Zarządzanie przewozami ładunków niebezpiecznych. Cz. 2

• Autorzy: Skowrońska Agnieszka , Suchecki Marcin

Identyfikatory

DOI

10.33226/1231-2037.2022.9.2

Warianty tytułu

EN

Management of the shipment of dangerous goods. P. 2

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zasadniczym celem niniejszej publikacji jest określenie roli i znaczenia zarządzania przewozem ładunków niebezpiecznych w transporcie i spedycji, ze szczególnym zwróceniem uwagi na Polskę. W części pierwszej publikacji: zdefiniowano pojęcie ładunków niebezpiecznych; zaprezentowano rodzaje pojazdów wykorzystywanych do ich przemieszczania; zidentyfikowano gałęzie transportu wykorzystywane w przewozie ładunków niebezpiecznych wraz ze wskazaniem wymagań odnoszących się do transportu ładunków niebezpiecznych i zwróceniem uwagi na wyposażenie i oznakowanie ładunku i jednostki przewożącej towary niebezpieczne; wskazano metody i sposoby zabezpieczania ładunków w czasie ich przemieszczania. W części tej zidentyfikowano obowiązki przewoźników w transporcie ładunków niebezpiecznych (z podziałem na gałęzie transportu). W części drugiej publikacji odniesiono się do międzynarodowych regulacji prawnych z uwzględnieniem rodzaju transportu (ADR, RID, IMDG, ICAO). Wskazano na wyniki analizy organizacji i realizacji procesu transportowego ładunków niebezpiecznych w Polsce. Omówiono te kwestie w kontekście regulacji prawnych oraz zaprezentowano schemat mechanizmu ich stosowania w transporcie towarów niebezpiecznych. Szczególną uwagę zwrócono na analizę najczęściej wykorzystywanej gałęzi transportu tych towarów, na bazie której dokonano oceny zarządzania przewozami drogą lądową. W ocenie transportu odniesiono się do adekwatności regulacji prawnych w przebiegu przemieszczania ładunków. Zidentyfikowano także przykłady utrudnień i nieprawidłowości w polskim prawie w zakresie transportu towarów niebezpiecznych. Dokonana ocena zarządzania przewozami ładunków niebezpiecznych stała się punktem wyjścia do zaproponowania autorskich modyfikacji w zakresie usprawnień i modyfikacji przewozu tego rodzaju ładunków.

EN

The main objective of the publication is to define the role and importance of shipment of dangerous goods in transport and freight forwarding, with particular emphasis on Poland. In the first part of the dissertation, the concept of dangerous goods was defined. Also, the types of vehicles used for their movement were presented and shipping modes used to transport dangerous goods were identified along with the requirements for shipment of dangerous goods and proper attention to the equipment and marking of the cargo and the means of transport carrying such dangerous goods. Moreover, methods and ways of securing the loads during their movement were indicated. This part identifies the obligations of carriers during the shipment of dangerous goods (divided into particular modes of transport). The second part of the publication with deals with international regulation taking into account the mode of transport (ADR, RID, IDMG, ICAO) and underlines its importance in EU law. Attention was drawn to the results of the analysis of the organisation and implementation of the transport process of dangerous goods in Poland. These issues have been discussed i the context of the legislation and a model for their use in the transport of dangerous goods has been presented. Particular attention has been paid to the analysis of the most frequently used mode of transport for these goods, on the basis of which land transport management has been assessed. The evaluation of transport related to the adequacy of legislation on the transport of goods. Examples of difficulties and irregularities in Polish legislation in the field of transport of dangerous goods were also identified. The evaluation of the management of the transport of dangerous goods was the starting point for proposals to improve and modify the transport of dangerous goods.

Słowa kluczowe

PL

ładunek niebezpieczny; przewóz ładunków niebezpiecznych; międzynarodowe regulacje prawne; transport ładunków niebezpiecznych; spedycja ładunków niebezpiecznych

EN

dangerous good; shipment of dangerous goods; international legal regulations; forwarding of dangerous goods; transport of dangerous goods

• Wydawca: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne SA
• Czasopismo: Gospodarka Materiałowa i Logistyka
• Rocznik: 2022
• Tom: nr 9
• Strony: 12--29
• Opis fizyczny: Bibliogr. 75 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Skowrońska Agnieszka

