Możliwości rewitalizacji zdegradowanych terenów rekreacyjnych na przykładzie Wzgórza Elizy w Szczecinie

• Autorzy: Rzeszotarska-Pałka Magdalena

Warianty tytułu

EN

Revitalization possibilities of a degraded recreation area on the example of Elise Hill in Szczecin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Obecna nadodrzańska dzielnica Szczecina – Golęcino (niem. Frauendorf, Golazin, Golentin) – należała przed II wojną światową do chętnie uczęszczanych przez szczecinian miejsc, ze względu na atrakcyjne położenie z malowniczym widokiem na Odrę. W połowie XIX stulecia na całym obszarze Golęcina znajdowało się wiele różnego rodzaju kawiarni, restauracji i hoteli, a dodatkowym atutem ówczesnego Frauendorfu było istnienie na jego terenie dwóch zakładów wodoleczniczych. Blask całej okolicy nadawało jednak wówczas Wzgórze Elizy (niem. Elisen-höhe, obecnie nazywane Wzgórzem Kupały), stanowiące naturalne wzniesienie morenowe skarpy nadodrzańskiej o wysokości 70 m nad poziomem morza. Rozciąga się z niego piękny widok, zarówno na Odrę, jak i pobliską dolinę wokół potoku wpadającego do rzeki. Na wzgórzu znajdowała się restauracja z rozległym tarasem widokowym. Działania wojenne oraz okres po 1945 r. spowodowały, że zagospodarowanie całej dzielnicy wraz ze słynnym Wzgórzem Elizy zostało zdegradowane, a po turystyczno-rekreacyjnym charakterze okolicy niewiele dziś pozostało. Zabudowa Wzgórza Elizy została zupełnie zniszczona, teren porastają samosieje, a także zdziczałe drzewa owocowe i winorośl. Dominujący w krajobrazie stał się, zdewastowany w ostatniej dekadzie, schron przeciwlotniczy wzniesiony na stoku wzgórza w trakcie wojny. W referacie zostaną przedstawione możliwości rewitalizacji tego obszaru opartej na historycznych, a nieistniejących obecnie elementach zagospodarowania w połączeniu ze współczesnym pomysłem na wykorzystanie schronu i jego otoczenia.

EN

Current Oder district of Szczecin – Golęcino (ger. Frauendorf, Golazin, Golentin) was, before the 2nd World War, very often visited by inhabitants of Szczecin, because of the attractive location with a picturesque view to the Oder river. There was, in the middle of the XIX century, a lot of café of different kind, the restaurants and hotels all over the Golęcin and also two baths. However, the Elisa’s Hill granted glitter the entire neighbourhood (ger. Elisenhöhe, at present called the Hill of Kupala) in these times, constituting natural moraine raising the Oder escarpment 70 metres high above sea level. There is beautiful view on the Oder, and the nearby valley around the stream falling into the river. A restaurant was located on a hill with an extensive observation deck. The 2nd World War and the period after 1945 caused, that developing the entire district along with Elisa’s famous Hill had been degraded, and after recreational character of surroundings was damaged. Buildings on the Elisa’s Hill were completely destroyed, the area is covered by self-sowing, as well as feral fruit trees and the grapevine. The landscape was dominated by, devastated in the last decade, air-raid shelter built on the slope of the Hill during the war. In the paper, thereare presented possibilities of the revitalization of this area on the base of historical, but non-existent at present, elements of development in combination with the contemporary idea for air-raid shelter.

Słowa kluczowe

PL

rewitalizacja krajobrazu; tereny rekreacyjne; planowanie krajobrazu zabytkowego

EN

landscape revitalization; recreation areas; planning the monumental landscape

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej ; Polska Akademia Nauk, Oddział w Lublinie
• Czasopismo: Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 9, nr 3
• Strony: 64--73
• Opis fizyczny: Bibliogr. 4 poz., fot.

Twórcy

autor

Rzeszotarska-Pałka Magdalena

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Bibliografia

• 1.Białecki T., Turek-Kwiatkowska L., 1991. Szczecin stary i nowy, Szczecińskie Tow. Kultury, Szczecin.
• 2.Łuczak M., 2005. Szczecin Gocław, Golęcino, Gotzlow, Frauendorf, Agencja Wyd. Global, Szczecin.
• 3.Nekanda-Trepka J., Szerniewicz A., Kowalczyk A., 2006. Studium konserwatorskie osiedla Golęcino – Gocław, Biuro Planowania Przestrzennego Miasta w Szczecinie, maszynopis.
• 4.Int. 1 – www.encyklopedia.szczecin.pl, oprac. M. Łuczak, 30.05.2012.