Hybrid methodology of multi-sensory research of public space in urban planning

• Autorzy: Jarecka-Bidzińska Ewa

Identyfikatory

DOI

10.35784/bud-arch.2198

Warianty tytułu

PL

Hybrydowa metodyka badań wielozmysłowych przestrzeni publicznej w urbanistyce

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

The concept of multi-sensory perception of cities is one of the elements shaping the complete image of the city. It is an aspect as important to the recipient as the urban structure. The study of the multisensory record of public spaces gives a better chance to understand: the identity of the place, the changing dimensions of cultural heritage, local social problems, and even conditions influencing spatial decisions. Multisensory research has an implementation value and can be an important, previously unaccounted for factor, influencing the revitalization program and planning decisions. Therefore, it is so important to analyze the available literature on the subject, conduct scientific observation of the research area, create a proposal for a hybrid research methodology on multi-sensory recording of space and determine their relationship with activities in the field of urban planning. The trial area – selected public spaces of the Praga – Północ district in Warsaw was adopted according to predetermined criteria, the most important of which were: authentic urban tissue, downtown area, architectural and functional diversity of buildings.

PL

Koncepcja wielozmysłowej percepcji miast jest jednym z elementów kształtujących pełny jego obraz. Stanowi ona aspekt równie ważny dla odbiorcy, jak struktura urbanistyczna. Badanie multisensorycznego zapisu przestrzeni publicznych daje większe szanse zrozumienia: tożsamości miejsca, zmiennych wymiarów dziedzictwa kulturowego, lokalnych problemów społecznych, a nawet uwarunkowań rzutujących na decyzje przestrzenne. Wielozmysłowe badania mają wartość implementacyjną i mogą stanowić istotny, wcześniej nieuwzględniany czynnik, mający wpływ na program rewitalizacji oraz decyzje planistyczne. Dlatego tak ważne jest przeanalizowanie dostępnej literatury przedmiotu, obserwacja naukowa obszaru badawczego, stworzenie propozycji metodyki hybrydowych badań nad wielozmysłowym zapisem przestrzeni oraz określenie ich zależności z działaniami w obszarze urbanistyki. Próbny obszar – wybrane przestrzenie publiczne dzielnicy Pragi – Północ w Warszawie przyjęto według z góry założonych kryteriów, z których najistotniejsze były: autentyczna tkanka urbanistyczna, śródmiejski obszar, różnorodność zabudowy pod względem architektonicznym i funkcjonalnym.

Słowa kluczowe

EN

multisensory research; multisensory space; public space; Praga-Północ

PL

badanie multisensoryczne; przestrzeń wielozmysłowa; przestrzeń publiczna; Praga-Północ

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Budownictwo i Architektura
• Rocznik: 2021
• Tom: Vol. 20, no 2
• Strony: 95--117
• Opis fizyczny: Bibliogr. 52 poz., fig., tab.

Twórcy

autor

Jarecka-Bidzińska Ewa

• Zakład Gospodarki Przestrzennej i Nauk o Środowisku Przyrodniczym; Wydział Geodezji i Kartografii; Politechnika Warszawska Polska