• Uniwersytet Ekkonomiczny we Wrocławiu

• https://orcid.org/0000-0003-1543-7291

autor

Suchecki Marcin

Bibliografia

• Allsafe. (2020). Zabezpieczanie ładunku metodą siłową. https://www.allsafe-group.com/fileadmin/user_upload/Grundlagen_LaSi/pl/Konfigurator_PL_p_120_121_Lasi_Kraft.pdf (pobrano 06.12.2021).
• Alyami, H., Yang, Z., Riahi, R., Bonsall, S., & Wang, J. (2019). Advanced uncertainty modeling for container port risk analysis. Accident Analysis & Prevention, 123, 411–421 https://doi.org/10.1016/j.aap.2016.08.007
• Baczkowska-Dobranowska, A. (2019). Towary niebezpieczne. Od czego zacząć? https://edu.trans.eu/kursy/transport-drogowy/towaryniebezpieczne-od-czego-zaczac/2 (pobrano 27.11.2021).
• Baterliene, N. (2020). Improving safety of transportation of dangerous goods by railway transport. Infrastructures, 5(7), https://doi.org/10.3390/infrastructures5070054
• BIFA. (2018). A Guide to Handling Dangerous Goods Shipments. BIFA Good Practice Guides. British International Freight Association, November 2018. https://www.bifa.org/media/4281563/bifa-guide-handling-dangerous-goods.pdf
• Blanco, M. A. (2011). Safety Adviser for the Transport of Dangerous Goods by Road. Seguridad sy Medio Ambiente, 123. http://www.mapfre.com/fundaction/html/revistas/seguridad/n123/docs/Articulo4en.pdf (pobrano 04.08.2022).
• Budzik, A., & Budzik, R. (2016). Wybrane aspekty przewozu materiałów niebezpiecznych na przykładzie przedsiębiorstwa transportowo-spedycyjnego. Gospodarka Materiałowa & Logistyka, (11), 38–45.
• Centrone, G., Pesenti, R., & Ukovich, W. (2008). Hazardous materials transportation: A Literature review and an annotated bibliography. W: C. Bersani, A. Boulmakoul, E. Garbolino, R. Sacile (red.), Advanced technologies and methodologies for risk management in the global transport of dangerous goods (33–63). IOS Press.
• Chakrabarti, K. U., & Parikh K. J. (2011). Route evaluation for hazmat transportation based on total risk — A case of Indian state highways. Yournal of Loss Prevention in the Process Industries, 24(5), 524–530 https://doi.org/10.1016/j.jlp.2011.03.002
• Conca, A., Ridella, Ch., & Sapori, E. (2016). A risk assessment for road transportation of dangerous goods: A routing solution. Transportation Research Procedia, 14, 2890–2899. https://doi.org/10.1016/j.trpro.2016.05.407
• Cordstrap. (2021). https://www.cordstrap.com/pl/Produkty/Worki-sztauerskie/Kompleksowe-rozwiazania-do-konteneryzacji (pobrano 06.12.2021).
• DbPort.eu. (2018). Instrukcja postępowania z towarami niebezpiecznymi na bocznicach kolejowych Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A., Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście SA. https://dbport.eu/regulaminykolejowe/regulaminszczecinportdrobnica.pdf (pobrano 12.07.2022).
• Dobrzyńska, R. (2013). Zagrożenie środowiska podczas transportu drogowego materiałów niebezpiecznych. W: Semenova, I. N., & Wiktorowska-Jasik, A. (red.), Transport w regionie Pomorza Zachodniego (219–226). Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego.
• Drewek, W. (2010). Charakterystyka przedsięwzięć związanych z organizacją transportu materiałów niebezpiecznych w ruchu samochodowym. Logistyka, (6).
• Fabiano, B., Curro, F., Reverberi, A. P., & Pastorino, R. (2005). Dangerous good transportation by road: From risk analysis to emergency planning. Journal of Loss Prevention in the Process Industries, 18, 403–413. http://dx.doi.org/10.1016/j.jlp.2005.06.031
• Fullbax.pl. (2019). Klasy i oznakowanie ADR, ADN i RID w transporcie międzynarodowym. https://fullbax.pl/klasy-i-oznakowanieadr-adn-i-rid-w-transporcie-miedzynarodowym, 9.07.2019 (pobrano 30.11.2021).
• Garbarino, M., Tkinat, M., Yankevich, N., & Lachtar, D. (2012). Transport of dangerous goods. Springer-Verlag.
• Ghazinoory, S., & Kherkhah, A. S. (2008). Transportation of hazardous materials in Iran: A strategic approach for decreasing accidents. Transport, 10, 104–111. https://doi.org/10.3846/1648-4142.2008.23.104-111
