Mineralogical characteristics of the Bochnia tuff from the chodenice beds (Carpathian Foredeep, S Poland)

• Autorzy: Dudek Krzysztof , Bukowski Krzysztof , Heflik Wiesław

Warianty tytułu

PL

Charakterystyka mineralogiczna tufitu z Bochni z warstw chodenickich (zapadlisko przedkarpackie, s Poland)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The tuff from the Chodenice Beds, sampled in a natural outcrop in Chodenice, was subjected to mineralogical and geochemical analyses. Main components of the rock proved to be glass shards, quartz and feldspar crystals, as well as mixed-layered Ca-Na-smectite, formed by alteration of volcanic glass. The distinguished heavy fraction consists of ilmenite (predominating component), zircon, secondary iron oxides and scarce crystals (or crushed fragments) of apatite, tourmaline, rutile, monazite, garnet and staurolite. SEM/EDS analyses revealed crypto-inclusions of a metallic, Ni-Fe-rich phase, presumably of cosmic origin.

PL

Analizom mineralogicznym i chemicznym poddano próbki tufitu z Bochni (TB), pobrane z naturalnego odsłonięcia w Chodenicach. Główne składniki tej skały to okruchy szkliwa wulkanicznego, krystaloklasty kwarcu i skaleni oraz mieszanopakietowy Ca-Na-smektyt, będący produktem wietrzenia szkliwa. Wydzielone frakcje ilaste poddano analizie dyfraktometrycznej (wraz z glikolowaniem i prażeniem preparatów orientowanych), spektroskopii absorpcyjnej w podczerwieni, termicznej analizie 76 różnicowej, mikroskopii elektronowej (wraz z analizą EDS) oraz analizie chemicznej metodą ICP. W wydzielonej frakcji ciężkiej zidentyfikowano ilmenit (główny składnik), cyrkon, wtórne agregaty wodorotlenków żelaza oraz pojedyncze kryształy (lub ich pokruszone fragmenty) apatytu, turmalinu, rutylu, monacytu, granatu i staurolitu. Analizy SEM/EDS ujawniły krypto-inkluzje metalicznej fazy niklowo-żelazowej, zapewne pochodzenia pozaziemskiego. Uziarnienie i inne cechy teksturalne analizowanego osadu świadczą o stosunkowo dalekim transporcie drobnego materiału wulkanicznego, zapewne z sąsiednich Karpat. Skład mineralny i chemiczny skał oraz publikowane wyniki datowañ radiometrycznych wskazują, że analizowany osad piroklastyczny jest zapewne produktem kwaśnego wulkanizmu postorogenicznego.

Słowa kluczowe

EN

tuff; Chodenice Beds; smectite; zircon; taenite

PL

tufit; Bochnia; Chodenice

• Wydawca: Mineralogical Society of Poland
• Czasopismo: Mineralogia
• Rocznik: 2004
• Tom: Vol. 35, iss. 2
• Strony: 63--77 + 1 k. tab.
• Opis fizyczny: Bibliogr. [14] poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Dudek Krzysztof

• AGH, University of Science and Technology, Faculty of Geology, Geophysics and Environment Protection, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

autor

Bukowski Krzysztof

• AGH, University of Science and Technology, Faculty of Geology, Geophysics and Environment Protection, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

autor

Heflik Wiesław

• AGH, University of Science and Technology, Faculty of Geology, Geophysics and Environment Protection, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

Bibliografia

• ALEXANDROWICZ S.W., 1961: Stratygrafia warstw chodenickich i grabowieckich w Chełmie nad Rabą. Kwart. Geol. 5, 3, 646–668.
• ALEXANDROWICZ S.W., PAWLIKOWSKI M., 1980: Policykliczny poziom tufitowy w miocenie okolic Gliwic. Kwart. Geol. 24, 663–678.
• ALEXANDROWICZ S.W., 1997: Lithostratigraphy of the Miocene deposits in the Gliwice area (Upper Silesia, Poland). Bul. Pol. Acad. Sc., Earth Sc. 45, 168–179.
• DUDEK K., BUKOWSKI K., 2002: New data on the Bochnia tuff from Chodenice, Forecarpathians, Poland. Pol. Tow. Mineral. Prace Spec. 20, 85–87.
• FISHER R.V., SCHMINCKE H.-U. 1984: Pyroclastic Rocks. Springer, Berlin.
• MOENKE H., 1962: Mineralspektren. Akademie Verlag, Berlin.
• PARACHONIAK W., 1954: Tortoñska facja tufitowa między Bochnią a Tarnowem. Acta Geol. Pol. 4, 67–92.
• PARACHONIAK W., 1962: Mioceńskie utwory piroklastyczne przedgórza Karpat Polskich. Pr. Geol. Kom. Nauk. Geol. PAN Oddz. w Krakowie. 11, 7–77.
• PARACHONIAK W., PAWLIKOWSKI M., 1980: Hornblenda z tufitu andezytowego z Wieliczki. Spraw. z Pos. Kom. Nauk. PAN Oddz. w Krakowie. 21, 2, 127–128.
• PORĘBSKI S.J., 1999: Środowisko depozycyjne sukcesji nadewaporatowej (górny baden) w rejonie Kraków–Brzesko (zapadlisko przedkarpackie). Prace PIG 168, 97–119.
• VAN COUVERING I.A., AUBRY M.P., BERGGREN Q.A., BUJAK J.P., NAESER C., WIESER T., 1981: Terminal Eocene event and Polish connections. Palaeogeography. Palaeoclimatology, Palaeoecology 36, 321–362.
• VAN DER MAREL H.W., BEUTELSPACHER H., 1976: Atlas of infrared spectroscopy of clay minerals and their admixtures. Elsevier, Amsterdam.
• WIESER T., BUKOWSKI K., WÓJTOWICZ A., 2000: Korelacja mineralogiczna i wiek radiometryczny tufitu z warstw chodenickich z okolic Bochni. V Ogólnopolska Sesja Naukowa: Datowanie Minerałów i Skał, Kraków, 11.02.2000. 50–55.
• WYRWICKI R., 1988: Analiza derywatograficzna skał ilastych. Wyd. UW, Warszawa.