Kwas octowy

• Autorzy: Kupczewska-Dobecka M.

Warianty tytułu

EN

Acetic acid

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kwas octowy (kwas etanowy lub kwas metanokarboksylowy) to organiczny związek chemiczny z grupy kwasów karboksylowych. Związek jest bezbarwną, palną, lotną cieczą o ostrym zapachu. Kwas octowy jest stosowany w syntezie organicznej, używa się go do produkcji: sztucznego jedwabiu, leków (aspiryny, leków przeciwbakteryjnych, antybiotyków), taśmy filmowej, włókien syntetycznych (karboksymetylocelulozy, i poli (tereftalanu etylenu - butelki PET), jest sto stosowany również w technice grzewczej - do usuwania kamienia kotłowego. W postaci kilkuprocentowego roztworu(produkt fermentacji octowej) jest używany jako ocet spożywczy do konserwacji żywności i zbiorów rolnych. Kwas octowy jest zarejestrowany do stosowania jako nieselektywny herbicyd kontaktowy do zwalczania różnorodnych chwastów i niektórych traw. Kwas octowy jest substancją wielkotonażową. W Unii Europejskiej jest produkowany przez 54 producentów. W Polsce największym producentem są zakłady „Zachem” w Bydgoszczy. W polskim przemyśle, według danych Głównego Inspektoratu Sanitarnego w 2007 r. oraz w 2010 r. nie zgłaszano narażenia na kwas octowy o stężeniach przekraczających obowiązujące normy, tj. wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) = 15 mg/m oraz wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) = 30 mg/m Głównym skutkiem działania toksycznego par kwasu octowego jest działanie drażniące na błony śluzowe: nosa, oczu i skóry. Istnieją doniesienia w dostępnym piśmiennictwie o zatruciach ostrych kwasem octowym u ludzi po omyłkowym spożyciu kwasu lub w celach samobójczych oraz w wyniku nanoszenia kwasu octowego na skórę w celach leczniczych (kompres). Kwas octowy w dawce 20 ÷ 50 g lub w ilości 60 ÷ 70 ml jest uważany za śmiertelny dla ludzi. Po połknięciu lub na skutek kontaktu ze stężonym kwasem octowym występują: oparzenia, martwica tkanek, zapaść krążeniowa, skąpomocz, hemoliza i hemoglobinuria, a następnie bezmocz. Na podstawie wyników badań na zwierzętach nie wyznaczono wartości NOAEL dla działania drażniącego par kwasu octowego. Stężenie kwasu octowego powodujące zmniejszenie o 50% (RD częstości oddechów u myszy wynosiło 408 ÷ 560 mg/m (163 ÷ 227 ppm), natomiast u szczurów - 2600 mg/m (1040 ppm). W badaniu przeprowadzonym na ochotnikach, przy zastosowaniu standaryzowanej analizy psychofizycznej, wyznaczono próg zapachu kwasu octowego (OTH) na poziomie 1,5 mg/m (0,6 ppm) oraz próg działania drażniącego (limit lateralizacji) oparty na stymulacji wewnątrznosowych zakończeń nerwu trójdzielnego (LTH) na poziomie 100 mg/m (40 ppm). Narażenie ochotników na kwas octowy o stężeniu 25 mg/m (10 ppm) nie miało wpływu na: częstotliwość mrugania powiekami, wzrost oporu dróg oddechowych oraz stężenia mediatorów stanu zapalnego w popłuczynach z nosa. Proponuje się przyjęcie dla kwasu octowego wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia NDS wynoszącej 25 mg/m (10 ppm), ustalonej w badaniach na ochotnikach. Po zastosowaniu odpowiednich współczynników niepewności przy jęto stężenie 25 mg/m za wartość NDS kwasu octowego. Zaproponowano także wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego NDSCh kwasu octowego na poziomie dwa razy wyższym, tj. 50 mg/m Dodatkowo zaproponowano oznakowanie związku literą „C” - substancja żrąca