• Grzegorczyk, K., & Buchcar, R. (2015). Przewóz drogowy materiałów niebezpiecznych ADR. ADeR Buch-Car.
• Grzegorczyk, K., & Buchcar, R. (2017). Przewóz drogowy materiałów niebezpiecznych ADR. ADeR Buch-Car. https://www.biblos.pk.edu.pl/ST/2017/06/100000296654/100000296654_Grzegorczyk_PrzewozDrogowyTowarow.pdf (pobrano 18.07.2022).
• Grzegorczyk, K., & Buchcar, R. (2021). Towary niebezpieczne ADR 2021–2023. Net Polska.
• IRU. (2014). Międzynarodowe wytyczne odnośnie bezpiecznego mocowania ładunków w transporcie drogowym. IRU_CIT, Geneva. https://www.iru.org/sites/default/files/2016-01/pl-safe-l (pobrano 20.07.2022).
• Janno, J., & Koppel, O. (2018). Operational risks in dangerous goods transportation chain on roads. Scientific Journal of Logistics, 14(1), 33–41 http://dx.doi.org/10.17270/J.LOG.2018.261
• Jarasunienie, A., & Jakubauskas, G. (2007). Improvement of road safety using passive and active intelligent vehicle safety systems. Transport, 22(4), 284–289 https://doi.org/10.1080/16484142.2007.9638143
• Jarocka, P., & Łyziński, A. (2015). Bezpieczeństwo w przewozie towarów niebezpiecznych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, 104, 287–293. https://core.ac.uk/download/pdf/160238018.pdf
• Jaworski, T. (2021). Przewóz towarów niebezpiecznych wspomagany technologią. 17.05.2021. https://news.microsoft.com/plpl/features/przewoz-towarow-niebezpiecznych-wspomagany-technologia/? (pobrano 23.03.2022).
• Kacperczyk, R. (2016). Środki transportu. Cz. I. Difin.
• Kokociński, M. (2013). Praktyczne aspekty stosowania ADR w przewozie towarów niebezpiecznych. SPH-Credo.
• Komisja Europejska. (2009). Biała księga. Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu —- dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu. 4.02.2009, KOM (2009) 44, wersja ostateczna. https://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=com:2011:0144:fin:pl:pdf
• Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF). Załącznik C — Regulamin międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID), 2019. https://www.gov.pl/web/infrastruktura/przewoz-towarow-niebezpiecznych (pobrano 12.12.2021).
• Krawczyszyn, P. (2015). Bezpieczeństwo w transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. Logistyka, (3), 2467–2473. https://docplayer.pl/13005500-bezpieczenstwo-w-transporcie-materialow-niebezpiecznych-droga-powietrzna.html (pobrano 18.07.2022).
• Kršák, E., Hrkút, P., & Vestenický, P. (2012). Technical infrastructure for monitoring the transportation of oversized and dangerous goods. Proceedings of the Federated Conference on Computer Science and Information Systems, 797–802. https://annals-csis.org/proceedings/2012/pliks/298.pdf (pobrano 4.08.2022).
• Kulbacka-Burakiewicz, N., & Zębek, E. (2018). Procedury prawne przewozu towarów niebezpiecznych środkami transportu kolejowego. Gospodarka Materiałowa & Logistyka, (1), 21–28. /files/1402371585/file/GMiL_1_2018_NR_INTERNET.pdf
• Kwasiborska, A. (2011). Przewozy materiałów niebezpiecznych transportem lotniczym. Logistyka, (3), s. 1489–1494.
• Kwasiborska, A. (2011). Wybrane zagadnienia przewozu przesyłek w transporcie lotniczym. Logistyka, (4), s. 532–537. https://docplayer.pl/179116126-wybrane-zagadnienia-przewozu-przesyłek-w-transporcie-lotniczym.html (pobrano 18.07.2022).
• Kwaśniowski, S., Młyńczak, M., & Nowakowski, T. (2014). Bezpieczeństwo transportu kolejowego ładunków niebezpiecznych — koncepcja identyfikacji zagrożeń. Logistyka, (3), 3583–3592. https://www.logistyka.net.pl/bank-wiedzy/item/87285
• Ligęza, K. (2011). Wybrane aspekty poprawy bezpieczeństwa transportu i ochrony portów w przewozie ładunków niebezpiecznych. Logistyka, (5), s. 787–794. https://www.logistyka.net.pl/bank-wiedzy/item/81738 (pobrano 18.07.2022).
• Łacny, J. (2009). Funkcjonowanie międzynarodowego transportu drogowego ładunków w gospodarce globalnej. ITE-PIB.
• Łukasik, Z., Nowakowski, W., & Ushakov, A. (2017). Bezpieczeństwo przewozu ładunków niebezpiecznych w transporcie kolejowym. Autobusy. Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe, (6), 316–320.
