Zasady opracowania map dotykowych dla osób niewidomych i słabowidzących

• Autorzy: Olczyk M.

Warianty tytułu

EN

The rules of developing tactile maps for blind and visually impaired

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono podstawowe zasady redagowania barwnych map dotykowych, tzw. tyflomap, na podstawie wybranych najciekawszych – zdaniem autora – publikacji, jakie ukazały się w Polsce. Punktem wyjścia analizy są mapy, których autorzy wskazali kierunek rozwoju polskiej tyflokartografii i sformułowali pierwsze reguły opracowania grafik wypukłych. Chronologiczne zestawienie kolejnych map i atlasów z wykazem ważniejszych zasad redakcyjnych pozwoliło autorowi podsumować dotychczasowy dorobek tyflokartografii i zaprezentować główne wytyczne, jakimi powinni posługiwać się kartografowie opracowujący mapy wypukłe. To już ponad ćwierć wieku poszukiwań, doświadczeń i dostosowania się do nowych technologii. Ale jedna reguła jest niezmienna: nie można opracować czytelnej mapy dotykowej bez ścisłej współpracy kartografów z tyflopedagogami oraz osobami niewidomymi i słabowidzącymi.

EN

The author presents the basic guidelines of editing colour tactile maps, so called typhlomaps, based on chosen examples of the most interesting – according to the author- publications that have appeared in Poland. The starting point of the analysis are the maps, that authors indicated the direction of polish typhlography development and introduced the first rules of developing convex graphic. The chronological list of maps and atlases with the record of the more important editorial rules allowed the author to sum up the current achievements of typhlocartography and present the main guidelines that cartographers should use while developing tactile maps. It has been over a quarter of century of search, experiences and adjusting to new technologies. But one rule is permanent: the tactile map cannot be developed without the close cooperation of cartographers with typhlopedagogues and blind and visually impaired.

Słowa kluczowe

PL

tyflografika; tyflokartografia; mapa dotykowa; pismo Braille’a

EN

tactile graphic; typhlocartography; tactile maps; Braille alphabet

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Geograficzne. Oddział Kartograficzny
• Czasopismo: Polski Przegląd Kartograficzny
• Rocznik: 2014
• Tom: T. 46, nr 4
• Strony: 413--442
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., rys.

Twórcy

autor

Olczyk M.

