Tymczasowość miejsc rekreacyjnych w wiejskim krajobrazie nadrzecznym. Przykład środkowego Wieprza

• Autorzy: Soszyński Dawid

Identyfikatory

DOI

10.30450/202308

Warianty tytułu

EN

Temporality of recreational places in rural riverside landscapes. The example of the middle Wieprz River

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

W ostatnich dekadach, w dużych miastach Europy Zachodniej narodziła się nowa tendencja oddolnego, społecz¬nego tworzenia tymczasowych przestrzeni publicznych. Niniejszy artykuł jest próbą weryfikacji czy miejsca takie rzeczywiście powstają tylko w miastach i czy rzeczywiście jest to zjawisko nowe? W tym celu w latach 2016, 2019 i 2023 przeprowadzono badania zmian w zagospodarowaniu rekreacyjnym 100 km rzeki Wieprz (płynącej głównie przez obszary wiejskie), wraz z analizą zależności pomiędzy trwałością miejsc a ich wielkością, typem oraz rodzajem podmiotu odpowiedzialnego za ich powstanie i utrzymanie. Podjęto również próbę odpowiedzi na pytanie, na ile intencjonalna i zaplanowana jest tymczasowość miejsc. Wyniki przeprowadzonych badań ukazują wiejskie tereny nadrzeczne jako obszar o bardzo dużej liczbie miejsc rekreacyjnych (głównie niewielkich i nieformalnych), których liczba w ciągu ostatnich 7 lat niemal się podwoiła. Jednocześnie bardzo duży jest tu udział miejsc tymczasowych (35%), których czas „życia” wynosi mniej niż 3-4 lata. Tak więc na terenach wiejskich, oddolnie tworzone tymczasowe miejsca publiczne okazały się dominującym typem nadrzecznej przestrzeni rekreacyjnej. Nie jest to też zjawisko nowe, lecz typowe i „naturalne” dla obszarów wiejskich. W przeciwieństwie do miast, tymczasowość miejsc nie jest tu jednak zaplanowana lecz raczej dopuszczana lub akceptowana.

EN

In recent decades, a new trend of grassroots, social creation of temporary public spaces has taken root in large cities in Western Europe. This article is an attempt to verify whether such places are really being created only in cities, and whether it is really a new phenomenon. To this end, a study of changes in the recreational development of 100 km of the Wieprz River (flowing mainly through rural areas) was conducted in 2016, 2019 and 2023, along with an analysis of the relationship between the permanence of places and their size, type and the type of entity responsible for their creation and maintenance. An attempt was also made to answer the question of how much the temporary nature of the sites is intentional and planned. The results of the study show the rural riverside area as an area with a very large number of recreational places (mainly small and informal), the number of which has almost doubled over the past 7 years. At the same time, it featured a very high proportion of temporary sites (35%), with a “lifespan” of less than 3–4 years. Thus, in rural areas, bottom-up created, temporary public places turn out to be the dominant type of riverside recreational space. This is not a new phenomenon, but typical and “natural” for rural areas. Unlike in cities, however, the temporariness of places here is not planned but rather allowed or accepted.

Słowa kluczowe

PL

miejsce tymczasowe; wiejskie przestrzenie publiczne; przestrzeń nadrzeczna; przestrzeń rekreacyjna; zmiany krajobrazu; placemaking; działanie nieformalne; rzeka Wieprz

EN

temporary place; rural public places; riverside space; recreational space; landscape changes; placemaking; informal activities; Wieprz River

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 50 (2)
• Strony: 5--20
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Soszyński Dawid

• The John Paul II Catholic University of Lublin, Faculty of Natural and Technical Sciences, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-3071-7008

