System zarządzania bezpieczeństwem publicznym w ujęciu teorii złożoności. Opracowanie modelowe

• Autorzy: Sienkiewicz-Małyjurek K. , Kożuch B.

Identyfikatory

DOI

10.12845/bitp.37.1.2015.3

Warianty tytułu

EN

System of Public Safety Management in Context of Complexity System Theory. Development Model

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Cel: Jako cel niniejszej publikacji przyjęto zdefiniowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem publicznym (SZBP) i opracowanie jego modelu w ujęciu teorii złożoności. Metody: Cel publikacji został osiągnięty na podstawie badań przeprowadzonych w ramach projektu naukowego pt. „Koordynacja, komunikowanie i zaufanie jako czynniki skutecznej współpracy międzyorganizacyjnej w systemie zarządzania bezpieczeństwem publicznym” sfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2012/07/D/HS4/00537. Przeprowdzono w tym celu badania desk research literatury polskiej i zagranicznej, a także 15 wywiadów swobodnych z pracownikami policji, straży pożarnej oraz stacji ratownictwa medycznego. Wyniki: W wyniku przeprowadzonych badań i analiz został rozpoznany i opisany przebieg działań realizowanych w procesie zarządzania bezpieczeństwem publicznym. Zidentyfikowano również grupy podmiotów realizujących działania w tym procesie, a także scharakteryzowano jednostki odpowiedzialne za prowadzenie przedsięwzięć. Na podstawie teorii złożoności został opracowany model SZBP. Został on następnie scharakteryzowany za pomocą cech złożonych systemów adaptacyjnych (CAS). Wnioski: W ramach zrealizowanych badań zidentyfikowano obszar badawczy współczesnego zarządzania bezpieczeństwem publicznym. Zdefiniowano również SZBP jako dynamiczny układ nieskończonej liczby jednostek, którego celem jest zapewnienie bezpiecznych warunków funkcjonowania wszystkim podmiotom na danym obszarze administracyjnym przy wykorzystaniu posiadanych zasobów i w ramach obowiązujących reguł formalnych i nieformalnych relacji, charakteryzujący się niepowtarzalnością i zmiennością działań oraz ciągłym dostosowywaniem się do aktualnych warunków i pojawiających się potrzeb. W systemie tym kompetencje poszczególnych jednostek uzupełniają się, a podejmowanie przedsięwzięć wynika z uwarunkowań prawno-organizacyjnych, sytuacyjnych, a także codziennej praktyki służącej wzmocnieniu formalnych i nieformalnych relacji i zachowań poszczególnych jednostek. Dalsze pogłębione badania wymagają zidentyfikowania i poddania analizie czynników wpływających na skuteczność przedsięwzięć realizowanych w SZBP.

EN

Aim: The purpose of this publication is to define the system of public safety management (PSM) and to create a model in accordance with complexity theory. Methods: Purpose of the publication was achieved on the basis of research carried out under the project titled “Coordination, communication and trust as factors driving effective inter-organizational collaboration in the system of public safety management”. This project was financed by the National Science Centre based on decision reference no. DEC-2012/07/D / HS4/00537. To achieve the aim a desk top exercise was performed, analysing Polish and overseas literature. Additionally, 15 unstructured interviews were conducted with members of the police service, fire service and emergency medical rescue staff. Results: As a result of research and analysis, the public safety management process was established. Entities participating in this process were identified as well as the formations responsible for performing tasks were typyfied. A model of the public safety management system was created based on the complex system theory approach and further enhanced by the features of a complex adaptive systems (CAS). Conclusions: The performed analysis has revealed a research area covering contemporary public safety management. Additionally, PSM was defined as a dynamic structure of an infinite number of entities whose aim is to ensure the safety of all participants in a given administrative area, using existing resources within established formal rules and informal relationships. This system is characterized by a unique variety of activities and continuous adjustments to a current environment and emerging needs. Under PSM individual competencies of participating establishments complement each other. Operations are undertaken on the basis of legal, organizational and situational circumstances as well as daily practices, which strengthen formal and informal relationships and organisational behaviours of individual entities. Further studies need to identify and analyze the factors, which influence the effectiveness of operations implemented by PSM system.