EN

Acetic acid is used in organic synthesis in producing artificial suk, drugs (aspirin, antibacterials, antibiotics), film tape, synthetic fibers (carboxymethyl cellulose, cellulose acetate, PET bottles and as a descaler. In the form of a weak solution (acetic acid fermentation product), it is used as vinegar for preserving food and agricultural harvest. Acetic acid is registered as a non-selective contact herbicide. It is an HPV substance. The main toxic effect of acetic acid vapor is irritating to the mucous membranes of the nose, eyes and skin. There have been reports of acute poisoning with acetic acid in humans following ingestion of acid by mistake or in suicides, a topical application of the acid to the skin for medicinal purposes, as a compress. Doses of 20-50 g or 60-70 ml of concentrated acetic acid are considered to be fatal to humans. After ingestion or upon contact with concentrated acetic acid, there are burns, necrosis, circulatory collapse, oliguria, hemolysis and hemoglobinuria, and anuria. In animal studies, there is no NOAEL for irritant vapors of acetic acid. The concentration of acetic acid, resulting in a reduction of 50% (RD5O) in respiratory rate in mice, is 408 mg/m (163 ppm) - 560 mg/m (227 ppm). The odor threshold of acetic acid (OTH) of 1.5 mg/m (0.6 ppm) and the lateralization limit based on the stimulation of the trigeminal nerve endings (LTH) of 100 mg/m (40 ppm) have been set. Studies in volunteers have hown that acetic acid in a concentration of 25 mg/m3 (10 ppm) does not cause any changes in the studied parameters. Only subjective feelings of acid odor perception have been reported. The effects of exposure in volunteers indicating sensory irritation of the trigeminal nerve, such as eye irritation, did not differ significantly at this concentration from the effects in a control group that was exposed to a vapor of acetic acid odor sensing threshold level, i.e. 1.5 mg/m (0.6 ppm). Acetic acid concentration of 25 mg/m3 (10 ppm) also had no effect on the frequency of blinking, the increase in airway resistance and concentration of the inflammatory mediators in the nasal lavage fluid. It is proposed to establish the limit values of acetic acid taken as NOAEC value of 25 mg/m3 (10 ppm) determined in tests on volunteers. After applying appropriate uncertainty factors, it was suggested to adopt the concentration of 25 mg/m as the maximum admissible concentration (MAC for this compound. It has been also recommended the short-term exposure limit (STEL) of 50 mg/m In addition, marking with the letter ”c” (corrosive) is proposed.

Słowa kluczowe

PL

kwas octowy; NDS; narażenie zawodowe

EN

acetic acid; OEL; MAC; occupational exposure

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2013
• Tom: Nr 3 (77)
• Strony: 25--58
• Opis fizyczny: Bibliogr. 101 poz., tab.

Twórcy

autor

Kupczewska-Dobecka M.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof dr. med. Jerzego Nofera 91-348 Łódź ul. św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8