Bibliografia

• 1. Adamiczka H., Adamiczka B., 2016: Rozwój, odrzucenie, powrót – fazy interakcji miasto-rzeka w kontekście Wrocławia. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Research Papers of Wrocław University of Economics, 443: 11-22. DOI: 10.15611/pn.2016.443.01
• 2. Angiel J., 2011: Percepcja niematerialnych wartości polskich rzek przez studentów Uniwersytetu Warszawskiego. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 15: 141-147.
• 3. Bierwiaczonek K., 2018: Miejskie przestrzenie publiczne i ich znaczenie społeczne. Przegląd Socjologiczny, 67(1): 25-48. DOI: 10.26485/ Ps/2018/67.1/2 (Urban public space and its social roles – an attempt at systematization)
• 4. Bishop P., Williams L., 2012: The Temporary City. London; New York: Routledge.
• 5. Bricker K.S., Kerstetter D.L., 2008: Symbolic uses of River recreation resources: whitewater boaters’ special places on the south fork of the American River [in:] Water and People: Challenges at the Interface of Symbolic and Utilitarian Values. (eds): S. F. McCool, R. N. Clark, G. H. Stankey, U.S. Dept. of Agriculture, Forest Service, Pacific Northwest Research Station, Portland, OR: 145-176.
• 6. Carmona M., 2010: Contemporary public space, part two: Classification. Journal of Urban Design, 15(2): 157-173.
• 7. Cieślak-Arkuszewska A., 2020: A river in small town landscape. Selected issues, Rzeka w krajobrazie małego miasta. Wybrane zagadnienia. space & FORM | przestrzeń i FORMa, 44: 277-306. DOI: 10.21005/pif.2020.44.D-01.
• 8. Crowther P., 2016: Temporary Public Spaces: A Technological Paradigm. The Journal of Public Space, 1(1): 63-74. DOI: 10.5204/jps.v1i1.11
• 9. Durrell L., 1969: Spirit of Place Faber & Faber. London.
• 10. Gzell S., Świeżewska K., 2015: Zarządzanie chaosem. Koncepcja tymczasowego wykorzystania przestrzeni w mieście. Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 259: 143-158.
• 11. Górowska J., 2021: Kulturowe archiwum błękitnej humanistyki. Przeglad Kulturoznawczy, 2 (48): 15-26. doi:10.4467/20843860PK.21.016.14073.
• 12. Januchta-Szostak A., Karaśkiewicz A., 2018: Recreational development in the settlements of the Warta valley in Wielkopolska. Tourism, 28(1): 15- 23. http://dx.doi.org/10.18778/0867-5856.28.1.10
• 13. Jarosz E., 2021: Hydro-sztuka w Polsce z perspektywy błękitnej humanistyki jako tratwy ratunkowej wobec katastrofy ekologicznej. Przegląd Kulturoznawczy, 48(2): 284-318.
• 14. Kazanecka-Olejnik L., 2017: Tymczasowe przekształcenia przestrzeni publicznych. Badania interdyscyplinarne w architekturze. BIWA 2: monografia konferencyjna. T. 2, Miasto (ed.): B. Komar, Wydział Architektury Politechniki Śląskiej, Gliwice 2017: 88-99.
• 15. Mocior E., Franczak P., Hibner J., Krąż P., Nowak A., Rechciński M., Tokarczyk N., 2014: Typologia naturalnych krajobrazów efemerycznych w świetle dotychczasowych badań [in:] Współczesne problemy i kierunki badawcze w geografii tom 2, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej U J, Krakow 2014, 77-101.
• 16. Morris C., 2006: Water paths and the landscape: poetry of water paths watercourses waterways and rivers-fluid links between artists, ecology and the environment. PhD Thesis, RMIT University, Melbourne.
• 17. Overmeyer K., 2007: Urban Pioneers: Temporary Use and Urban Development in Berlin. Senatsverwaltung fur Stadtentwicjlung Berlin. Jovis, Berlin.
• 18. Pieńkowski P., Kupiec M., Smoter P., 2010: Zmien¬ność wybranych elementów krajobrazu na sąsiadujących obszarach zlewni Iny i małej Iny w XX w. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 13: 54-62.
• 19. Przesmycka N., 2015: Metody kreowania tymczasowych przestrzeni publicznych. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych, 4: 125-142.
• 20. Stevens Q., Ambler M., 2010: Europe’s City Beaches as Post-Fordist Placemaking. Journal of Urban Design, 15 (4) The Production of Public Space: 515-537. https://doi.org/10.1080/13574809.2010.5 02341
• 21. Stokowski P., 2008: Symbolic Aspect of Water [in:] Water and People: Challenges at the Interface of Symbolic and Utilitarian Values (eds): S. F. McCool, R. N. Clark, G. H. Stankey, U.S. Dept. of Agriculture, Forest Service, Pacific Northwest Research Station, Portland, OR: 19-50.
• 22. Walljasper J., and Project for Public Spaces, 2007: The great neighborhood book: A do-it-yourself guide to placemaking. Gabriola Island, BC, Canada: New Society Publishers.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).