Analiza zmienności parametrów jakościowych wody w rzece Biała Tarnowska

• Autorzy: Policht-Latawiec A. , Żarnowiec W. , Majewska M.

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/60049

Warianty tytułu

EN

The analysis of variability in water quality in the Biala Tarnowska River

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki hydrochemicznych badań rzeki Biała Tarnowska, prawobrzeżnego dopływu rzeki Dunajec. Zlewnia rzeki o powierzchni 983,3 km² ma charakter podgórski i położona jest w województwie małopolskim. Zagospodarowana jest ona w 64% jako grunty orne, pozostały obszar to grunty leśne oraz tereny zabudowane i zurbanizowane. W dolnym biegu rzeki, w rejonie miasta Tarnowa, dominują tereny przemysłowe (przemysł chemiczny). Badania prowadzono w latach 2010–2012, w trzech punktach pomiarowo-kontrolnych zlokalizowanych na odcinku rzeki o długości 82 km. W pracy przeanalizowano, pozyskane z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie z Delegaturą w Tarnowie, 32 wskaźniki fizykochemiczne. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że potencjał wody rzeki w górnym i środkowym jej biegu (pkt. 1 i 2) był poniżej dobrego, a w dolnym biegu (pkt. 3) dobry. Stan chemiczny badanych wód powierzchniowych w punktach był dobry. Ze względu na zbyt duże stężenie zawiesiny ogólnej w każdym punkcie, woda rzeki nie może być wykorzystana do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia. Również przekroczone m.in. stężenie zawiesiny ogólnej spowodowało, że woda w rzece nie spełnia warunków naturalnych dla środowiska życia ryb łososiowatych jak i karpiowatych. Spośród 15 badanych wskaźników fizykochemicznych wody 14 z nich było statystycznie wyższe w dolnej części zlewni. Większe zanieczyszczenie wody w środkowym i dolnym odcinku rzeki jest spowodowane presją antropogeniczną.

EN

The paper presents the results of hydrochemical tests of Biała Tarnowska River, right-bank tributary of Dunajec. Water catchment area of 983.3 km² has a submontane character and it is located in Małopolska Province. 64% of the area is used as arable land, the rest is forest land and urbanized and built-up areas. Downstream, in the area close to the city of Tarnów, industrial areas prevail (chemical industry). The testes were carried out from 2010 to 2012 in three measuring-control points located along the 82 km river section. 32 physicochemical indicators, obtained from the Voivodeship Inspectorate of Environmental Protection in Kraków with a local branch in Tarnów, were analysed in the paper. Based on the obtained results it was stated that the water potential in the middle and upper course of the river (1st and 2nd point) was below good and in the lower course (3rd point) it was good. The chemical status of the tested surface water in these points was good. Because of high concentrations of total suspended solids in each point, the river water cannot be used in water supply for human consumption. Exceeded concentration of total suspended solids, among other things, is the reason why river water does not fulfil the natural conditions of habitat of the salmonid and carp family fish. Out of 15 tested water physicochemical indicators, 14 were statistically higher in the lower part of the catchment area. Greater water pollution in the middle and lower course of the river is caused by anthropogenic pressure.

Słowa kluczowe

PL

zagospodarowanie zlewni; jakość wody; rzeka Biała Tarnowska

EN

river basin development; water quality; Biała Tarnowska River

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 44
• Strony: 217--226
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Policht-Latawiec A.

• Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie, Al. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków

autor

Żarnowiec W.

• Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie, Al. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków

autor

Majewska M.

• Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie, Al. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków

Bibliografia

• 1. Kanownik W., Kowalik T., Bogdał A., Ostrowski K. 2013. Quality categories of stream water included in a Small Retention Program. Pol. J. Environ. Stud., 22 (1), 159–165.
• 2. Bogdał A., Kowalik T., Kanownik W., Ostrowski K., Wiśnios M. 2012. Ocena stanu fizykochemicznego wód opadowych i odpływających ze zlewni potoku Wolninka. Gaz, Woda i Technika Sanitarna, 8, 362–365.
• 3. Kowalik T., Kanownik W., Bogdał A., Policht-Latawiec A. 2014. Wpływ zmian użytkowania zlewni wyżynnej na kształtowanie jakości wody powierzchniowej. Rocznik Ochrona Środowiska, 16 (1), 223–238.
• 4. Mosiej J., Komorowski H., Karczmarczyk A., Suska A. 2007. Wpływ zanieczyszczeń odprowadzanych z aglomeracji łódzkiej na jakość wody w rzekach Ner i Warta. Acta Sci. Pol., Formatio Circumiectus, 6 (2), 19–30.
• 5. Lampart-Kałużniacka M., Wojcieszonek A., Pikuła K. 2012. Ocena stanu ekologicznego wód rzeki Regi na odcinku w obszarze miasta Gryfice. Annual Set The Environment Protection, 14, 437–446.
• 6. Policht-Latawiec A., Kanownik W., Łukasik D. 2013. Wpływ zanieczyszczeń punktowych na jakość wody rzeki San. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 4 (1), 253–269.
• 7. Kornaś M., Grześkowiak A. 2011. Wpływ użytkowania zlewni na kształtowanie jakości wody w zbiornikach wodnych zlewni rzeki Drawa. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, 11, 1 (33), 125–137.
• 8. Policht-Latawiec A., Bogdał A., Kanownik W., Kowalik T., Ostrowski K., Gryboś P. 2014. Jakość i walory użytkowe wody małej rzeki fliszowej. Rocznik Ochrona Środowiska, 16 (1), 546–561.
• 9. Pytka A., Jóźwiakowski K., Marzec M., Gizińska M., Sosnowska B. 2013. Ocena wpływu zanieczyszczeń antropogenicznych na jakość wód rzeki Bochotniczanki. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 3, 15–29.
• 10. Kondracki J. 2013. Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, 254–256.
• 11. Alexandrowicz S.W. (1999). Budowa geologiczna. [W:] Geografia Polski – środowisko przyrodnicze. Wyd. PWN, Warszawa, 221–243.
• 12. Woś A. 1999. Klimat Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, 301.
• 13. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 listopada 2013 r. zmieniające rozporządzenie MŚ z dnia 15.11.2011 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz.U. 2013, poz. 1558).
• 14. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych. (Dz.U. 2014, poz. 1482).
• 15. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz.U. 2002 Nr 204, poz. 1728).
• 16. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. 2002 Nr 176, poz. 1455).