An analysis of the axiology of education for security

• Autorzy: Świniarski Janusz , Warchał Arnold

Identyfikatory

DOI

10.37055/sbn/132150

Warianty tytułu

PL

Aksjologiczne ujęcie nowoczesnej edukacji na rzecz bezpieczeństwa

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In the article, authors semantically analyze the expressive norms of “value” in respect to the axiological concepts of happiness, beauty and security, embedding modern “education for security” in the tradition of Aristotle’s study of the necessary, useful and beautiful things. The attention is then turned to the resulting military and pacifist entanglements of such education. In following deliberation, there is a reference to the recognition by Stefan Kunowski of the three systems of being, and the three philosophies of education, evolving namely around the following values: Christian - rooted in Love, socialist – rooted in Struggle, and liberal - rooted in Freedom. Through a critical re-evaluation of these philosophes and systems, one can notice that they point to the fourth system implied in the philosophy of security. It is a system of contemporary “education for security” based on custody, care and control, and, control over oneself and others. In resulting final part of the article, authors outline the paradigm of this modern education for security, and place it in respect to both, the universal axiological value plain, and the four pillars of the Delors Report entitled “Education has a hidden force in it”. The pillars recommended by this Report are general and refer to: knowledge, cooperation, and acting, as well as, being. According to the authors, the implementation of education resting on these pillars is intentional and creative, of the equally, the cognitive civilization (the civilization of rational people), and the enlightened - one that is secure.

PL

Po semantycznej analizie znaczenia nazwy wartość i jej ukonkretnieniu w aksjologicznym pojęciu szczęścia, piękna i bezpieczeństwa autorzy osadzają nowoczesną edukację na rzecz bezpieczeństwa w nauce Arystotelesa o rzeczach koniecznych, pożytecznych i pięknych. Następnie rozważają wynikające z tych rzeczy uwikłania militarne i pacyfistyczne tej edukacji. W rozważaniach tych przywołują rozpoznanie Stefana Kunowskiego o istnieniu trzech systemów i trzech filozofii wychowania, a mianowicie: chrześcijańskiego osadzonego na Miłości, socjalistycznego na Walce i liberalnego na Wolności. Przez krytyczne przewartościowanie tych systemów i filozofii wskazują na czwarty system implikowany z filozofii bezpieczeństwa. Jest to system nowoczesnej edukacji na rzecz bezpieczeństwa osadzony na pieczy, trosce i kontroli oraz panowaniu nad samym sobą i innymi. W końcowej części artykułu autorzy starają się zarysować paradygmat tej nowoczesnej edukacji na rzecz bezpieczeństwa i osadzają go zarówno na uniwersalnych wartościach aksjologicznych, jak i czterech filarach Raportu Jaques’a Delors’a zatytułowanego Edukacja: jest w niej ukryty skarb. Są to takie rekomendowane przez ten Raport filary jak: wiedza, współdziałanie i działanie oraz bycie. Zdaniem autorów realizacja edukacji wspartej na tych filarach intencjonalnie sposobi zarówno do cywilizacji kognitywnej (cywilizacji ludzi myślących), jak i na rzecz bezpieczeństwa oświeconego.

Słowa kluczowe

EN

Aristotle; cognitarians; happiness; peace; pillars of education in Delors Report; security; value; war

PL

Arystoteles; bezpieczeństwo; filary edukacji wg Jaques’a Delors’a; kognitariusz; pokój; szczęście; wartość; wojna

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2019
• Tom: R. 9, Nr 15
• Strony: 33--58
• Opis fizyczny: Bibliogr. 50 poz., tab.

