Polityka Unii Europejskiej w dziedzinie transportu lotniczego

• Autorzy: Duszewski J.

Warianty tytułu

EN

The European Union policy in the area of air transport

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Transport jest jednym z najważniejszych sektorów gospodarki państw członkowskich Unii Europejskiej (UE). Wspólna polityka transportowa realizowana przez UE ma podstawy prawne w traktatach rzymskich z 1957 r., traktacie amsterdamskim oraz traktacie z Maastricht1 . Na szczególną uwagę zasługuje art. 100 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej2 , który mówi: Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą, mogą ustanowić odpowiednie przepisy dotyczące transportu morskiego i lotniczego. Stanowią one po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Komitetem Regionów. Oznacza to, iż Parlament Europejski3 i Rada4 mogą stanowić wspólne przepisy dotyczące funkcjonowania lotnictwa cywilnego we wszystkich Państwach Członkowskich UE oraz kreować wspólną politykę i tworzyć wspólny rynek transportu lotniczego. Początki funkcjonowania Wspólnego Rynku Transportowego w UE należy upatrywać w momencie utworzenia Jednolitego Rynku Europejskiego (JRE), którego granice wyznaczają granice zewnętrzne Unii. Celem JRE jest zapewnienie swobodnego przepływu kapitałów, siły roboczej, towarów i usług wewnątrz krajów UE. W procesie funkcjonowania JRE, bardzo istotną rolę odgrywa transport, w tym transport lotniczy. Jak dużą wagę przywiązuje się do znaczenia transportu lotniczego w UE świadczyć mogą zapisy zawarte w dokumencie: „Strategia lizbońska - droga do sukcesu zjednoczonej Europy” z 2000 r.5 . W cytowanym dokumencie zwraca się uwagę na dwa rodzaje transportu: transport kolejowy i transport lotniczy, całkowicie pomija się transport samochodowy W dziedzinie transportu lotniczego, „Strategia” koncentruje się na dwóch obszarach: Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej (ang. Single European Sky - SES) oraz zasadach przydzielania pasm w ruchu lotniskowym. Mimo porażki „Strategii”, zasygnalizowane tematy zostały podjęte i, choć z dużymi opóźnieniami i oporami, są realizowane. Koncepcja SES miała być wdrożona do końca 2015 roku, jednak niewiele przedsięwzięć z tego zakresu zostało do tej pory wdrożonych. Wobec wielu problemów natury organizacyjnej, technicznej i finansowej, wdrażanie „Jednolitego Nieba Europejskiego” wzbogaconego o komponent technologiczny, znany jako SESAR (ang. Single European Sky ATM Research), zostało przedłużone do 2020 r. Należy zaznaczyć, że nie są to jedyne obszary objęte wsparciem Komisji6 i Rady UE, które mają na celu stworzenie warunków do bezpiecznego i zrównoważonego rozwoju transportu lotniczego. Celem autora niniejszego artykułu jest prezentacja i ocena wybranych aspektów polityki UE w dziedzinie transportu lotniczego, której inicjatorem jest Komisja i Rada Europejska. Autor skoncentrował się na liberalizacji europejskiego transportu lotniczego i jego efektami. Ze względu na szeroki zakres tematyczny pominięto programy strategiczne, które będą przedmiotem rozważań w kolejnym artykule. Analizując politykę UE w zakresie transportu lotniczego, autor będzie starał się znaleźć odpowiedź na podstawowe pytanie problemowe: Na czym polegała liberalizacja europejskiego rynku transportu lotniczego i jak wpłynęło to na rozwój i funkcjonowanie lotnictwa cywilnego w Europie?

EN

Transport is one of the most important sectors of the European Union ( UE ) Member States’ economy. Common transport policy implemented by EU has its legal basis in Treaties of Rome in 1957, Amsterdam and Maastricht. Article 100 section 2 of the Treaty on the Functioning of the European Union is particularly noteworthy as it says: The European Parliament and the Council, acting in accordance with the ordinary legislative procedure, may lay down appropriate provisions for sea and air transport. They shall act after consulting the Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. This means that the European Parliament and the Council may provide common rules on the operation of civil aviation in all Member States of the EU and create common policy and common air transport market. The origins of the common transport market of the EU date back to time of creation of the Single European Market ( SEM ) whose boundaries are external borders of the Union. The objective of the SEM is to provide free movement of capital, labour, goods and services within the EU. Transport, including air transport plays crucial role in the process of the SEM operation. How much attention is paid to the importance of air transport in the EU is indicated by the provisions contained in the document: "The Lisbon Strategy - the road to success of united Europe" in 2000. In the cited above document the attention is drawn to the two modes of transport: rail and air ones, whereas car transport has been completely neglected. In the field of air transport "The Lisbon Strategy" focuses on two areas: the Single European Sky (SES) and the rules for allocating bands in the aerodrome traffic. Despite the failure of the "Strategy", the topics mentioned have been taken and, although with large delays and great resistance, are being implemented. Although the concept of SES was supposed to have been implemented by the end of 2015, only few projects in this field have been implemented so far. Due to many problems of organizational, technical and financial nature the implementation of the "Single European Sky" enriched with a technological component known as SESAR (Single European Sky ATM Research) has been extended to 2020. It should be noted that these are not the only areas which are to be supported by the Commission and Council of the EU, which aim at creating conditions for the safe and sustainable development of air transport. The purpose of this article is to present and evaluate selected aspects of the EU policy in the field of air transport, initiated by the Commission and the European Council. The author focused on the liberalization of the European air transport and its effects. Due to the wide range of topics, strategic programs that have been omitted will be explored in the next article. When analyzing the EU policy in the field of air transport, the author will try to find an answer to the fundamental problem question: What was the nature of the liberalization of the European air transport market and in what way it has affected the development and operation of civil aviation in Europe?

