienie w chorobach nerek. Warszawa: PZWL.
• [22] Wood Adrian, Gwen Baxter, Frank Thies, Janet Kyle, Garry Duthie. 2011. „A systematic review of salicylates in foods: estimated daily intake of a Scottish population”. Molecular Nutrition & Food Research 55 (S1) : S7-S14.
• [23] Wojcik-Stopczyńska Barbara, Paulina Jakowienko, Dorota Jadczak. 2010. „Ocena mikrobiologiczna zanieczyszczenia świeżej bazylii i mięty”. Żywność Nauka Technologia Jakość 17 (4) : 122-131.
• [24] Wojcik- Stopczyńska Barbara, Barbara Jakubowska, Krzysztof Szot. 2010. „Ocena mikrobiologicznej jakości mieszanek przyprawowych pochodzących z sieci handlowej”. Roczniki Państwowego Zakładu Higieny 61 (1) : 45-50.
• [25] Zabłocka-Słowińska Katarzyna, Jawna Katarzyna, Grajeta Halina, Biernat Jadwiga. 2013. „Interakcje pomiędzy składnikami suplementow diety a wybranymi lekami stosowanymi w terapii chorob układu sercowo-naczyniowego”. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 2 : 132-139.
• [26] Żwirska Jaśmina, Kinga Żyła, Ewa Błaszczyk, Małgorzata Schlegiel-Zawadzka. 2015. „Źrodła wiedzy i zastosowanie przypraw ziołowych przez osoby dorosłe zamieszkujące okręg małopolski i śląski”. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 48 (3) : 594-589.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).