Bibliografia

• 1.Abernethy D.J., Frazelle J.H Boreiko Ci. (1982) Effects of ethanol, acetaldehyde and acetic acid in the C3H/IOT/1/2C 8 celi transformation system. Environ. Mutagen 4,331.
• 2.Amdur MO. (1961) The respiratory response of guinea pigs to the inhalation ofacetic acid vapor. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 22, 1—5.
• 3.ACGIH, American Conference of Governmental Industrial Hygienists (2010) Documentation of threshold limit values for chemical substances and physical agents and biological exposure indices for 2010. Acetic acid. Cincinnati. OH.
• 4.AIHA, American Industrial Hygiene Association Quarterly(1956) Vol. 17, 129.
• 5.AIHA. American industrial Hygiene Association Quarterly (1972) Acetic acid. [ Hygienic guide senes. Am. Ind. Ryg. Assoc. J. 33, 624—627.
• 6.Annison E.F,, Leng R.A., Lindsay D.B., White R.R. (1963) The metabolism of acetic acid, propionic acid and butyric acid in sheep. Biochem. J. 88, 248.
• 7.Ariel AP., Furioit H. G., Chapmann KR. (1998) Effect of high dose inhaled acetic acid on airway responsiveness in Fischer rats. Can. Respir. J. 5(5), 349— 354.
• 8.Baldi G. (1953) Patologia professional da acetone e derivati alogenati acidi acetici, anidride acetica, cioruro di acetile, acetile acetone. Med. Lay. 44, 403—15.
• 9.Barrett J., Livesey P.J. (1982) The acetic acid component of lead acetate: its effect on rat weight and activity. Neurobehay. Toxicol. Teratoi. 4 (1), 105—8.
• 10.Benmeir P., Lusthaus S., Weinberg A .. Veuman A., Eldad A. (1994) Facial chemical bum. Bums. 20(3), 282.
• 11.Bingham E., Cohrssen B., Poweli C.H. (2001) Patty’s toxicology volumes 1—9. Sth John Wiley 8 Sons. New York, N.Y p. V5 703.
• 12.Blount J.L. (1985) Structural and behavioural alterations of chromosomes of Drosophila treated with acetic acid. Genetics 37, 566.
• 13.Boehncke W.H., Gall H. (1996) Ethanol metabolite acetic acid as causative agent for type-1 hypersensitivity-like reactions to alcohol beverages. Clin. Exp. Allergy 26, 1089—1 091.
• 14.Capellini A., Sartorelli E. (1967) Episodio di intossicazione collectiva da anidride acetica ed acido acetico. Med. Lavoro 58, 108—112.
• 15.Carpenter C.P., Smyth H.F. Jr. (1946) Chemical bums ofthe rabbit cornea. Am. J. Ophthalmol 29. 1363—72.
• 16.Centralny Rejestr Chorób Zawodowych (księga rejestrowa 000123). Biuro Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Zakład Epidemiologii Środowiskowej. Łódź, IMP 2010.
• 17.Committee on Updating of Occupational Exposure Limits, a Committee of the Health Council of the Netherlands (NDL), (2004). Acetic acid. Health-based Reassessment of Administrative Ocupational Exposure Limits, The Hague.
• 18.DeCeaurriz J. C., Micillino J. C., Bonnet P., Guenier J. P. (1981) Sensory irritation caused by various industrial airbome chemicals. Toxicol. Lett. 9 (2), 137—143.
• 19.Deyos M., Patte F., Rouauit J., Laffort P., J Gemert Li. (1990) Standarsized human olfactory thresholds. IRL Press, Oxford.
• 20.Ernstgard L., Iregren .4., Sjogren B., Johanson G. (2006) Acute effects of exposure to vapours of acetic acid in humans. Toxicol. Let. 165, 22—30.
• 21.Elias PS. (1987) The publics response to decontamination. Red.] F.J.M. Srnulders. Elimination of pathogenic organisms from meat and poultry, Amsterdam, Elsevier, 345—361. Reported in Food Preservation techniques. Edit by P. Zeuthen and L. Borg-Sorensen. Woodhead Publishing, 2003.