• Madej, B., Madej, R., & Kurcz, J. (2018). Zasady załadunku pojazdów i mocowania ładunków. Poradnik. Akademia Transportu i Przedsiębiorczości.
• Mazurkiewicz, A. (2008). Transport drogowy towarów niebezpiecznych, zagrożenia i sposoby zabezpieczeń. Logistyka, (2).
• Milazzo, M. F., Lisi, R., Maschio, G., Antonini, G., & Sadoni, G. A. (2010). A study of land transport of dangerous substances in Estearn Sicilly. Journal of Loss Prevention in the Process Industries, 23(3), 393–403. https://doi.org/10.1016/J.JLP.2010.01.007
• Ministerstwo Infrastruktury. (2018). Towary niebezpieczne. https://www.gov.pl/web/infrastruktura/towary-niebezpieczne. (pobrano 23.03.2022).
• Najib, M., Boukachour, H., & Boukachour, J. (2009). Multi-agent framework for hazardous goods transport risk management. https://www.srlst.com/ijist/special%20issue2010-2_files/Special-Issue2010_2_27,pdf (pobrano 04.08.2022).
• Neider, J. (2019). Transport międzynarodowy. PWE.
• Net-Cargo. (2020). Proces pakowania towaru w transporcie morskim. https://net-cargo.pl/blog-net-cargo/proces-pakowania-towarutransporcie-morskim (pobrano 17.12.2021).
• Nicopulos, M. (2016). Transport lotniczy towarów niebezpiecznych. Przegląd Komunikacyjny, (3), 6–10. https://transportation.overview.pwr.edu.pl/uploaad/cale-numery/numery-pl/2016/n_pk_03_16.pdf. (pobrano 12.07.2022).
• NIK. (2018). NIK o bezpieczeństwie przewozów kolejowych. https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-bezpieczenstwie-przewozowkolejowych. html (pobrano 20.03.2022).
• Nowacki, G., & Chmieliński, M. (2017). Analiza transportu towarów niebezpiecznych w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Autobusy. Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe, (9). 104–111.
• Nowacki, G., Krysiuk, C., & Kopczewski R. (2016). Dangerous goods transport problems in the European Union and Poland. TransNav — the International Journal on Marine Navigation and Safety of Sea Transportation, 10(1), 143–150. https://doi.org/10.12716/1001.10.01.16
• Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 grudnia 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu Ustawy o przewozie towarów niebezpiecznych Dz.U. 2020, poz. 154. https://www.infor.pl/akt-prawny/Dz.U.2020.021.0000154,ustawao-przewozie-towarow-niebezpiecznych.html
• Oświadczenie rządowe z dnia 15 lutego 2021 r. w sprawie wejścia w życie zmian do załączników A i B do Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), sporządzonej w Genewie dnia 30 września 1957 r. (2022) Dz.U. z 2021 r., poz. 874. https://www.infor.pl/akt-prawny/dzu.2021.130.0000874,oswiadczenie-rzadowe-w-sprawiewejscia-w-zycie-zmian-do-zalacznikow-a-i-b-do-umowy-europejskiej-dotyczacej-miedzynarodowego-przewozu-drogowegotowarow-niebezpiecznych-adr-sporzodzonej-w-genewie-dnia-3.html
• Pawlik, Z. (2018). Przewóz towarów niebezpiecznych transportem kolejowym oraz wagony do przewozu. 20.07.2018. https://wktwroclaw.wp.mil.pl/pl/pages/przewoz-towarow-niebezpiecznych-transportem-kolejowym-oraz-wagony-do-przewoz-2018-07-20-c/
• PIP. (2020). Transport. ADR — zasady zabezpieczeń ładunków. https://www.pip.gov.pl/pl/f/v/229644/karta4.pdf (pobrano 06.12.2021).
• Pyza, D., & Jachimowski, R. (2015). Modelling of parcels' transport system. W: R. Kersys (red.), 19th International Conference Transport Means, Proceedings (659–664). Kaunas University of Technology.
• Rewizorski, M. (2011). Unia Europejska w stosunkach międzynarodowych. Difin.
• Rogalski, G., & Pyza, D. (2018). Organizacja przewozów towarów niebezpiecznych w transporcie drogowym. W: Problematyka zagrożeń w transporcie drogowym towarów niebezpiecznych, (120 „Transport”), 341–363.
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 20 października 2015 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych oraz bocznic kolejowych z drogami ich usytuowania, Dz.U. 2015, poz. 1744. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/wdu20150001744/o/d20151744.pdf
