Wpływ promieniowania ultrafioletowego na wybrane choroby gałki ocznej i na zapadalność na zwyrodnienie plamki związane z wiekiem

• Autorzy: Lewicka-Chomont A.

Identyfikatory

DOI

10.15584/pjsd.2017.21.1.3

Warianty tytułu

EN

The role of ultraviolet radiation in the pathogenesis of various ocular diseases and age-related macular degeneration development

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zmiany klimatu wywierają bezpośredni wpływ na zdrowie i funkcjonowanie człowieka oraz na rozwój wielu chorób, w tym gałki ocznej. Jest to ściśle związane z nadmierną emisją szkodliwych substancji chemicznych do środowiska i zaobserwowanym od 1970 roku zjawiskiem powiększania się dziury ozonowej. W konsekwencji zaistniałych zmian dochodzi do zwiększenia ilości docierającego do Ziemi promieniowania ultrafioletowego. Istnieją liczne dowody na to, że nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne może prowadzić do rozwoju m. in. takich chorób jak skrzydlika, nowotworów aparatu ochronnego oka i gałki ocznej, zaćmy, zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem. Należy zatem podejmować działania mające na celu ochronę warstwy ozonowej oraz środowiska.

EN

Climate change can affect human health. Since 1970 scientists have observed that production of numerous substances to atmosphere is responsible for ozone depletion development. It has led to an increase in solar UV radiation reaching the Earth. There is strong evidence that overexposure to the sun is a major risk factor for pterygium, carcinoma, cataract and age-related macular degeneration. It is our responsibility to protect ozone layer and global environment.

Słowa kluczowe

PL

promieniowanie ultrafioletowe; UV; dziura ozonowa; zwyrodnienie plamki związane z wiekiem; witamina D

EN

ultraviolet radiation; UV; ozone depletion; age-related macular degeneration; AMD; vitamin D

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej w Rzeszowie, Oddział Południowo-Wschodni ; Polskie Towarzystwo Gleboznawcze Oddział w Rzeszowie
• Czasopismo: Polish Journal for Sustainable Development
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 21, cz. 1
• Strony: 25--32
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz.

Twórcy

autor

Lewicka-Chomont A.

• Klinika Okulistyki Klinicznego Wojewódzkiego Szpitala nr 1 im. Fryderyka Chopina w Rzeszowie

