Krakus and Wanda Mounds and the division of a year into eight parts

• Autorzy: Góral W.

Identyfikatory

DOI

10.4467/21995923GP.18.010.9640

Warianty tytułu

PL

Kopiec Krakusa i Kopiec Wandy a podział roku na osiem części

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The arguments that positions of Krakus and Wanda mounds are not random, but are strictly connected with particular directions of sunrise (sunset) are presented. It has been proved that direction given by Krakus and Wanda mounds determines two dates of sunrise and two dates of sunset. The above dates divide a year into four parts and they may be connected with Celtic holidays. It turns out that the above described astronomical knowledge was also encoded inside of Krakus Mound, where in 1934–1937 archaeological excavations were carried out. One of the most interesting artefacts was the trace of a wooden pole, located just next to the mound’s axis and a system of wooden stakes (or traces of them), arranged in 13 rows radially running from the axis of the mound. In this paper a detailed description is given of the method identifying decoded astronomical knowledge hidden inside the mound based on those traces radiating from the central pole.

PL

W artykule podaje się argumenty uzasadniające tezę, że położenie kopców Krakusa i Wandy nie jest przypadkowe, lecz ściśle związane z wyróżnionym kierunkiem wschodu i zachodu Słońca. Linia wyznaczona przez kopiec Krakusa i kopiec Wandy wyznacza dwie daty wschodu Słońca i dwie daty jego zachodu. Daty te dzielą rok na cztery – w przybliżeniu – równe części. Wypadają one w połowie okresu między przesileniami i momentami równonocy oraz są zgodne z datami świąt celtyckich. Okazuje się, że przedstawiona wyżej wiedza astronomiczna została zakodowana we wnętrzu kopca Kraka. W latach 1934–1937 przeprowadzono na kopcu Krakusa wykopaliska archeologiczne. Jednym z najbardziej interesujących odkryć w aspekcie astronomicznym było znalezienie i udokumentowanie śladów drewnianego słupa centralnego znajdującego się w pobliżu osi kopca oraz śladów linii kołków (płotów) biegnących promieniście od osi kopca. W pracy opisano zastosowaną metodę umożliwiającą odczytanie znacznego zakresu wiedzy astronomicznej zakodowanej we wnętrzu kopca Krakusa.

Słowa kluczowe

EN

Krakus Mound; Wanda Mound; Archaeoastronomy; solar calendar

PL

kopiec Kraka; kopiec Wandy; archeoastronomia; kalendarz solarny

• Wydawca: Polska Akademia Umiejętności
• Czasopismo: Geoinformatica Polonica
• Rocznik: 2018
• Tom: T. 17
• Strony: 109--122
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Góral W.

• AGH University of Science and Technology

Bibliografia

• [1] Banasik P., Góral W., 2016: Kopiec Krakusa a zachód Słońca w dniu przesilenia letniego, aspekty astronomiczno-archeologiczne, Materiały archeologiczne XLI, 301–312, Wyd. Muzeum Archeologiczne w Krakowie http://www.ma.krakow.pl/artykuly.php?i=8.73.156.597&gl=3&j=0
• [2] Jamka R., 1965: Wyniki badań wykopaliskowych na kopcu Krakusa w Krakowie, Slavia Antiqua, T. XII, Warszawa– Poznań, 183–233.
• [3] Kotlarczyk J., 1979: Celtyckie święta i kopce małopolskie, Z Otchłani Wieków, nr 2, 142–148.
• [4] Góral W., 2006a: Aspekty geoinformatyczne i astronomiczne prehistorycznych kopców krakowskich i kopca Kraka w Krakuszowicach, Geodezja, T. 12, z. 2/1, UWND AGH, Kraków, 209–220.
• [5] Góral W., 2006b: Geodetical and astronomical aspects of Krakow’s prehistoric mounds. Reports on Geodesy, No 2(77), Wydawnictwo Politechniki Warszawskiej, 53–60.
• [6] Szafer W., 1936: Sprawozdanie z poszukiwań botanicznych na kopcu Krakusa wykonanych w roku 1934, Sprawozdania z czynności i posiedzeń, PAU Kraków, 1936, VI. Komitet badań kopca Krakusa, 90–92.
• [7] Meller H., Garrett K., 2004: Słoneczny dysk, National Geographic Polska, nr 1(52), 44–55.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).