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 7 maja 2015 r. w sprawie uzyskiwania świadectwa doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych Dz.U. 2015, poz. 718. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/wdu20150000718/o/d20150718.pdf
• Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie prowadzenia kursów z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych Dz.U. 2012, poz. 619. https://eli.gov.pl/api/acts/DU/2012/619/text.html
• Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 lipca 2012 r. w sprawie szczegółowych warunków wykonywania lotów międzynarodowych z materiałami niebezpiecznymi Dz.U. 2012, poz. 898.
• Salomon, A., & Kaźmierska, P. (2016). Wymagania stawiane podmiotom podejmującym się transportu substancji niebezpiecznych w Polsce. Prace Wydziału Nawigacyjnego Akademii Morskiej w Gdyni, (31), 158–173. https://doi.org/10.12716/1002.31.16
• Skowrońska, A., & Suchecki, M. (2022). Zarządzanie przewozami ładunków niebezpiecznych — cz. 1. Gospodarka Materiałowa & Logistyka, (8). https:/doi.org/10.33226/1231-2037.2022.8.1
• Szkoda, M., & Michnej, M. (2013). Wytyczne ładowania i zabezpieczania ładunków w przewozach kolejowych. Autobusy. Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe, (3), s. 1507–1516. https://paperity.org/p/217581940/wytyczne-ladowania-i-zabezpieczanialadunkow-w-przewozach-kolejowych. (pobrano 14.07.2022).
• Tomasoni, A. M., Garbolino, E., Rovatti, M. & Sacile, R. (2010). Risk evaluation of real-time accident scenarios in the transport of hazardous material on road. Management of Environmental Quality, 21(5), 695–711. https://doi.org/10.1108/14777831011067962
• Umowa europejska z dnia 30 września 1957 r. dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) Dz.U. z 2009 r. nr 27, poz. 162, przepis 5.3.6 ADR. https//eli.gov.pl/eli/du/1975/189/ogl/pl
• Ustawa z dnia 18 września 2001 r. Kodeks morski, Dz.U. 2018, poz. 2175. https://www.infor.pl/akt-prawny/dzu.2018.225.0002175,ustawa-kodeks-morski.html
• Ustawa z 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym Dz.U. 2003 nr 86, poz. 789 (2022) (Polska) https://lexlege.pl/ustawao-transporcie-kolejowym/
• Ustawa z 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych Dz.U. 2011 nr 227, poz. 1367 (2022) (Polska). https://eli.gov.pl/eli/du/2011/1367/ogl/pl
• Warsztat.pl (2020). Przewóz towarów niebezpiecznych (cz. 1) — dodatkowe badanie techniczne pojazdów. https://warsztat.pl/artykuly/przewoz-towarow-niebezpiecznych-cz-1-dodatkowe-bad,68506 (pobrano 18.07.2022).
• Wieleba-Walicka, M. (2014). Rola regulacji prawnych w kształtowaniu bezpieczeństwa transportu drogowego towarów niebezpiecznych w Polsce. Towarzystwo Wiedzy Obronnej.
• Ylmaz, Z., Erol, S., & Aplak, H. S. (2016). Transportation of hazardous materials (hazmat). A literature survey. Pamukkale University Journal of Engineering Sciences, 22(1), 39–53 https://doi.org/10.5505/pajes.2015.62134
• Zarząd PKP PLK. (2017). Instrukcja o postępowaniu przy przewozie koleją towarów niebezpiecznych IR-16 — Załącznik do Uchwały nr 1266/2017. 21.12.2017. https://www.plk-sa.pl/files/public/user-upload/pdf/akty_prawne_i_przepisy/instrukcje/wydruk/instrukcjei-uchwaly-instrukcja-o-postepowaniu-przy-przewozie-koleja-towarow-niebiezpiecznych-IR-16_21_12_17.pdf (pobrano 19.07.2022).
• Ziemkowska, D., Wawryszuk, B., Lysionok, A., & Kulikowska-Wielgus, A. (2019). Bariery w transporcie drogowym — analiza czynników wpływających na przedsiębiorstwa transportowe operujące wewnątrz i na zewnątrz Unii Europejskiej. Raport realizowany we współpracy z Procter & Gamble Polska oraz Polskim Instytutem Transportu Drogowego. Fundacja Republikańska. https://depot.ceon.pl/handle/123456789/19726. (pobrano 17.07.2022).
• Żelazo, M. (2016). Bezpieczny transport materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. Obronność. Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Obrony Narodowej, 1(17), 167–181.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).