Kable elektryczne w kontekście zagrożenia pożarowego i przepisów ochrony przeciwpożarowej

• Autorzy: Klapsa W. , Małozięć D. , Wolańska A.

Identyfikatory

DOI

10.12845/bitp.52.4.2018.11

Warianty tytułu

EN

Electric Cables in the Context of Fire Hazard and Fire Protection Regulations

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Cel: Głównym celem niniejszego artykułu jest przegląd wymagań w zakresie bezpieczeństwa pożarowego kabli elektrycznych i światłowodów. Dodatkowym celem jest przedstawienie sposobów badania ich cech palności. Wprowadzenie: Od 2016 roku kable elektryczne i światłowodowe są uznawane za wyroby budowlane. W związku z tym przy wprowadzaniu ich na rynek podlegają one – jak każdy inny wyrób budowlany – przepisom rozporządzenia CPR. W artykule przedstawione zostały wymagania stawiane kablom przed dopuszczeniem ich do obrotu na rynku europejskim (w tym także polskim) oraz właściwości tych wyrobów weryfikowane w obszarze bezpieczeństwa pożarowego. W związku z tym, że norma zharmonizowana nie obejmuje swoim zakresem pewnych grup kabli (głównie w systemach bezpieczeństwa pożarowego), w kontekście tych grup omówiono wymagania krajowe stosowane przy wprowadzaniu ich na rynek. W artykule dokonano również syntetycznej analizy przepisów krajowych w obszarze wymagań dla kabli elektrycznych i światłowodowych w kontekście ochrony przeciwpożarowej. Metodologia: Dokonano przeglądu wymagań prawnych na gruncie europejskim oraz krajowym w kontekście możliwości wprowadzenia do obrotu kabli elektrycznych lub światłowodowych. Przeprowadzono również analizę stanu prawnego w Polsce pod kątem wymagań z zakresu ochrony przeciwpożarowej dla kabli elektrycznych lub światłowodowych stosowanych w budownictwie, a także zaprezentowano metodyki badawcze stosowane do charakteryzowania tych wyrobów i oceny związanego z nimi zagrożenia pożarowego. Wnioski: Podczas doboru okablowania w budynku, oprócz aspektów użytkowych w postaci funkcji elektrycznych, należy zwrócić również uwagę na zagrożenie pożarowe, jakie stanowi duże nagromadzenie kabli w wiązkach kablowych. Zaprezentowany w artykule przegląd potwierdził, że nie wszystkie kwestie są uregulowane przepisami prawa, a w niektórych przypadkach są uregulowane niewłaściwie. W związku z powyższym projektanci i rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych powinni stosować własną wiedzę techniczną na temat kabli, tym bardziej, że przepisy określają dla tych wyrobów tylko minimalne wymagania. Pomimo funkcjonowania od ponad roku (dwóch przy założeniu okresu przejściowego) wymagań CPR w zakresie określenia reakcji na ogień kabli elektrycznych, przepisy dotyczące zastosowania poszczególnych klas nie zostały opracowane, przez co nie ma jasnego przekazu, jakie wymagania należy stawiać kablom elektrycznym. Oprócz znajomości obowiązujących wymagań dla kabli elektrycznych i światłowodów, sposobu ich badań oraz zagrożeń, jakie niesie za sobą okablowanie w budynku, przy doborze okablowania potrzebna jest także wiedza techniczna. Należałoby przyjąć, aby przynajmniej w obszarze dróg ewakuacji, stosowane były kable elektryczne i światłowody o wyższych klasach reakcji na ogień.

EN

Purpose: The purpose of this article is to review the fire safety requirements for electric and optical fibre cables and to present the methods for testing their flammability characteristics. Introduction: Since 2016, electric and optical fibre cables have been recognised as construction products. Therefore, like all other construction products, they are subject to the Construction Products Regulation (CPR). This paper presents the requirements which must be met before placing cables on the European (including Polish) market, and their properties verified in the field of fire safety. Due to the fact that the harmonised standard does not cover certain groups of cables (mainly in fire safety systems), the national requirements for placing the product on the market are also discussed. This paper also includes a synthetic analysis of national regulations in the area of requirements for electrical and optical fibre cables in the context of fire protection. Methodology: A review of European and national legal requirements was performed in the context of the possibility of placing electric or optical fibre cables on the market as construction products. An analysis of the legal status in Poland was also carried out in terms of fire protection requirements for electric or optical fibre cables normally used in construction. This paper also presents the research methodologies allowing the characterisation and assessment of the fire hazard. Conclusions: The large accumulation of cables in cable bundles is also a major fire hazard. The review confirmed that not all issues regarding the fire hazard caused by cables are regulated by law, and at some points they even lack proper regulation. However, this does not exempt designers and fire safety experts from using the available technical knowledge, bearing in mind that the regulations only specify the minimum requirements. Despite the fact that CPR standards specifying the reaction-to-fire performance of electric cables have been in force for over a year (two, if the transition period is taken into account), regulations as to the use of particular classes of cables have not been developed. This situation means that in Poland there is no clear specification of fire requirements for electric cables. In addition to the knowledge of the applicable requirements for electric cables and optical fibre, their testing methods and hazards related to wiring in buildings, technical knowledge is essential for the selection of wiring. An assumption can be made that, at least in the area of escape routes, electric cables and optical fibre with a higher reaction-to-fire performance should be used.