• 22.EPA (1 992a) USA environmental protection agency. Initial Submission. Skin irritation in rabbits after application of 100% glacial acetic acid with coyer letter dated 081792. EPA/018 Doc. #88-920007561. Washington, DC. U.S. EPA, Office of Toxic Substances.
• 23.EPA (1992b) USA environmental protection agency. Initial submission. Skin irritation in rabbits after application of 60% glacial acetic acid with coyer letter dated 072392. EPAJOTS Doc. 488-920008169. Washington, DC. U.S. EPA, Office of Toxic Substances.
• 24.EPA (1 992c) USA environmental Protection Agency. Initial submission. Skin irritation in rabbits after application of 70% glacial acetic acid with coyer letter dated 081792. EPA/OTS Doc. 488-920007562. Washington, DC. U.S. EPA, Office of Toxic Substances.
• 25.EPA/Office of pollution prevention and toxics (2003) High Production Volume (HPV). Challenge Programs Robust summaries and Test Plans. Acetic acid and Saits [ 9.02.2004 from: http://www.epa.goy/hpy/ pubs/hpyrstp.htm].
• 26.EPA/Office of pollution prevention and toxics (2010) High Production Volume (HPV). Challenge programs Robust summaries and Test Hans http://www.epa. gov/chemrtk].
• 27.ESIS, European Chemical Substances Information Sys tem (2011) Baza danych Institute of I-lealth and Con sumer Protection (Europejskie Biuro Chemikaliów)
• 28.FAO (1974) Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives. Antimicrobials. Acetic acid and its potassium and sodium salts. [ Toxicological evaluation of some food additives including anticaking agents, antirnicrobials, antioxidants, emulsifiers and thickening agents. Geneva, Switzerland. WHO 31—3 (WHO Techn. Rep. Ser. No. 539, FAO Nutr. Meetings Rep. Ser. No 53A).
• 29.Federal Register (2010) The daily journal of the United States Government. Acetic acid. Exemption from the Requiremenmt ofa Folerance. EPA, 2010
• 30.Gagnaire F., Marignac B., Hecht G., Hery M. (2001) Sensory irritation of acetic Acid, hydrogen peroxide, peroxyacetic acid and their Mixture in Mice. The Annals of Occupational Hygiene 46, 1, 97—l 02.
• 31.Geigy Scientific Tables 1. Units of Measurement, Body Fluids, Composition of the Body, Nutrition. 3. Physical Chemistry, Composition of the Blood, Hematology, Somatometric Data. CIBA-GEIGY Limited, Basel, Switzerland 1984.
• 32.GESTIS (2010) Acetic acid. GESTIS International Limit Values 2009.
• 33.Ghiringhelli L., Di Fabio A. (1957) Patologica da acido acetico: osservazioni negli animali da esperimento e nel’uomo. Med. Lay. 48, 559—565.
• 34.GIS, Główny Inspektor Sanitarny (2007; 2010).
• 35.Grant W.M (1986) Toxicology of the Eye. 3nd ed. Springfield, Illinois: Charles C. Thomas, 439.
• 36.Greim H. (1997) Essigsiiure. [ Gesund Heidssch ArbeitsstotTe. Toxikoiogischar Beitsmedizinische Begrundungen von MAK- Werte (Maximale Arbeitsplatz-Konzentrationen). 1 st- 25th ed. Weinheim, FRG: Wiley-VCI-I Verlag GmbH.
• 37.Griffiths JA., Wilhelm KP., Robinson M.K., Wang k McFadden J.M, York M, Basketter D.A. (1997) Interlaboratory evaluation of human patch test for the identification of skin irritation potential/hazard. Food Chem. Toxicol. 35, 255—260.
• 38.Hakenbeck H., Zimmermann K., Kiehi U., Nitzsche M. (1984) Poisoning with 80% acetic acid. Z. Urol. Nephrol. 77(5), 311—4.
• 39.Henschler D. (1973) Toxikologisch-Arbeitsmedizinische Begruendungen von MAKWerte (Maximale Arbeitsplatz-Konzentrationen), 20.Lieferung, Essigsaeure, VCH Verlagsgesellschaft, Weinheim.