Słowa kluczowe

PL

zarządzanie publiczne; bezpieczeństwo publiczne; system zarządzania bezpieczeństwem publicznym SZBP; teoria złożoności; złożony system adaptacyjny (Complex Adaptive System – CAS)

EN

public safety management (PSM); public safety; PSM system; Complexity System Theory; Complex Adaptive System (CAS)

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 1
• Strony: 33--43
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz., il.

Twórcy

autor

Sienkiewicz-Małyjurek K.

• Politechnika Śląska, Wydział Organizacji i Zarządzania, Instytut Zarządzania i Administracji, Zabrze

autor

Kożuch B.

• Uniwersytet Jagielloński, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Instytut Spraw Publicznych, Kraków

Bibliografia

• [1] Pieprzny S., Źródła zagrożeń bezpieczeństwa i porządku publicznego (wybrane zagadnienia administracyjno-prawne), „Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, Zarządzanie i Marketing” z. 11, 245, 2007, 87–100.
• [2] Mesjasz C., Metody zarządzania złożonymi zagrożeniami geopolitycznymi we współczesnym świecie, w: Zarządzanie bezpieczeństwem, metody i techniki, K. Raczkowski, K. Sułkowski (red.), Difin, Warszawa 2014, 121–164.
• [3] Gell-Mann M., Kwark i Jaguar – przygody z prostotą i złożonością, Wydawnictwo CIS, Warszawa 1996.
• [4] Nowak W.A., Rachunkowość sektora publicznego. Koncepcje, metody, uwarunkowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
• [5] Pascale R.T., Surfing the edge of chaos, Sloan Management Review, 1999, 83–94.
• [6] Tetenbaum T., Shifting paradigms: from Newton to chaos, “Organizational Dynamics”, Vol. 26 Issue 4, 1998, pp. 21–32.
• [7] Keene A., Complexity theory: the changing role of leadership, “Industrial and Commercial Training”, Vol. 32 Issue 1, 2000, pp. 15–18.
• [8] Smith A.C.T., Graetz F., Complexity theory and organizing form dualities, “Management Decision”, Vol. 44 Issue 7, 2006, pp. 851–870.
• [9] Levy, David L., Applications and Limitations of Complexity Theory in Organization Theory and Strategy, w: Handbook of Strategic Management, Second Edition, J. Rabin, G.J. Miller, W.B. Hildreth (red.), Marcel Dekker, New York 2000, 67–87.
• [10] Blomme R.J., Bornebroek-Te Lintelo K., Existentialism and organizational behaviour: How existentialism can contribute to complexity theory and sense-making, “Journal of Organizational Change Management”, Vol. 25 Issue 3, 2012, pp. 405–421.
• [11] Espinosa A., Porter T., Sustainability, complexity and learning: insights from complex systems approaches, “Learning Organization”, Vol. 18 Issue 1, 2011, pp. 54–72.
• [12] Wulun J., Understanding complexity, challenging traditional ways of thinking, “Systems Research and Behavioral Science”, Vol. 24 Issue 4, 2007, pp. 393–402.
• [13] Kożuch B., Zarządzanie publiczne w zarysie, Wydawnictwo Fundacja Współczesne Zarządzanie, Białystok 2003.
• [14] Tilebein M., A complex adaptive systems approach to efficiency and innovation, “Kybernetes”, Vol. 35 Issue 7–8, 2006, pp. 1087–1099.
• [15] Palmberg K., Complex adaptive systems as metaphors for organizational management, “Learning Organization”, Vol. 16 Issue 6, 2009, pp. 483–498.
• [16] Benbya H., McKelvey B., Toward a complexity theory of information systems development, “Information Technology & People”, Vol. 19 Issue 1, 2006, pp. 12–34.
• [17] Choenni S., Leertouwer E., Public Safety Mashups to Support Policy Makers, w: Electronic Government and the Information Systems Perspective, K.M. Andersen, E. Francesconi, A.G.T.M. van Engers (red.), First International Conference, EGOVIS, 2010, Bilbao, Spain, August 31–September 2, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2010, 234–248.