Twórcy

autor

Świniarski Janusz

• Wojskowa Akademia Techniczna

autor

Warchał Arnold

• Wojskowa Akademia Techniczna

Bibliografia

• [1] Antoszewski A., Postrzeganie demokracji w Polsce, [in:] Demokratyczna Polska w globalizującym się świecie, edit. by Konstanty Wojtaszczyk & Andżelika Mirska, Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.
• [2] Arystoteles, Etyka nikomachejska, [in:] Dzieła wszystkie, t. 5, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2001.
• [3] Arystoteles, Metafizyka, [in:] Dzieła wszystkie, t. 2, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2003.
• [4] Arystoteles, Polityka, transl. by L. Piotrowicz, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2004.
• [5] Arystoteles, Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2004.
• [6] Bocheński J.M., De virtute militari. Zarys etyki wojskowej, Philed, Kraków 1993.
• [7] Bocian J., SVD, Piąte przykazanie dekalogu i nakaz miłości nieprzyjaciół a „słuszna wojna”, [in:] Chrześcijaństwo i bezpieczeństwo. Znaczenie Jana Pawła I w dyskursie polemologiczno-irenologicznym, edit. by Tomasz Kośmider, Krzysztof Gąsiorek & Cezary Smuniewski, Instytut Papieża Jana Pawła II, Warszawa 2014.
• [8] Boecjusz, O pocieszeniu, jakie daje filozofia, transl. by G. Kurylewicz, M. Antczak, Wyd. Marek Derewiecki, Kęty 2006.
• [9] Brzozowski P., Wzorcowa hierarchia wartości polska, europejska czy uniwersalna? Psychologiczne badania empiryczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2007.
• [10] Buzan B., People, States and Fear, Harvester, London 1983.
• [11] Cywilizacja śmierci, https://pl.wikipedia.org/wiki/Cywilizacja_%C5%9Bmierci [4.04.2017].
• [12] Czy powinniśmy bać się agresywnej sztucznej inteligencji?, [in:] https://www.spidersweb.pl/2017/02/eksperyment-agresywna-deepmind.ht. [6.11.2018].
• [13] Dante A., Monarchia, transl. by W. Seńko, Wyd. HACHETTE, Warszawa 2010.
• [14] Darowski R., Filozofia człowieka. Zarys problematyki. Antologia tekstów, Akademia Ignatianum / Wydawnictwo WAM, Kraków 2015.
• [15] Delors J., Raport. Edukacja: jest w niej ukryty skarb, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Wyd. UNESCO, Warszawa 1998.
• [16] Foucault M., Narodziny biopolityki, transl. by Michał Herer, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2011.
• [17] Foucault M., Trzeba bronić społeczeństwa, transl. by Małgorzata Kowalska, Wyd. KR, Warszawa 1998.
• [18] Freud Z., Kultura jako źródło cierpień, [in:] Pisma społeczne, t. IV, transl. by R. Reszke, Wyd. KR, Warszawa 1998.
• [19] Grochowski L., Letkiewicz A., Misiuk A., Nauka o bezpieczeństwie. Istota, przedmiot badań i kierunki rozwoju, „Studia i Materiały”, t. 1, Wyd. Wyższej Szkoły Policji, Szczytno 2010.
• [20] Harari Y.N., 21 lekcji na wiek XXI, transl. by Michał Romanek, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018.
• [21] Harari Y.N., Homo deus. Krótka historia jutra, przeł. Michał Romanek, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018.
• [22] Hempoliński M., Czy zdołamy wyjść z cywilizacji zabijania?, [in:] Ekologia ducha, red. Józef L. Krakowiak, Centrum Uniwersalizmu przy Uniwersytecie Warszawskim, Warszawa 1999.
• [23] https://pl.wikipedia.org/wiki/Hierarchia_potrzeb [4.04.2018].
• [24] https://pl.wikipedia.org/wiki/Szcz%C4%99%C5%9Bcie [4.04.2017].
• [25] Human Development Rapport 1994: United Nations Development Program, Oxford University Press, New York-Oxford 1994.
• [26] Jan Paweł II, Nie ma pokoju bez sprawiedliwości, nie ma sprawiedliwości bez przebaczenia. Orędzie Ojca Świętego na Światowy Dzień Pokoju 1 stycznia 2002 roku, [in:] Orędzia Jana Pawła II na Światowe Dni Pokoju** - papiez.wiara.pl/.../378733 [4.04.2018].