Słowa kluczowe

PL

polityka lotnicza UE; zrównoważony rozwój transportu; transport lotniczy; liberalizacja rynku transportu lotniczego; pakiety lotnicze; obsługa naziemna w portach lotniczych; strategia rozwoju transportu lotniczego

EN

European aviation policy; sustainable transport; air transport; liberalization of the air transport market; Aviation Strategy for Europe; ground personnel at the airports; air transport development strategy

• Wydawca: Wydawnictwo Lotniczej Akademii Wojskowej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 4
• Strony: 14--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz.

Twórcy

autor

Duszewski J.

Bibliografia

• Akta prawne:
• 1. Artykuł nt.: Wspólna Polityka Transportowa Unii Europejskiej, Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce, Warszawa 2012.
• 2. BIAŁA KSIĘGA Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu.
• 3. Broszura zawierająca tekst białej księgi Komisji Europejskiej „Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu” COM (2011) 144 wersja ostateczna z dnia 28 marca 2011 r.) i poprzedzona jest przedmową wiceprzewodniczącego Siima Kallasa, komisarza ds. transportu.
• 4. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 176/2011 z dnia 24 lutego 2011 r. w sprawie informacji wymaganych przed ustanowieniem i zmianą funkcjonalnego bloku przestrzeni powietrznej (Dz.Urz. UE L 51 z 25.2.2011 r.).
• 5. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 2150/2005 z dnia 23 grudnia 2005 r. ustanawiające wspólne zasady elastycznego użytkowania przestrzeni powietrznej (Dz.Urz. UE L 342).
• Opracowania monograficzne:
• 6. Compa T., Żmigrodzki R., Organizacja, zarządzanie i bezpieczeństwo w ruchu lotniczym, WSOSP, Dęblin 2015.
• 7. Markiewicz T., Cywilno-wojskowy wymiar jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej, Zeszyty Naukowe, AON nr 3(96), Warszawa 2014.
• 8. Kwasiborska A., Szterk D., Aktualizacja Ustawy Prawo Lotnicze, a wybrane aspekty polityki rozwoju bezpieczeństwa transportu lotniczego, Wyd. Towarzystwo Naukowe Powszechne S.A, Warszawa 2014.
• 9. Szymajda I., Konkurencja w transporcie lotniczym. Prawo europejskie i problemy dostosowania prawa polskiego, AON, Warszawa 2002.
• 10. Szymajda I., Prawo lotnicze UE – charakterystyka systemu, Studia Europejskie, nr 1/2002.
• 11. Zajas S., Restrykcyjna i liberalna polityka lotnicza i jej wpływ na rozwój lotnictwa cywilnego, Zeszyty Naukowe, AON nr 3(96)/2014, Warszawa 2014.
• 12. Zając G., Defragmentacja europejskiego nieba, SKRZYDLATA POLSKA, nr 03/2008.
• 13. Zając G., Wspólna polityka lotnicza Unii Europejskiej, Wyd. Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska w Przemyślu, Przemyśl 2009.
• Źródła internetowe:
• 14. Rakowska J., Transformacja Wspólnej Polityki Transportowej, http://jrakowska.wne. sggw.pl/publikacje/751-2/
• 15. Parlament europejski, http://www.europarl.europa.eu/atyourservice/pl/displayFtu.html? ftuId=FTU_5.6.1.html
• 16. Polska Agencja Żeglugi Powietrznej www.pansa.pl
• 17. Prezentacja PAŻP http://www.pansa.pl/aap/Szkolenie_obronne_prezentacja.pdf
• 18. Ramy tworzenia Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej http://eur-lex.europa.eu/ legal-content /PL/TXT/?uri=uriserv:l24020
• 19. Spoiwo społeczeństwa i biznesu w UE, Transport, http://europa.eu/pol /pdf/ flipbook/pl/transport_pl.pdf
• 20. http://www.krrit.gov.pl/Data/Files/_public/Portals/0/regulacje-prawne/ue/2.pdf
• 21. Urząd Lotnictwa Cywilnego http://www.ulc.gov.pl/pl/107-aktualnosci/wiadomosci/1472- realizacja-programu-sesar-single-european-sky-atm-research
• 22. Zgodnie z europejskim centralnym planem ATM http://ec.europa.eu/transport/air/sesar/ deployment_en.htm