Słowa kluczowe

PL

kable elektryczne; światłowody; reakcja na ogień; CPR; znak B; badania kabli; palność kabli; wymagania dla kabli

EN

electric cables; optical fibre; reaction to fire; CPR; B marking; cable testing; flammability of cables; fire requirements for cables

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 52, iss. 4
• Strony: 184--201
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Klapsa W.

• Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej – Państwowy Instytut Badawczy / Scientific and Research Centre for Fire Protection – National Research Institute

autor

Małozięć D.

• Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej – Państwowy Instytut Badawczy / Scientific and Research Centre for Fire Protection – National Research Institute

autor

Wolańska A.

• Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej – Państwowy Instytut Badawczy / Scientific and Research Centre for Fire Protection – National Research Institute

Bibliografia

• [1] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2002 Nr 75, poz. 690 z późn. zm.).
• [2] Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG.
• [3] Decyzja Komisji z dnia 27 października 2006 r. zmieniająca decyzję Komisji 2000/147/WE wykonującą dyrektywę Rady 89/106/EWG w odniesieniu do klasyfikacji odporności wyrobów budowlanych na działanie ognia (2006/751/WE).
• [4] PN-EN 50575:2015-03 Kable i przewody elektroenergetyczne, sterownicze i telekomunikacyjne – Kable i przewody do zastosowań ogólnych w obiektach budowlanych o określonej klasie odporności pożarowej.
• [5] PN-EN 13501-6:2014-04 Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków – Część 6: Klasyfikacja na podstawie wyników badań reakcji na ogień kabli elektrycznych.
• [6] Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r. w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz.U. 2016, poz. 1966 z późn. zm.).
• [7] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, a także zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do użytkowania (Dz. U. Nr 143, poz. 1002 z późn. zm.).
• [8] Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. 2004 Nr 92, poz. 881 z późn. zm.).
• [9] Mroczko G., Znaczenie aprobat technicznych dla bezpieczeństwa pożarowego obiektów budowlanych, BiTP Issue 4, 2011.
• [10] PN-IEC 60364-5-52:2002 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych – Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego – Oprzewodowanie.
• [11] Seria PN-EN 60332-1 – Części 1–3: Badania palności kabli przewodów elektrycznych oraz światłowodowych. Sprawdzanie odporności pojedynczego izolowanego przewodu lub kabla na pionowe rozprzestrzenianie się płomienia.
• [12] Seria PN-EN 60332-3 – Części 10, 21–25: Badania palności kabli i przewodów elektrycznych oraz światłowodowych. Sprawdzenie odporności na pionowe rozprzestrzenianie się płomienia wzdłuż pionowo zamontowanych wiązek kabli lub przewodów.
• [13] PN-HD 60364-4-42:2011 Instalacje elektryczne niskiego napięcia – Części 4–42: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa Ochrona przed skutkami oddziaływania cieplnego.
• [14] PN-HD 60364-5-51:2011 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych – Części 5–51: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego – Postanowienia ogólne.
• [15] PN-EN 61034-2:2010 Pomiar gęstości dymów wydzielanych przez palące się przewody lub kable w określonych warunkach – Część 2: Metoda badania i wymagania.
• [16] IEC 60331-1:2009 Tests for electric cables under fire conditions – Circuit integrity – Part 1: Test method for fire with shock at a temperature of at least 830°C for cables of rated voltage up to and including 0,6/1,0 kV and with an overall diameter exceeding 20 mm.
• [17] IEC 60331-21:1999 Tests for electric cables under fire conditions – Circuit integrity – Part 21: Procedures and requirements – Cables of rated voltage up to and including 0,6/1,0 kV.
• [18] Zboina J., Mroczko G., Dostawa energii elektrycznej do urządzeń przeciwpożarowych, BiTP Issue 3, 2013.
• [19] PN-EN 50577:2016-02 Kable i przewody elektryczne – Badanie odporności na ogień kabli i przewodów bez ochrony specjalnej (klasyfikacja P).
• [20] PN-EN 61537:2007 Prowadzenie przewodów – Systemy korytek i systemy drabinek instalacyjnych.
• [21] PN-EN 50200:2016-01 Metoda badania odporności na ogień cienkich przewodów i kabli bez ochrony specjalnej, stosowanych w obwodach zabezpieczających.
• [22] PN-EN 50362:2003 Metoda badania palności przewodów i kabli energetycznych i sygnalizacyjnych o większych średnicach, bez ochrony specjalnej, stosowanych w obwodach zabezpieczających.
• [23] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 czerwca 2011 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane metra i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 144, poz. 859).
• [24] Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 200 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 63, poz. 735 z późn. zm.).
• [25] PN-EN 60754-1:2014-11 Badanie gazów wydzielających się podczas spalania materiałów pochodzących z kabli i przewodów – Część 1: Oznaczanie zawartości halogenowodorów.
• [26] PN-EN 50399:2011 Wspólne metody badania palności przewodów i kabli – Pomiar wydzielania ciepła i wytwarzania dymu przez kable podczas sprawdzania rozprzestrzeniania się płomienia – Aparatura probiercza, procedury, wyniki.
• [27] Bitner, Kable bezhalogenowe, ognioodporne i uniepalnione, 2011.
• [28] PN-EN 60754-2:2014-11 Badanie gazów wydzielających się podczas spalania materiałów pobranych z kabli i przewodów – Część 2: Oznaczanie kwasowości (przez pomiar pH) i konduktywności.