Geośrodowiskowa ocena przydatności terenu do celów budowlanych

• Autorzy: Oleniacz Grzegorz , Kokoszka Wanda , Ożóg Dominik , Sikora Anna , Słowik Marta , Przesmycka Natalia , Gosk Wojciech

Identyfikatory

DOI

10.15199/33.2023.12.10

Warianty tytułu

EN

Geoenvironmental assessment of site suitability for construction purposes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W środowisku geologicznym podłoża budowlanego i otaczającego go terenu mogą występować: ruchy osuwiskowe; osiadanie zapadowe w utworach lessowych; deformacje powierzchni związane z eksploatacją surowców; erozja powierzchniowa i deformacje filtracyjne; zjawiska krasowe; zmienność parametrów geotechnicznych związana z dociążeniem lub odciążeniem podłoża, ze zmianami wilgotności; temperatury oraz obecnością zanieczyszczeń; reakcja gruntów ekspansywnych (skurcz i pęcznienie); zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych; powodzie oraz podtopienia. Duże znaczenie w planowaniu przestrzennym miast i gmin mają mapy obszarów predysponowanych do występowania tego rodzaju zjawisk i opracowana na ich podstawie ocena przydatności terenu pod zabudowę. W artykule przedstawiono mapowanie przydatności inwestycyjnej terenu na bazie metody Van Westena. Opisano sposób pozyskiwania danych wejściowych z wykorzystaniem aktualnych baz systemowych (SOPO, ISOK), map geologicznych i hydrogeologicznych oraz lokalnej wiedzy eksperckiej. Opracowano finalną mapę przydatności dotyczącą Rzeszowa.

EN

Among the changes that may occur in the geological environment of the built environment and the surrounding area are: landslide movements, subsidence in loess formations, deformation of the surface associated with the exploitation of raw materials, surface erosion and filtration deformation, karst phenomena, variability of geotechnical parameters associated with the loading or unloading of the subsoil, with changes in humidity, temperature, the presence of contaminants, the reaction of expansive soils (shrinkage and swelling), changes in the location of the groundwater table and its chemistry, floods and flooding. Of great importance in the spatial planning of cities and municipalities are maps of areas predisposed to the occurrence of such phenomena and the assessment of the suitability of land for development developed on their basis. The article presents a methodology for mapping the investment suitability of land based on the Van Westen method. The method of obtaining input data based on current system databases (SOPO, ISOK), geological, hydrogeological maps, local expertise is described. The final suitability map for the selected area of Rzeszow - was developed.

Słowa kluczowe

PL

planowanie przestrzenne; środowisko geologiczne; Rzeszów; zabudowa terenu; przydatność terenu; analiza przydatności; metoda statystyczna indeksowa; mapa terenu

EN

spatial planning; geological environment; Rzeszów; land development; site suitability; suitability analysis; index statistical method; terrain map

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Materiały Budowlane
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 12
• Strony: 47--50
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., il.

Twórcy

autor

Oleniacz Grzegorz

• Politechnika Rzeszowska, Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury

• https://orcid.org/0000-0003-3318-0928

autor

Kokoszka Wanda

• Politechnika Rzeszowska, Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury

• https://orcid.org/0000-0003-0486-9881

autor

Ożóg Dominik

• Politechnika Rzeszowska, Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury

• https://orcid.org/0000-0002-5213-9667

autor

Sikora Anna

• Politechnika Rzeszowska, Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury

• https://orcid.org/0000-0002-3646-6924

autor

Słowik Marta

• Politechnika Lubelska, Wydział Budownictwa i Architektury

• https://orcid.org/0000-0001-9627-3625

autor

Przesmycka Natalia

• Politechnika Lubelska, Wydział Budownictwa i Architektury

• https://orcid.org/0000-0002-1755-2448

autor

Gosk Wojciech

• Politechnika Białostocka, Wydział Budownictwa i Nauk o Środowisku

• https://orcid.org/0000-0001-5376-4686

Bibliografia

• [1] Joerin F., Theriault M., Musy A. Using GIS and outranking multicriteria analysis for land-use suitability assessment. Geographical Information Science. 2001, DOI: 10.1080/13658810051030487.
• [2] Brail R.K., Klosterman R.E. Planning Support Systems, ESRI Press, Redlands, CA; 2001.
• [3] Collins M.G., Steiner F.R., Rushman M.J. Land-use suitability analysis in the United States: historical development and promising technological achievements. Environmental Management. 2001, DOI: 10.1007/s002670010247.
• [4] Store R., Kangas J. Integrating spatial multi-criteria evaluation and expert knowledge for GIS-based habitat suitability modelling. Landscape and Urban Planning. 2001, DOI: 10.1016/S0169-2046(01)00120-7.
• [5] Kalogirou S. Expert systems and GIS: an application of land suitability evaluation. Computers. Environment and Urban Systems. 2002, DOI: 10.1016/S0198-9715 (01) 00031-X.
• [6] Eastman J.R. Idrisi for Windows, Version 2.0: Tutorial Exercises, Graduate School of Geography. Clark University, Worcester, MA; 1997.
• [7] Kaiser E.J., Godschalk D.R., Esnard A.M. Hypothetical city workbook: exercises, spreadsheets, and GIS data to accompany Urban land use planning. University of Illinois Press; 1998.
• [8] Steiner F., Mc Sherry L., Cohen J. Land suitability analysis for the upper Gila River watershed. Landscape and Urban Planning. 2000; DOI: 10.1016/S0169-2046(00)00093-1
• [9] Cova T.J., Church R.L., Exploratory spatial optimization and site search: neighborhood operator approach. Computers, Environment and Urban Systems. 2000, DOI: 10.1016/S0198-9715(00)00015-6.
• [10] Malczewski J. GIS-based land-use suitability analysis: a critical overview. Progress in Planning. 2000, DOI: 10.1016/j.progress.2003.09.002
• [11] Aerts J. Spatial decision support for resource allocation: integration of optimization, uncertainty analysis and visualization techniques. PhD Thesis. Faculty of Science, University of Amsterdam, 2002.
• [12] Xiao N., Bennett D.A., Armstrong M.P. Using evolutionary algorithms to generate alternatives for multiobjective site-search problems. Environment and Planning A. 2002, DOI: 10.1068/a34109.
• [13] Henning W. Rzeszowski alfabet miejsc często już zapomnianych i osób z nimi związanych. Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu. Rzeszów, 2012.
• [14] Szmytkie R., Krzysztofik R. The processes of incorporation and secession of urban and suburban municipalities: The case of Poland. Norsk Geografisk Tidsskrift - Norwegian. Journal of Geography. 2019, 73. 1-18. DOI: 10.1080/00291951.2019.1604567.
• [15] Van Westen C.J., Ranwers N., Terlin M.T.J., Soeters R. Prediction of the occurrence of slope instability phenomena through GIS-based hazard zonation. Geologische Rundschau. 1997, 86: 404-14.
• [16] Wojciechowski T., Borkowski A., Perski Z., Wójcik A. Dane lotniczego skaningu laserowego w badaniu osuwisk - przykład osuwiska w Zbyszycach (Karpaty zewnętrzne). Przegląd Geologiczny. 2012, 60: 95 - 102.