Reakcja wód tatrzańskich systemów wywierzyskowych na katastrofalne zjawiska atmosferyczne

• Autorzy: Barczyk Grzegorz
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The reaction of the Tatra’s vaucluse water systems to catastrophic weather events. Prz. Geol., 68: 561-565. Abstract. Long-term observation of the Tatra Mountains have allowed the determination of the degree ofsensitivity of waters circulating in karst vaucluse systems to atmospheric phenomena. The correlation coefficients for r fluctuations in the water table in Tatra vaucluse springs clearly show that during the period from the beginning of the monitoring, in the 1980s, to the mid-2010s (2013), the waters of all Tatra vaucluse springs reacted in a similar way. Disastrous storms that, at the turn of 2013 caused huge damage to the vegetation covering the areas of the Polish part of the Western Tatras, contributed to the intensification of surface erosion processes and, as a consequence, to uncovering outcrops of karst rocks. An analysis of correlation relationships between fluctuations in the water table in the Tatra vaucluse springs in the period after 2013 showed a clear change in the value of the correlation coefficient r in relation to the waters circulating in the Wywierzysko Chochołowskie vaucluse system.

Słowa kluczowe

PL

Tatry; kras; wywierzyska; korelacja; wahania poziomu wody; zjawiska atmosferyczne

EN

Tatra Mountains; karst; vaucluse springs; vaucluse systems; correlation; water level fluctuations; athmospheric phenomena

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 68, nr 7
• Strony: 561--565
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., fot., rys., tab.

Twórcy

autor

Barczyk Grzegorz

• Wydział Geologii, Uniwersytet Warszawski, ul. Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa

Bibliografia

• 1. BABULA K. 2014 - Park po halnym. Tatry, 3 (49): 9.
• 2. BARCZYK G. 1993 - Zastosowanie metody Radczuk & Szarskiej do obliczania odpływu podziemnego w górskich obszarach krasowych. Współczesne Problemy Hydrogeologii, 6: 341-345.
• 3. BARCZYK G. 1994 - Wody krasowo-szczelinowe Tatr Zachodnich i problemy ich ochrony. Niepublikowana praca doktorska, arch. IHiGI WG UW.
• 4. BARCZYK G. 2008 - Tatrzańskie wywierzyska. Wyd. Tatrzańskiego Parku Narodowego, Zakopane.
• 5. BARCZYK G., HUMNICKI W., ŻURAWSKA G. 2000 - Wstępne wyniki z pracy sieci monitoringowej wywierzysk tatrzańskich. [W:] Kotarba A. (red.), Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek, tom II: 13-14.
• 6. BARCZYK G., SZCZYGIEŁ J., GRADZIŃSKI M., PAVLARČIK S., HOLÚBEK P., KICIŃSKA D., DĄBROWSKA K., MICHALEC V., HLAVÁČOVÁ I. 2015 - Plansza V.7. Jaskinie i zjawiska krasowe - cz. 1. [W:] Dąbrowska K., Guzik M. (red.), Atlas Tatr. Przyroda nieożywiona. Wyd. Tatrzańskiego Parku Narodowego, Zakopane.
• 7. BARCZYK G., PAVLARČIK S., PLUČINSKÝ L., SZCZYGIEŁ J., FILAR F., PARCZEWSKI M. 2015 - Plansza V.7. Jaskinie i zjawiska krasowe - cz. 2. [W:] Dąbrowska K., Guzik M. (red.), Atlas Tatr. Przyroda nieożywiona. Wyd. Tatrzańskiego Parku Narodowego, Zakopane.
• 8. GOLDSCHEIDER N., DREW D. 2007 - Methods in Karst Hydrogeology, Wyd. Taylor & Francism Londyn.
• 9. GROCHOLSKI M. 2014 - Powódź 1997. Tatry, 3 (49): 70-73.
• 10. HUMNICKI W. 1992 - Współzależność wód podziemnych i powierzchniowych zlewni Białki w Tatrach na tle budowy geologicznej. Niepublikowana praca doktorska, arch. IHiGI WG UW.
• 11. KRESIC N., STEVANOVIC Z. 2010 - Groundwater hydrology of springs. Wyd. Elsevier.
• 12. KRUPA M. 2014 - Powódź 1934. Tatry, 3 (49): 64-69.
• 13. MAŁECKA D. 1984 - Rola masywu tatrzańskiego w kształtowaniu warunków hydrogeologicznych górnej części zlewni Dunajca. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody, 5 (1): 129-147.
• 14. MAŁECKA D. 1985 - Znaczenie badań stacjonarnych w rozpoznaniu reżimu hydrogeologicznego źródeł i wywierzysk krasowych w Tatrach. Współczesne Problemy Hydrogeologii, 3: 119-131.
• 15. MAŁECKA D. 1993 - Hydrogeologia Krasu Tatrzańskiego. [W:] Grodzicki J. (red.), Jaskinie Tatrzańskiego Parku Narodowego, tom 3: 11-35.
• 16. MAŁECKA D. 1996 - Hydrogeologiczna charakterystyka Tatr w świetle badań monitoringowych. [W:] Kotarba A. (red.), Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek, tom I: 19-30.
• 17. MAŁECKA D. 1997 - Źródła masywu tatrzańskiego. Acta Universitatis Lodziensis, 2: 9-25.
• 18. MAŁECKA D., HUMNICKI W. 1989 - Rola warunków hydrodynamicznych w kształtowaniu reżimu wywierzyska Olczyskiego. Prz. Geol. 37(2): 78-84.
• 19. PACHLAJ., ZACZKIEWICZ W. 1985 - Drogi krążenia wód krasowych na przykładzie zlewni potoku Sucha Woda. Gacek, 2: 39-44.
• 20. PETRIČ M. 2002 - Characteristic of recharge-discharge relations in karst aquifer.Postojna-Ljubljana.
• 21. RAJWA A. 2014a - Trzy kataklizmy. Tatry, 1 (47): 12-13.
• 22. RAJWA A. 2014b - Powodzie w Tatrach i na Podtatrzu. Tatry, 3 (49): 56-61.
• 23. ROGALSKI R. 1984 - Badania znacznikowe przepływów podziemnych w Dolinie Chochołowskiej w Polskich Tatrach Zachodnich. Prz. Geol., 32 (4): 223-225.
• 24. SOLECKI T., KOISAR B. 1973 - Zagadka Wywierzyska Chochołowskiego. Taternik, 1 (49): 30-31.
• 25. ŻELAZNY M., WOLANIN A., PĘKSAŁ. 2014 - Majowy żywioł. Tatry, 3 (49): 74-75.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).