• 40.HVBG, Hauptverband der gewerblichen Berufsgenos senschaften (2007) Endbericht zum verbundprojekt „ und differenzierung irritatliver und beltistigender Effekte von Gefahrstoffen” (FF228). Final report of the project Limitation and differentiation of irritalive and annoying effects of hazardous substances” (FF228). German, IfADo, Institut fbr Arbeitsphysiologie an der Universit Dortmund [ niepublikowane, cyt. za MAK 2008].
• 41.HSDB, Hazardous Substances Data Bank (2010) Bethseda, Nationai Library ofMedicine. International Labour Office (1998) Encyclopaedia of Occupational Heaith and Safety. 4th edition, volumes 1- 4. Geneva, Switzerland, 104.13.
• 42.IUCLID Dataset (2010) Acetic acid. European Commission. European Chemicals Bureau [ jrc.ec.europa.eu/esis].
• 43.Johansson AK., Johansson A., Stan I . Ohison C.G. (2005) Silicone sealers, acetic acid vapours and dental erosion: a work-reiated risk? Swed Dent. J. 29(2), 6 1—9.
• 44.Kawamata .11 Fujita S., Mayumi T., Sumita S., Omote K., Namiki A. (1994) Acetic acid intoxication by rectal administration. J. Toxicol. Clin. Toxicol. 32(3), 333—6.
• 45.Katz G. V., Guest D. (1994) Aliphatic carboxylic acids. [ G.D. Clayton, F.E. Clayton. Toxicology. 4th ed. New York. John Wiley 8 Sons 3523—3671 (Patty’s Industrial Hygiene and Toxicology, vol. 11. Pt E).
• 46.Kern D.G. (1991) Outbreak of the reactive airways dysfunction syndrome after a spili of glacial acetic acid. Am. Rey. Respir. Dis. 144(5), 1058—64.
• 47.Kivity S., Fireman E., Lerman Y. (1994) Late asthmatic response to inhaled glacial acetic acid. Thorax 49, 727— 728.
• 48.Kleinbeck S., Juran S., Kiesswetter E. (2009) Sensory irritation during acute exposures to carboxylic acids — A comparison of acetic acid and propionic acid. Toxicoi. Lett. 189 [ l: S270 (abstrakt)].
• 49.Knapek R. (2005) Kwas octowy. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. PiMOSP, 2(44). 11.
• 50.Knowles S.E., Jarrett I.G., Filseli O.H., Ballad F.]. (1974) Production and utilization of acetate in mammals. Biochem. J. 142, 401—411.
• 51.Kopp B., Rist F., Mattler U. (1996) N200 in the flanker task as a neurobehavioral tool for investigating executive control. Psychophysiology 33, 282—294.
• 52.Korkmaz A., Sahiner U., Yurdakók M. (2000) Pediatr Dermatol. Chemical bum caused by topical vinegar application in a newborn infant. 17(1), 34—6.
• 53.Kuniyuki S., Oonishi H. (1997) Chemical bum from acetic acid with deep ulceration. Contact Dermatitis 36. 169—170.
• 54.Leung H. W, Paustenbach D.]. (1990) Organic acids and bases: review oftoxicoiogical studies. Am. J. Ind. Med. 18, 717—735.
• 55.Lewis R.]. (1996) Sax”s dangerous properties of industrial materials. 9th ed., vol. l-3. New York, NY, Van Nostrand Reinhold, 12.
• 56.Lundberg P. (1988) Scientific basis for Swedish Occupational Standards IX. Concesus report for acetic acid. Arbete och Haelsa. Solna, Sweden.
• 57.Mackison F. W. i in. (1981) Occupationai Health Guidelines for Chemicai Hazards NIOSH Publication 81-123. Washington DC, US Goyemment Printing Office.
• 58.MAK (2008) DFG. Deutsche Forschungsgemeinschaft.
• 59.Maurer J., Parker R. (2000) Microscopic Changes with Acetic Acid and Sodium Hydroxide in the Rabbit Low Volume Eye Test. Toxicol. Pathol. 28(5), 679—687.
• 60.C. Maxwell Shafto C. (1950) Two cases of acetic acid burns of the cornea. Br. J. Ophthalmol. September 34(9), 559—562.
• 61.Mollet P. (1976) Lack of proof of induction of somatic recombination and mutation in Drosophila by methyl-2- benzimid-azote carbamate, dimethyl sulfoxide and acetic acid. Mutat. Res. 40, 383—388.
• 62.Nixon G.A., Tyson CA., Wertz W. C. (1975) Interspecies comparisons of skin irritancy. Toxicol. AppI. Pharmaco 31, 481—490.