• [18] Lisiecki M., Kwiatkowska-Basałaj B., Pojęcie bezpieczeństwa oraz prognostyczny model jego zapewnienia, w: Zarządzanie bezpieczeństwem: międzynarodowa konferencja naukowa, P. Tyrała (red.), Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 2000, 57–58.
• [19] Smith M.E., What Future for “Public Safety” and “Restorative Justice” in Community Corrections?, National Institute of Justice, 2001 [dok. elektr.] https://www.ncjrs.gov/txtfiles1/nij/187773.txt [dostęp 7 lipca 2014].
• [20] Kożuch B., Sienkiewicz-Małyjurek K., New Requirements for Managers of Public Safety System, “Procedia – Social and Behavioral Sciences”, Vol. 149, 2014, pp. 472–478.
• [21] Gromek P., Wróbel R., Gikiewicz M., Analiza systemu bezpieczeństwa publicznego i jego relacji z innymi podmiotami bezpieczeństwa państwa w odniesieniu do Państwowej Straży Pożarnej, „Zeszyty Naukowe SGSP”, Vol. 46 Issue 2, 2013, pp. 65–93.
• [22] Zaborowski J., Administracyjnoprawne ujęcie pojęć bezpieczeństwo publiczne i porządek publiczny, „Zeszyty Naukowe ASW”, Vol. 41, 1985, pp. 129–130.
• [23] Comfort L.K., Rethinking Security: Organizational Fragility in Extreme Events, “Public Administration Review”, Vol. 62, 2002, pp. 98–107.
• [24] Fehler W., Bezpieczeństwo publiczne, „Społeczeństwo i Polityka”, Vol. 21 Issue 4, 2009, pp. 30–39.
• [25] Fleischner J., von Hippel K., Barton F., Homebound Security, Migrant Support for Improved Public Safety in Conflict-Prone Settings, A Report of the CSIS Post-Conflict Reconstruction Project, Center for Strategic and International Studies, Washington, 2009.
• [26] Mroczko F., Problemy bezpieczeństwa i porządku publicznego, „Zeszyty Naukowe Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości”, 14/1, 2010, 33–41.
• [27] Sienkiewicz-Małyjurek K., Rola samorządów lokalnych w kształtowaniu bezpieczeństwa publicznego, „Samorząd Terytorialny”, Issue 7–8, 2010, pp. 123–139.
• [28] Reiman T., Rollenhagen C., Human and organizational biases affecting the management of safety, “Reliability Engineering & System Safety”, Vol. 96 Issue 10, 2011, pp. 1263–1274.
• [29] Vinodkumar M.N., Bhasi M, A study on the impact of management system certification on safety management, “Safety Science”, Vol. 49 Issue 3, 2011, pp. 498–507.
• [30] Sienkiewicz-Małyjurek K., Niczyporuk Z., Bezpieczeństwo publiczne. Zarys problematyki, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2010.
• [31] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483).
• [32] Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz.U. 2009 nr 31 poz. 206).
• [33] Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. 2001 nr 142 poz. 1592, ze zm.).
• [34] Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. 2001 nr 142 poz. 1590, ze zm.).
• [35] Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. 2001 nr 142 poz. 1591, ze zm.).
• [36] Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz.U. 2007 nr 89 poz. 590, ze zm.).
• [37] Kulesza M., Budowanie samorządu, Municipium, Warszawa, 2008.
• [38] Niczyporuk Z.T., Sienkiewicz-Małyjurek K., Systemy monitoringu wizyjnego w bezpieczeństwie publicznym, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2008.

Uwagi

PL

Badania przedstawione w artykule przeprowadzono w ramach projektu badawczego „Koordynacja, komunikowanie i zaufanie jako czynniki skutecznej współpracy międzyorganizacyjnej w systemie zarządzania bezpieczeństwem publicznym” sfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2012/07/D/HS4/00537.