Identyfikacja punktów dawnych sieci triangulacyjnych na obszarze powiatu ostrowieckiego

• Autorzy: Banasik P. , Bujakowski K.

Warianty tytułu

EN

Identification of points of former triangulation networks in Ostrowiec country

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Współczesną podstawową poziomą osnowę geodezyjną w Polsce tworzą punkty, których położenie w europejskim układzie odniesienia wyznaczono technikami satelitarnymi GNSS. Wcześniej funkcjonujące osnowy poziome były tworzone, począwszy od połowy XIX wieku, za pomocą pomiarów kątowych i liniowych w sieciach triangulacyjnych. Mimo olbrzymich różnic jakie dzielą dawne osnowy od obecnych, warto zauważyć, że część punktów współczesnej osnowy poziomej stanowią punkty osnów wcześniej założonych. Punkty te charakteryzuje wieloletnia ciągłość ich geodezyjnego wykorzystania. Niniejsze opracowanie jest próbą przedstawienia sposobu identyfikacji takich punktów, zrealizowaną na przykładzie obszaru powiatu ostrowieckiego. Analiza dawnych i współczesnych osnów geodezyjnych wykazała, że położenie punktów geodezyjnych w kilku przypadkach nie uległo zmianie od początku ich istnienia. Do takich punktów należą punkty na wieżach kościelnych, jak też niektóre punkty naziemne. Identyfikację punktów zrealizowano w trzech etapach, poprzez przybliżoną identyfikację topograficzną, redukcję współrzędnych elipsoidalnych z układu dawnej elipsoidy odniesienia do układu ETRF89, transformację współrzędnych Gaussa-Krügera, oraz kontrolnie transformację współrzędnych XYZ. Dzięki temu na obszarze powiatu ostrowieckiego udało się zidentyfikować pięć punktów dawnych sieci triangulacyjnych, które nie zmieniły swojego położenia przez prawie 200 lat. Wśród zidentyfikowanych punktów jest punkt włączony do sieci POLREF, jednej z pierwszych polskich sieci geodezyjnych mierzonych techniką satelitarną. Zaprezentowana w artykule metoda identyfikacji punktów dawnych osnów geodezyjnych może być wykorzystana w innych rejonach kraju, dla których istnieją podobne dane geodezyjne.

EN

The contemporary basic horizontal geodetic network in Poland consist of points whose positions in the European reference system has been set with the use of GNSS satellite techniques. Previous horizontal networks (starting from the mid-nineteenth century) were created using angular and linear measurements in triangulation networks. Despite the great differences between the former and the present networks, it is worth noting that some points of modern networks the latter are the points of previously established networks. These points are characterized by a long-term continuity of geodetic use. This study is an attempt to present ways of identification of such points. It is presented using the example of the Ostrowiec county. The analysis of old and new geodetic networks showed that in several cases positions of geodetic points had not changed since the beginning of their existence. These points are usually located on church towers but also some of them are mounted on the ground. Points were identified in three steps: by an approximate topographical identification, reduction of ellipsoidal coordinates from the former reference ellipsoid to the ETRF'89, Gauss-Krüger x, y coordinate transformation and XYZ coordinate transformation as a control. As a result, it was possible to identify five points of the former triangulation network in the the Ostrowiec county which positions have not changed for almost 200 years. One of them is included in the POLREF network, being one of the first Polish geodetic networks measured by satellite technology. The method of identification of points of former geodetic control networks presented in this paper may be utilised in other areas where similar geodetic data exists.

Słowa kluczowe

PL

sieć triangulacyjna; podstawowa osnowa geodezyjna; transformacja współrzędnych

EN

triangulation network; geodetic control; coordinate transformation

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej
• Czasopismo: Roczniki Geomatyki
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 15, z. 1(76)
• Strony: 15--24
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Banasik P.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, Katedra Geodezji Zintegrowanej i Kartografii

autor

Bujakowski K.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, Katedra Geodezji Zintegrowanej i Kartografii

Bibliografia

• Barasz J., 1937: Sieci triangulacyjne m. Lwowa. Przegląd Mierniczy r. 14, n. 4: 69-74, Warszawa.
• Czarnecki S., 1928: Rosyjskie triangulacje I rzędu. Wiadomości Służby Geograficznej nr 1: 74-85, WIG, Warszawa.
• GEONET 2006 - system geodezyjny, 2006: Opis funkcjonalny i instrukcja obsługi. Algores-Soft, Rzeszów.
• Instrukcja, 1907: Instruktion zur Auführung der Vermessungen mit Anwendung des Mesztisches – Grundsteuerkatasters. Verlag des K.K.Lithographischen Institutes des Grundsteuerkatasters, Wien.
• Instrukcja, 1986: Instrukcja techniczna G-1, Pozioma osnowa geodezyjna. Wyd. czwarte, GUGiK, Warszawa.
• Katalog Map WIG,1934: http://www.mapywig.org/m_documents/PL/KATALOG_MAP_WIG_1934.pdf
• Katalog wysokości reperów polskiej podstawowej sieci niwelacyjnej nad poziomem morza w Amsterdamie, 1939: Ministerstwo Komunikacji, Warszawa. http://polski.mapywig.org/viewpage.php?page_id=18
• Mapy,1914: Karte des Westlichen Russlands 1:100 000 J38 Opatow, Mapster. http://igrek.amzp.pl/details.php?id=16696
• Michałowski J., Sikorski T., 1932: Katalog punktów trygonometrycznych. Biblioteka Służby Geograficznej, t. 8, Warszawa.
• Murzewski W., 1936: Rozwój triangulacji na południu Polski. Wiadomości Służby Geograficznej r. 10, z. 1-2: 208-238, WIG, Warszawa.
• Przegląd, 1850-1906: Uebersicht der TRIANGULIERUNGSARBEITEN 1850-1906. http://polski.mapywig.org/viewpage.php?page_id=43
• Rozporządzenie Ministra Administracji I Cyfryzacji z dnia 14 lutego 2012 r. w sprawie osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych. Dz.U. 2012 poz. 352.
• Sieć Triangulacyjna Polski, skala 1:2 000 000, 1936: http://polski.mapywig.org/viewpage.php?page_id=29
• Słomczyński J., 1932: Uzgodnienia systemów triangulacji na obszarze Polski. Wiadomości Służby Geograficznej r. 6, z. 3, WIG, Warszawa.
• Słomczyński J., 1933: Uzgodnienia systemów triangulacji na obszarze Polski. Wiadomości Służby Geograficznej r. 7, z. 4, WIG, Warszawa.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).