• 63.Pałczyński C., Krawczyk-Szulc P. (2009) Zawodowa astma niealergiczna. Zespół reaktywnej dysfunkcji dróg oddechowych, astma wywołana przez czynniki drażniące. Alergia 1, 23—26.
• 64.Parmeggiani L., Sassi C. (1954) Sui danni per la salute proyocati dall”acido acetico nella produzione degli acetati di cellulosa. Med. Lay. 45, 3 19-23.
• 65.Pryor P. (1998) Health Hazard Eyaluation. NuTech Corporation. Denver, Co. HETA-84-40 1-1784, 1987. In:] NIOSH Health Hazard Eyaluation 1981-1989 CD ROM. DHHS (NIOSH) Pub. No 98-138. National Institute for Occupational Safety and Health, Cincinnati OH [ za ACGIHJ.
• 66.Przybilla B., Ring J. (1983) Anaphylactic reactions are based on an immediate type allergy to acetic acid, the main metabolite ofethyl alcohol. Lancet 1(26), 483.
• 67.Rajan KG. Dayies BH. (1989) Reversible airways obstruction and interstitial pneumonitis due to acetic acid. Br. J. Ind. Med. January 46(1), 67—68.
• 68.Rotstein iB., Slaga TJ. (1988) Acetic acid, a potent agent of tumor progression in the multistage mouse skin model for chemical carcinogenesis. Cancer Lett 42, 87— 90.
• 69.Roudabush R.L., Terhaar C.]., Fassett D. W. i in. (1965) Comparatiye acute effects of some chemicals on the skin ofrabbits and guinea pigs. Toxicol. Appl. Pharmacol. 7, 559—65.
• 70.Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 29.11.2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU nr 217, poz. 1833 ze zm.
• 71.RTECS (2010) Registry of toxic effects of chemical substances. Acrylic acid. Cincinnati, National Institutes for Occupational Safety and Health.
• 72.Ruth J. H. (1986) Odor thresholds and irritation levels of several chemical substances: a review. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 47, Al42—Al
• 73.Sanguesa Molina JR., Mada Heras ML. (1999) Acute oligurie kidney failure secondary to acetic acid poisoning. An Med. Interna 16(9), 461—2.
• 74.Savina LP., Anisimoy B. V. (1987) Changes in functional parameters of animal during long-term inhalation of acetic acid. Moscow Kosmicheskaya Biologija I Ayiakosmicheskaja Meditsina 2 1(4) [ za ACGIH].
• 75.Savina LP., Anisimoy B. V. (1988) Effects of long-term inhalation of acetic acid yapour on some fumctional parameters of man. Moscow Kosmicheskaya Biologija I Aviakosmicheskaja Meditsina 22(1). Goyt. Reports Announcements 8 Index (GRA8 22 [ za AC- GIR].
• 76.Schardijn G.H., Kastelein JJ, Statius yan Eps L. W. (1989) Kidney tubule dysfunction caused by acetic acid. Ned Tijdschr Geneeskd. Mar 18, 133(11). 556—9. [ W:j Ned Tijdschr Geneeskd 1989 Apr 15;l33(15):800.
• 77.SCOEL, Scientific Committee on Occupational Exposure Limits (2010) Recommendation from Scientific Committee on Occupational Exposure Limits for acetic acid. SCOEL/SUMJ98, July 2010.
• 78.SCOEL, Scientific Committee on Occupational Exposure Limits (2012) Recommendation from Scientific Committee on Occupational Exposure Limits for acetic acid. SCOEL/SUMJ98, June 2012.
• 79.Sergeeya E.P., Shchebina A.A., Demina L. M., Leseloy S.A., andDemin A.A. (2001) Hemodialysis in the treatment of seyere poisoning with acetic acid. Klinicheskaia meditsina 79(9), 53.
• 80.Shusterman D. (2005) Seasonal allergic rhinitic and normal subjects respond differentially to nasal proyocation with acetic acid yapor. Inhalation Toxicology 17(3), 147—52.
• 81.Simoneau C., Pouteau E., Maugeais P., Marks L., Ranganathan S., Champ M., Krempf M. (1994) Measurement of whole body acetate turnoyer in healthy subjects with stable isotopes. Biol. Mass. Spectrom. 23, 430—433.