Bibliografia

• 1. Balasubramanian D. 2000. Ultravioletradiation and cataract. J. Ocul. Pharmacol. Ther. 16 (3). 285-97.
• 2. Chalam K.V., Khetpal V., Rusovici R., Balaiya S. 2011. A review: role of ultravioletradiation in age-relatedmaculardegeneration. Eye Contact Lens. 37 (4). 225-32. doi: 10.1097/ICL.0b013e31821fbd3e.
• 3. Cullen A.P. 2011. Ozone depletion and solar ultraviolet radiation: ocular effects, a United Nations Environment Programme Perspective. Eye Contact Lens. 37 (4). 185-90. doi: 10.1097/ICL.0b013e318223392e.
• 4. Drobek-Słowik M., Karczewicz D., Safranow K. 2007. Potencjalny udział stresu oksydacyjnego w patogenezie zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD). Postepy Hig. Med. Dośw. 61. 28-37.
• 5. Dz. U. z dnia 23 grudnia 1992 r. Protokół Montrealski w sprawie substancji zubożającej warstwę ozonową sporządzony w Montrealu dnia 16 września 1987 r. (Dz.U.92.98.490).
• 6. Fine S.L., Berger J.W., Maguire M.G., Ho A.C. 2000. Age-related macular degeneration. N. Engl. J. Med. 342 (7). 483-92. doi: 10.1056/NEJM200002173420707.
• 7. Gibson J.M., Gibson S.J. 2014. A safety evaluation of ranibizumab in the treatment of age-related macular degeneration. Expert Opin DrugSaf. 13 (9). 1259-1270. doi: 10.1517/14740338.2014.939951.
• 8. Holick M.F. 2008. Sunlight. UV-radiation, vitamin D and skin cancer: how much sunlight do we need? Adv. Exp. Med. Biol. 624. 1-15. doi: 10.1007/978-0-387-77574-6_1.
• 9. Jacobs E.T., Kohler L.N., Kunihiro A.G., Jurutka P.W. 2016. Vitamin D and Colorectal, Breast, and Prostate Cancers. A Review of the Epidemiological Evidence. J. Cancer. 7 (3). 232-240. doi: 10.7150/jca.13403.
• 10. Kański J.J., Bowling B. 2013. Okulistyka kliniczna. Wydanie 4 Elsevier U&P.
• 11. Kolozsvári L., Nógrádi A., Hopp B., Bor Z. 2002. UV absorbance of the human cornea in the 240-to 400-nm range. Invest Ophthalmol Vis. Sci. 43 (7). 2165-8.
• 12. Konstytucja RP. 1997. Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483. [dok. elektr. http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19970780483. data wejścia 5.05.2017].
• 13. Kostecka J. 2013. Self Evaluation on the Way to Retardation of Pace of Life and Resources Transformation. Problems of Sustainable Development. 8 (2). 93-102.
• 14. Löfgren S. 2016. Solar ultraviolet radiation cataract. Exp Eye Res. pages 1-10. doi: 10.1016/j.exer.2016.05.026.
• 15. Lucas R.M. 2011. An epidemiological perspective of ultraviolet exposure- public health concerns, Eye ContactLens. 37 (4). 168-75. doi: 10.1097/ICL.0b013e31821cb0cf.
• 16. Mc Kenzie R.L., Aucamp P.J., Bais A.F., Björn L.O., Ilyas M., Madronich S. 2011. Ozone depletion and climate change: impacts on UV radiation. Photochem. Photobiol. 10 (2). 182-98. doi: 10.1039/c0pp90034f.
• 17. Mettu P.S., Wielgus A.R., Ong S.S., Cousins S.W. 2012. Retinal pigment epithelium response to oxidant injury in the pathogenesis of early age-related macular degeneration. Mol Aspects Med. 33 (4). 376-98. doi: 10.1016/j.mam.2012.04.006.
• 18. Norval M., Lucas R.M., Cullen A.P., de Gruijl F.R., Longstreth J. 2011. The human health effects of ozone depletion and interactions with climate change. Photochem. Photobiol. Sci. 10 (2). 199-225. doi: 10.1039/c0pp90044c.
• 19. Nowak J.Z. 2006. Age-related macular degeneration (AMD): Pathogenesis and therapy. Pharmacological reports. 58 (3). 353-63.
• 20. Nowak J.Z. 2014. AMD the retinal disease with an unprecised etiopathogenesis: in search of effective therapeutics. Acta Pol. Pharm. 71 (6). 900-16.
• 21. Ohr M., Kaiser P.K. 2012. Aflibercept in wet age-related macular degeneration: a perspective review. Ther Adv Chronic Dis. 3 (4). 153-161. doi: 10.1177/2040622312446007.
• 22. Peter T. 1994. The stratospheric ozone layer-an overview. Environ. Pollut. 83 (1-2). 69-79.
• 23. Plestina-Borjan I., Klinger-Lasić M. 2007. Long-term exposure to solar ultraviolet radiation as a risk factor for age-related macular degeneration. Coll Antropol. 31(1). 33-8.
• 24. Poskrobko B., Kostecka J. 2016. Retardacja w świadomości społecznej. Polish Journal for Sustainable Development. Tom 20. 145-160. doi: 10.15584/pjsd.2016.20.16
• 25. Reddy V.N., Giblin F.J., Lin L.R., Chakrapani B. 1998. The effect of aqueous humor ascorbate on ultraviolet-B-induced DNA damage in lens epithelium. Incest. Ophthalmol. Vis. Sci. 39 (2) 344-50.
• 26. Ringvold A. 1980. Aqueous humour and ultraviolet radiation, Acta Ophthalmol. (Copenh). 58 (1). 69-82.
• 27. Roberts J.E. 2011. Ultraviolet radiation as a risk factor for cataract and macular degeneration. Eye Contact Lens. 37 (4). 246-9. doi: 10.1097/ICL.0b013e31821cbcc9.
• 28. Rossati A. 2017. Global Warming and Its Heath Impact. Int. J. Occup. Environ. Med. Jan. 8 (1). 7-20.
• 29. Rudnicka A.R., Jarrar Z., Wormald R., Cook D.G., Fletcher A., Owen C.G. 2012. Age and gender variations in age-related macular degeneration prevalence in populations of European ancestry: a meta-analysis. Ophthalmology. 119 (3). 571-580. doi: 10.1016/j.ophtha.2011.09.027.
• 30. Społeczny Audyt leczenia AMD w Polsce przeprowadzony w okresie 01.03.2015r. do 31.03.2016 r., zrealizowany przez Stowarzyszenie Retina AMD Polska przy współpracy z Fundacją Wspierania Rozwoju Okulistyki. Okulistyka 21. 1-87.
• 31. Velders G.J., Andersen S.O., Daniel J.S., Fahey D.W., McFarland M. 2007. The importance of the Montreal Protocol in protecting climate. Proc. Natl. Acad. Sci. U S A. 104 (12). 4814–4819. doi: 10.1073/pnas.0610328104.
• 32. Wiktorowska-Owczarek A., Nowak J.Z. 2010. Patogeneza i profilaktyka AMD: rola stresu oksydacyjnego i antyoksydantów. Postępy Hig. Med. Dośw. Tom 64. 333-343.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).