• [27] Jan Paweł II, Osiągniemy pokój, wychowując do pokoju. Orędzie na XII Światowy Dzień Pokoju 1 stycznia 1979 r., [in:] http://www.nonpossumus.pl/encykliki/Jan_Pawel_II/sdp_12/ [4.04.2018].
• [28] Jan XXIII, Encyklika Pacem in terris, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_xxiii/encykliki/pacem_in_terris_11041963.html [4.04.2017].
• [29] Kant I., Co to jest oświecenie?, [in:] http://www.humanizm.net.pl/kantsa.html [27 I 2019].
• [30] Kotarbiński T., Traktat o dobrej robocie, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1969.
• [31] Kowalczyk S., Człowiek w poszukiwaniu wartości. Elementy aksjologii personalistycznej, TN KUL, Lublin 2006.
• [32] Kowalczyk S., Filozoficzne koncepcje wartości, „Collectanea Theologica” 56 (1986), Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
• [33] Krakowiak J.L. (edit.), Ekologia ducha, Centrum Uniwersalizmu przy Uniwersytecie Warszawskim, Warszawa 1999.
• [34] Krąpiec M.A., Filozofia bytu a zagadnienie wartości, [in:] Odzyskać świat realny jako Dzieła, t. 23, wyd. 2, TN KUL, Lublin 1999.
• [35] Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, PWN, Warszawa 1993.
• [36] Kuśmider T., Gąsiorek K., Smuniewski C. (edit.), Chrześcijaństwo i bezpieczeństwo. Znaczenie Jana Pawła II w dyskursie polemologiczno-irenologicznym, Instytut Papieża Jana Pawła II, Warszawa 2014.
• [37] Nowak M., Główne nurty współczesnej filozofii wychowania, „Kultura i Edukacja” 1993, nr 2, PAN ISP, Warszawa 1993.
• [38] Stępień B., Wstęp do filozofii, wyd. 4, TN KUL, Lublin 2001.
• [39] Struzik Z., Pokój i bezpieczeństwo w nauczaniu Jana Pawła II. Perspektywa aksjologiczna w wybranych orędziach na Światowe Dni Pokoju, [in:] T. Kuśmider, K. Gąsiorek, C. Smuniewski (edit.), Chrześcijaństwo i bezpieczeństwo. Znaczenie Jana Pawła II w dyskursie polemologiczno-irenologicznym, Instytut Papieża Jana Pawła II, Warszawa 2014.
• [40] Sztuczna inteligencja robi się agresywna, http://www.rp.pl/Nowe-technologie/302149906-Sztuczna-inteligencja-robi-się-agresywna.html [6.11.2018].
• [41] Świniarski J., Bezpieczeństwo w ujęciu filozoficznym, [in:] Nauka o bezpieczeństwie. Istota, przedmiot badań i kierunki rozwoju. Studia i Materiały, edit. by Lech Grochowski, Arkadiusz Letkiewicz & Andrzej Misiuk, t. 1, Wyd. Wyższej Szkoły Policji, Szczytno 2010.
• [42] Świniarski J., Filozoficzne podstawy edukacji dla bezpieczeństwa, MON, DS.-W, Warszawa 1999.
• [43] Świniarski J., Geneza i rozwój filozofii bezpieczeństwa, „Myśl Wojskowa” 2004, nr 1, Ministerstwo Obrony Narodowej.
• [44] Świniarski J., O skłonności do idealistyczno-realistycznego pojmowania bezpieczeństwa w myśli Jana Pawła II i jego adherentów, [in:] T. Kuśmider, K. Gąsiorek, C. Smuniewski (edit.), Chrześcijaństwo i bezpieczeństwo. Znaczenie Jana Pawła II w dyskursie polemologiczno-irenologicznym, Instytut Papieża Jana Pawła II, Warszawa 2014.
• [45] Świniarski J., O znaczeniu nazwy złożonej bezpieczeństwo, „Studia Bezpieczeństwa Narodowego. National Security Studies” 12/2017, Wydawnictwo Wojskowej Akademii Technicznej.
• [46] Tatarkiewicz W., O bezwzględności dobra, [in:] Pisma zebrane, t. 1: Droga do filozofii i inne rozprawy filozoficzne, PWN, Warszawa 1971.
• [47] Tatarkiewicz W., O bezwzględności dobra, Wyd. Gebethner i Wolff, Warszawa-Lublin-Łódź, Kraków 1919.
• [48] Tatarkiewicz W., O szczęściu, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2010.
• [49] Wojtaszczyk K.A., Mirska A., Demokratyczna Polska w globalizującym się świecie, edit. by Konstanty Wojtaszczyk & Andżelika Mirska, Warszawa 2009.
• [50] Wołoszyn S., Nauki o wychowaniu w Polsce w XX wieku. Próba zarysu encyklopedycznego, PWN, Warszawa 1997.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).