• 82.Sittig M (1981) Handbook of toxic and hazardous chemicals. Park Ridge, NJ, Noyes Data Corporation 20—21.
• 83.Slaga T.]., Bowden G.T., Bouiwell R.K. (1975) Acetic acid, a potent stimulator of mouse epidermal macromolecular synthesis and hyperplasia but with weak tumor-promoting ability. J. Natl. Cancer. Inst. 55, 983—98 7.
• 84.Stanek J., Symanowicz P. T, Olsen JE., Gianutsos G., Morris iB. (2001) Sensorynerye-mediated nasal yasodilatory response to inspired acataldehyde and acetic acid vapors. Inhal. Toxicol. 13, 807—822.
• 85.Smyth H. F. Jr, Carpenter C.P., Weil C.S. (1949) Range finding toxicity data, list III. J. Ind. Hyg. Toxicol. 31, 60—2.
• 86.Smyth H.F. Jr Carpenter C.P., Weil C.S. (1951) Range finding toxicity data: list IV. Arch. Ind. Ryg. 4, 199—22.
• 87.Smyth H.F. Jr (1956) lmproved communications. Hygienic standard for daily inhalation. Am. Ind. Ryg. Assoc. 17, 129—85.
• 88.Tibballs J., Cathie R., Buist M, Shimizu K., Stokes K., Millar J (2006) Upper airway obstruction caused by ingestion of concentrated acetic acid. Anaesth. Intensive Care 34, 379—381.
• 89.The Merck Index (1996) [ S. Budavari. An encyclopedia of chemicals, drugs and biological. Whitehouse Station. NJ, Merck and Co., Inc. 274.
• 90.The Merck Index (2001) Red.J M.J. ONeil. An Encyclopedia of chemicals, drugs and biologicals. l3th ed., Whitehouse Station, NJ, Merck and Co., Inc., 12.
• 91.van Thriel C., Kiesswetter, E., Schaper, M, Blaszkewicz, M, Gol/ca, K., Seeber, A. (2005) An integrative approach considering acute symptoms and intensity ratings of chemosensory sensations during experimental expo sures. Environ. Toxicol. Pharmacol. 19. 589—598.
• 92.van Thriel C., Schaper M, Kiesswetter E., Kleinbeck S., Jamn S., Blaszkewicz M. Fricke H. H., Altmann L., Berresheim H., Brzining T. (2006) From chemosensory thresholds to whole body exposures — experimenta approaches eyaluating chemosensory effects of chemi cais. Int. Arch. Occup. Enyiron. Health 79, 308—32 1.
• 93.Vernon E.H., MacEwen JD., Haun CC. (1977) Acute toxicity and skin corrosion data for some organic and morganie compounds and aqueous solutions. Toxicol. App Pharmacol. 42, 417—23.
• 94.Vigliani E.C., Zurlo N. (1955) Erfahrungen der Clinica dcl Layvoro mit einigen maximalen Arbeitskonzentratio nen (MAK) von Industriegillen. Arch. Geberpathol Gewerbehyg 13, 528—534.
• 95.Verschueren K. (1983) Handbook of Environmental Data of Organic Chemicals. 2nd ed. New York, NY. Van Nostrand Reinhold Co. 1983., 146.
• 96.von Oettingen (1960) The aliphatic acids and their es ters. Toxicity and potential dangers. Arch. Ind. Health 21(1), 28—32.
• 97.Wantke F., Hemmer W., Gotz M., Jarisch R. (1997) Adverse reactions to alcoholic beverages: a diagnostic guideline. Clin. Exp. Allergy 27, 343.
• 98.WHO (1967) Food Additive Senes 64. Acetic acid [ from, as of February 9. 2004: http:!/www.inchem.org/documents/jecfa 37.htm].
• 99.Zeiger E., Anderson B, Haworth S. i in. (1992) Salmonella mutagenicity test. V. Results from the testing of 311 chemicais. Environ. Mol. Mutagen 19(suppl 21), 2— 141.
• 100.Zimmermann P., Fimm B. (1994) La batterie de tests d”evaluation de I”attention — T.E.A. Cahiers dc la SBLU, 2002, 11, 37—42 http://www.code.ucI.ac.be/sblu/tests/ tea.htm].
• 101.Zuskin E., Mustajbegovic J., Schachter E.N., Payicic D., BucZak A. (1997) A follow-up study of respiratory function in workers exposed to acid aerosols in a food processing industry. Int. Arch. Occup. Environ. Health 70(6), 413—8.