• https://orcid.org/0000-0002-1289-9784

Bibliografia

• 1. Jałowiecki B. and Szczepański M. S., Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2010.
• 2. Aristotle, "O Duszy", in Dzieła wszystkie, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, tome 3, 1992.
• 3. J. Ekel, J. Jaroszyński, J. Ostaszewska. Mały Słownik Psychologiczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1965, p. 180.
• 4. Colman A.M., Słownik psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009.
• 5. Lynch K. The image of the city. Cambridge: MIT press, vol. 11, 1960.
• 6. Wejchert K., Elementy kompozycji urbanistycznej. Warszawa: Wydawnictwa Arkady, 1984.
• 7. Wejchert K., Przestrzeń wokół nas, Katowice: Fibak Norma Press, 1993.
• 8. Tomaszewski T., "Człowiek i otoczenie", in Psychologia, Warszawa: PWN, 1975.
• 9. Tomaszewski T., "Orientacja w otoczeniu", in Psychologia, Warszawa: PWN, 1976.
• 10. Hauziński A., "The evolution of the cognitive map in psychology. Discussion regarding the research of hierarchy plans and goals of activity", Czasopismo Psychologiczne, vol. 16., no.2, 2010, pp. 275-288.
• 11. Hauziński A., "Ewolucja pojęcia mapy poznawczej w psychologii i jej wykorzystanie w urbanistyce, architekturze oraz geografii", Zachowanie, Środowisko, Architektura, vol. 5, 2011, pp. 15-38,
• 12. Golledge Reginald G. "Methods and methological issues in environment recognition research", in Environment Knowing: Theories, Research and Methods, Stroudsburg: Dowden, Hutchinson & Ross, 1976, pp. 300-313,
• 13. Evans G. W., Pezdek K., "Cognitive mapping: Knowledge of real-world distance and location information", Journal of Experimental Psychology: Human Learning and Memory, vol. 6 , 1980, pp. 13–24.
• 14. Evans G. W., "Environmental cognition", Psychological Bulletin, vol. 88, 1980, pp. 259–287.
• 15. Evans G. W., Marrero D. G., Butler P. A., "Environmental learning and cognitive mapping". Environment and Behavior, vol. 13., no.1., 1981, pp. 83–104.
• 16. Evans G. W., Skorpanich M. A. Garling T., Bryant K. J., Bresolin, B., "The effects of pathway configuration, landmarks and stress on environmental cognition", Journal of Environmental Psychology, vol. 4, 1984, pp.323–335.
• 17. Foley J. E., Cohen A. J., "Working mental representations of the environment", Environment and Behavior, vol. 16, 1984, pp. 713–729.
• 18. O’Keefe J., Nadel L., The Hippocampus as a Cognitive Map. New York: Clarendon, 1978.
• 19. Bańka A., Architektura psychologicznej przestrzeni życia. Behawioralne podstawy projektowania. Poznań: Gemini S. C., 1997.
• 20. Bańka A., Społeczna psychologia środowiskowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe "Scholar", 2002.
• 21. Bell P. A. et al., Psychologia środowiskowa. Gdańsk: GWP, 2004.
• 22. Jałowiecki B., "Percepcja przestrzeni Warszawy", Studia Regionalne i Lokalne, vol. 2(2), 2000, pp. 79-100.
• 23. Szkurłat E., "Psychologiczne i kulturowe uwarunkowania percepcji środowiska", in Percepcja współczesnej przestrzeni miejskiej, Warszawa: Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, 2007, pp. 63–72.
• 24. Rybicka, E., "Poza pisanie/czytanie miasta", Teksty Drugie, vol. 3, 2007, pp. 107-112.
• 25. Rewers E., "Post-polis: wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta", Kraków: Universitas, vol. 41, 2005.
• 26. Kietlińska B., "Jak za pomocą metod jakościowych zbadać zmysłowy odbiór miasta?", Nauka i Szkolnictwo Wyższe, vol.1(41), 2013, pp.131-142.
• 27. Simmel G., "Socjologia zmysłów", in: Most i drzwi. Wybór esejów. 2006, pp.184-203.
• 28. Pink S., "Doing visual ethnography". London: SAGE Publications, Ltd., 2007.
• 29. Bartnicka M., "Wyobrażenia przestrzeni miejskiej Warszawy (Studium geografii percepcji)", Dokumentacja Geograficzna, vol. 2, 1989.
• 30. Libura H., "Aspekty kartograficzne map wyobrażeniowych", Polski Przegląd Kartograficzny, vol. 15(3), 1983, pp. 126-131.
• 31. Mordwa S., Wyobrażenia przestrzeni miast Polski Środkowej. Na podstawie badań grupy młodzieży licealnej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2003.
