Obce inwazyjne gatunki roślin w krajobrazie dolin Świdra i Rządzy

• Autorzy: Kołaczkowska Ewa

Warianty tytułu

EN

Invasive alien plant species in the landscape of Świder and Rządza valleys

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy było udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy istnieje charakterystyczny zbiór obcych inwazyjnych gatunków roślin związanych z dolinami małych rzek mazowieckich oraz jakie typy zbiorowisk roślinnych i związane z nimi sposoby użytkowania ziemi w dolinach gatunki te preferują. Do badań wytypowano doliny Świdra i Rządzy. W dolinie Świdra zanotowano występowanie 14 gatunków inwazyjnych, zaś w dolinie Rządzy – 11. Gatunki te odnajdywano wzdłuż całej długości Świdra, natomiast wzdłuż Rządzy tylko na odcinkach najgęściej zaludnionych, w sąsiedztwie zabudowy. Wśród gatunków inwazyjnych dominowały: klon jesionolistny (Acer negundo), kolczurka klapowana (Echinocystis lobata), niecierpek drobnokwiatowy (Impatiens parviflora) i nawłoć późna (Solidago gigantea). Gatunki inwazyjne koncentrowały się na brzegach rzek, w zbiorowiskach gdzie powstaje najwięcej luk, takich jak okresowo zalewane ziołorośla czy prześwietlone bory mieszane oraz użytkowane rekreacyjnie łęgi.

EN

The aim of the study was to determine the assembly of invasive alien plant species specific for small river valleys in Masovia Lowland and to identify the vegetation and land‐use types facilitating the spread of these species. The field survey was conducted in Świder and Rządza valleys, where 14 and 11 invasive species were identified respectively. The most abundant ones were: Acer negundo, Echinocystis lobata, Impatiens parviflora and Solidago gigantea. The invasive species were observed along the whole studied course of Świder, yet in Rządza valley only along the sections of the highest human population density and located close to the settlements. The invaders reached the highest cover rate in the temporal overflooded tall herb fringe communities as well as in the intensively penetrated by humans riparian forests or sparse mixed pine forests. Abovementioned land‐cover types are rich in environmental gaps which occur due to either natural processes or human activities.

Słowa kluczowe

PL

inwazyjne gatunki roślin; dolina rzeki; użytkowanie ziemi; Mazowsze

EN

invasive plant species; small river valleys; land use; Masovia

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 13
• Strony: 152--163
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., ryc., tab., fot.

Twórcy

autor

Kołaczkowska Ewa

• Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Warszawa, Polska

Bibliografia

• Atlas podziału hydrograficznego Polski. 2005: Praca zbiorowa pod kierunkiem H. Czarneckiej. Atlasy IMGW, Warszawa.
• DeLoach C. J., 1995: Biological Control of Weeeds in the United States and Canada [w:] Assessment and Management of Plant Invasions. (red.) Luken J. O., Thieret J. W. Springer-Verlag, New York, s. 172–194.
• Faliński J.B., 2000: Rzeczne wędrówki roślin. Rzeki: Kultura – Cywilizacja – Historia 9, s. 143–186.
• Genovesi P., Shine C., 2004: European strategy on invasive alien species. Nature and Environment 137. Council of Europe Publishing, Strasbourg, France, s. 1–67. (http://www.coe.int/t/dg4/cultureheritage/conventions/Bern/T-PVS/sc24_inf01_en.pdf).
• Kettunen M., Genovesi P., Gollasch S., Pagad S., Starfinger U., ten Brink P., Shine C., 2009: Technical support to EU strategy on invasive species (IAS) – Assessment of the impacts of IAS in Europe and the EU (Final draft report for the European Commission). Institute for European Environmental Policy (IEEP), Brussels, Belgium, s. 1–131.
• Kondracki J., 2002: Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 1–442.
• Matuszkiewicz W., 2007: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 1–537.
• Matuszkiewicz W., Faliński J.B., Kostrowicki A.S., Matuszkiewicz J.M., Olaczek R., Wojterski T., 1995: Potencjalna roślinność naturalna Polski. Mapa przeglądowa 1:300000. Arkusze 4 i 7, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., 2002: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski [w:] Biodiversity of Poland 1. (red.) Z. Mirek. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków, s. 1–442.
• Plit J., Roo-Zielińska E., 1995: Mapa roślinności rzeczywistej doliny Wisły 1:25000, arkusze Otwock i Miedzeszyn. Rękopis, niepublikowany.
• Scharfy D., Eggenschwiler H., Olde Venterink H., Edwards P., Güsewell S., 2009: The invasive alien plant species Solidago gigantea alters ecosystem properties across habitats with differing fertility. Journal of Vegetation Science 20, s. 1072–1085, doi: 10.1111/j.1654‐1103.2009.01105.x.
• Szwarczewski P., 2007: Występowanie, geneza i wiek osadów organicznych w dolinie rzeki Świder (Nizina Mazowiecka). Prace Instytutu Geografii AŚ w Kielcach 16, s. 141–155.
• Tokarska-Guzik B., 2005: The Establishment and Spread of Alien Plant Species (Kenophytes) in the Flora of Poland, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 1–192.
• Tokarska-Guzik B., 2009: Metody zwalczania roślin inwazyjnych obcego pochodzenia [w:] Inwazyjne gatunki roślin ekosystemów mokradłowych Polski. (red.) Dajdok Z., Pawlaczyk P. Wydawnictwo Klubu Przyrodników, Świebodzin, s. 124–131.
• Więcław H., Pieńkowski P., 2007: Inwazje gatunków obcych jako element zagrożenia małych dolin rzecznych [w:] Doliny rzeczne: Przyroda – Krajobraz – Człowiek. (red.) Myga‐Piątek U. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG 7, s. 159–166.