Bibliografia

• Górski H., 1983, Stan i perspektywy polskiej kartografii tyflologicznej. „Przegląd Tyflologiczny”, nr 2 (15), s. 19–21.
• Instrukcja tworzenia i adaptowania ilustracji i materiałów tyflograficznych dla uczniów niewidomych, 2011, red. s. E. Więckowska. Opracowanie na zlecenie Departamentu Zwiększania Szans Edukacyjnych Ministerstwa Edukacji Narodowej przez zespół tyflopedagogów ze Specjalnych Ośrodków Szkolno-Wychowawczych w Polsce w składzie: M. Jakubowski, K. Kauba, L. Ogórek, J. Ogórek, I. Pawłowska, A. Talukder, s. E. Więckowska.
• Jakubowski M., (2010), Technologie tworzenia map dla niewidomych. „Przegląd Tyflologiczny” nr 1–2, s. 22–51.
• Kozłowska M.A., 1975, Mapy dla niewidomych. „Polski Przegląd Kartograficzny” T. 7, nr 4, s. 145–153.
• Krauze-Tomczyk I., (2001), Polskie mapy dla niewidomych i słabowidzących. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 33, nr 3, s. 237–240.
• Łopatto J., 1986, Pierwsze mapy PPWK dla niewidomych i słabowidzących. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 18, nr 3, s. 114–119.
• Łopatto J., 1994, Nowe mapy PPWK im. E. Romera dla niewidomych i słabowidzących. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 26, nr 1, s. 28.
• Materiały z seminarium poświęconego mapom dla niewidomych i słabowidzących, Warszawa 6 maja 1983 r. „Przegląd Tyflologiczny”, nr 2 (15).
• Mendruń J., 1983, Mapy i plany w życiu dorosłych niewidomych. „Przegląd Tyflologiczny” nr 2 (15), s. 15–18.
• Olczyk M., Polak M., 2010, Redakcja tyflokartograficzna. „Przegląd Tyflologiczny” nr 1–2 (40–41), s. 82–139.
• Ratajski L., 1989, Metodyka kartografii społeczno-gospodarczej. Wyd. 2. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych.
• Standardy tworzenia oraz adaptowania map i atlasów dla niewidomych uczniów 2012, red. s. E. Więckowska. Opracowane przez zespół w składzie: A. Chojecka, B. Mikołowicz, B. Hermanowicz, C. Fuksiński, J. Mendruń, M. Olczyk, M. Rudnicka, s. E. Więckowska. Laski.
• Talukder A., Jakubowski M., 2003, Technologia tworzenia map i planów wypukłych dla niewidomych i słabowidzących. W: Europejska Konferencja „Nowoczesne techniki kształcenia dzieci niewidomych i słabo widzących”. Owińska 25–26.04.2003, Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych. Poznań, s. 125–136.
• Tyflokartografia, 2010, praca zbiorowa, red. J. Mendruń, „Przegląd Tyflologiczny”, nr 1–2 (40–41).
• Więckowska E. (red.), A. Chojecka, M. Magner, E. Szwedowska, 2008, Nauczanie niewidomych dzieci rysunku. Przewodnik dla nauczyciela. Laski: Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi.
• Więckowska E., 2012, Rysunek jako wprowadzenie niewidomego dziecka w przestrzeń otoczenia, w przestrzeń geograficzną i kosmiczną. Laski, czerwiec 2012, CD. Materiał szkoleniowy dla nauczycieli.
• Źródła internetowe:
• http://www.tyflomapy.pl/
• Atlasy i mapy:
• 1. Mapa Polski 1:1 700 000, tzw. mapa „ceratowa”, 1957, Spółdzielnia Niewidomych w Krakowie.
• 2. Atlas geograficzny Polski, 2004, pod red. M. Polak i zespołu konsultacyjnego w składzie: J. Mendruń (przewodniczący), E. Oleksiak (sekretarz), A. Biernacka, M. Haba, M. Jakubowski, St. Kotowski, I. Krauze-Tomczyk, J. Krempa, J. Łopatto, M. Pacholec, H. Rzepka, R. Sitarczuk, A. Talukder, s. E. Więckowska. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii oraz Polski Związek Niewidomych.
• 3. Plan Warszawy, 2005, pod red. M. Polak i zespołu konsultacyjnego w składzie: J. Mendruń (przewodniczący), E. Oleksiak (sekretarz), A. Biernacka, M. Haba, M. Jakubowski, St. Kotowski, I. Krauze--Tomczyk, J. Krempa, J. Łopatto, M. Pacholec, H. Rzepka, R. Sitarczuk, A. Talukder, s. E. Więckowska; Główny Urząd Geodezji i Kartografii oraz Polski Związek Niewidomych, Warszawa.
• 4. Atlas geograficzny Europy, 2006, pod red. M. Olczyka i M. Polak i zespołu konsultacyjnego w składzie: J. Mendruń (przewodniczący), E. Oleksiak (sekretarz), A. Biernacka, M. Jakubowski, St. Kotowski, I. Krauze-Tomczyk, H. Rzepka, R. Sitarczuk, A. Talukder, s. E. Więckowska. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii oraz Polski Związek Niewidomych.
• 5. Atlas Unia Europejska – poznajmy się..., 2009, pod red. M. Olczyka i M. Rudnickiej i zespołu konsultacyjnego w składzie: J. Mendruń (przewodniczący), T. Dębowska, R. Sitarczuk, A. Wietecha, M. Zygmont. Warszawa: Fundacja Polskich Niewidomych i Słabowidzących TRAKT. Projekt dofinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
• 6. Atlas do przyrody dla osób niewidomych i słabowidzących, 2010, pod red. M. Olczyka i zespołu konsultacyjnego w składzie: s. E. Więckowska, A. Chojecka, B. Hermanowicz, A. Kaczanowska, M. Zawilińska, C. Fuksiński, J. Michalik, R. Sitarczuk. Laski: Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi. Projekt sfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
• 7. Atlas geograficzny świata, 2012, pod red. E. Lodzińskiej i W. Wieczorka oraz zespołu konsultacyjnego w składzie: K. Przyszewska (przewodnicząca), J. Mendruń (zastępca), R. Brzozowska (sekretarz), A. Biernacka, M. Gadomska, W. Malesa, I. Pawłowska, M. Jakubowski, R. Sitarczuk, Bogdan Horodyski. Warszawa: Główny Geodeta Kraju.
• 8. Atlas Parków Narodowych w Polsce. Zestawy dydaktyczne dla osób niewidomych i słabowidzących, 2014, pod red. M. Olczyka i zespołu konsultacyjnego w składzie: A. Chojecka, B. Hermanowicz, B. Mikołowicz, C. Fuksiński, M. Jakubowski, J. Michalik, A. Mizińska, R. Sitarczuk. Laski: Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi. Projekt sfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.