• 32. Daniel T.C., Boster R.S., "Measuring Landscape Esthetics: The Scenic Beauty Estimation Method", in: Proc. Our National Landscape: A Conference on Applied Techniques for Analysis and Management of the Visual Resource - 1976, USDA Forest Service Research Paper, Department of Agriculture, Forest Service, Rocky Mountain Forest and Range Experiment Station, vol. 167, pp. 514-523.
• 33. Okołowicz M.A., Kowalska J.M., "Jakiej przyrody chcemy w miastach? Pomiar estetyki krajobrazu nad Wisłą w Warszawie metodą Scenic Beauty Estimation", Przestrzeń i Forma, vol.26, 2016, pp. 243-256. https://doi.org/10.21005/pif.2016.26.D-07
• 34. Kitchin R., "Cognitive maps: what are they and why study them?", Journal of Environmental Psychology, vol. 14, 1994, pp. 1-19.
• 35. Kitchin R., "Methodological convergence in cognitive mapping research: Investigating configurational knowledge", Journal of Environmental Psychology, vol. 16, 1996, pp. 163-185.
• 36. Kitchin R., Blades M., The cognition of geographic space. London, New York: L. B. Tauris Publishers, 2002.
• 37. Castellar S.M.V., Juliasz P.C.S., "Mental map and spatial thinking", in Proceedings of the ICA 1, vol. 1, 2018. https://doi.org/10.5194/ica-proc-1-18-2018
• 38. Waterman S., Gordon D., "A quantitative-comparative approach to analysis of distortionin mental maps", Professional Geographer, vol. 36(3), 1984, pp. 326–337.
• 39. Gould P., On mental maps. University of Michigan: Ann Arbor, 1966.
• 40. Gendźwiłł A., "O prezentacji kartograficznej wyników badań map poznawczych", Polski Przegląd Kartograficzny, vol. 41(2), 2009, pp.115-127.
• 41. Foland, A., "Psychokartografia–metoda badania przestrzeni miejskiej", in: Dynamika przestrzeni miejskiej, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, pp. 107-119, 2006.
• 42. Lewicka M., "Ewaluatywna mapa Warszawy: Warszawa na tle innych miast", in: Społeczna mapa Warszawy. Interdyscyplinarne studium metropolii warszawskiej, Warszawa: Scholar, 2004, pp. 316–336.
• 43. Iwańczak B., "Metody badawcze całościowej percepcji przestrzeni miasta na przykladzie Warszawy", Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, vol. 62, 2017, pp. 69-85.
• 44. Nieścioruk K., "Kartograficzny obraz map mentalnych przestrzeni miejskiej i jego prezentacja oraz analiza z zastosowaniem narzędzi systemów informacji geograficznej", Acta Scientiarum Polonorum. Geodesia et Descriptio Terrarum, vol. 12(4), 2013, pp. 27-40.
• 45. Nieścioruk K., "The use of mental and sketch maps as a tool to evaluate cartography teaching effectiveness", The Cartographic Journal, vol. 53(2), (2016), pp. 186-196. https://doi.org/10.1080/00087041.2015.1108064
• 46. Czepkiewicz M., Jankowski P., Zwoliński Z., "Geo-questionnaire: a spatially explicit method for eliciting public preferences, behavioural patterns, and local knowledge–an overview". Quaestiones Geographicae, vol. 37(3), 2018, pp. 177-190. http://doi.org/10.2478/quageo-2018-0033
• 47. Haklay M., Jankowski P., Zwoliński Z., "Selected modern methods and tools for public participation in urban planning–a review", Quaestiones Geographicae, 37(3), 2018, pp. 127-149. https://doi.org/10.2478/quageo-2018-0030
• 48. Czepkiewicz, M. et al., "Public Participation GIS for sustainable urban mobility planning: methods, applications and challenges", Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, vol. 35, 2016, pp. 9-35.
• 49. Biegański L., Buczek G., Gzell S., Kowalewski A., Markowski T., Cichy-Pazder E., "Karta Przestrzeni Publicznej", in III Kongres Urbanistyki Polskiej ZMP i TUP, Poznań 2009.
• 50. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Warszawa: Rada Ministrów, DzU 2003, Nr 80, poz. 717 z późn. zm.
• 51. Jarecka – Bidzińska E., "Praga – Północ w Warszawie jako „dzielnica sztuki” na tle wybranych przykładów z metropolii Europy i Ameryki Północnej". Ph.D. desideration, Warsaw University of Technology, Warsaw 2018.
• 52. Osowski J., "Ile osób jeździ drugą linią metra? Mamy szczegółowe dane. Stacja Wileński oblegana, a Powiśle... ", Gazeta Wyborcza, 20 March 2015. Available: https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,34862,17627910,ile-osob-jezdzi-druga-linia-metra-mamy-szczegolowe-dane-stacja.html [Access: 01 Jun 2021]

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).