Urban development ethics in the light of professor Zbigniew K. Zuziak’s research and body of work

• Autorzy: Ogrodnik Daniel

Identyfikatory

DOI

10.24425/tkuia.2024.152198

Warianty tytułu

PL

Etyka rozwoju miasta w świetle badań i twórczości profesora Zbigniewa K. Zuziaka

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Professor Zbigniew K. Zuziak, who unexpectedly passed away in April 2023, was an eminent scholar, urbanist, and architect actively involved in the development of Kraków, open to the views of others and constantly seeking the essence of the phenomena that he studied. He engaged in discussions on a variety of issues within the realms of architecture, urban planning, and spatial planning in the context of humanities and economics, aiming to enrich the art of city building. Particularly significant in the Professor’s approach was the precise definition of concepts, naming of phenomena, and expression of ideas, which he considered crucial for the development of both professional scientific and practical workshops. Professor Zuziak addressed challenges related to the construction of urban form, including its aesthetic and ethical aspects. Drawing inspiration from philosophical currents that define beauty in ethical terms as moral beauty, he outlined the challenge of balancing conflicting interests and seeking new relationships between communities and individuals, as well as between culture and nature. In this article, the author attempts to outline the issues of ethical city development based on themes derived from the rich legacy of his Master. The results of reflections on the works of Professor Z. Zuziak were presented in the context of the current state of research. The findings were systematized in three thematic areas, outlining the framework for ethical urban development. Conclusions summarize the author’s exploration of the Professor’s main arguments and messages

PL

Profesor Zbigniew K. Zuziak, który zmarł niespodziewanie w kwietniu 2023 roku, był wybitnym uczonym, urbanistą i architektem zaangażowanym w sprawy rozwoju Krakowa, otwartym na poglądy innych i stale poszukującym istoty badanych zjawisk. Prowadził rozważania różnorodnych zagadnień na płaszczyźnie architektury, urbanistyki i planowania przestrzennego w kontekście nauk humanistycznych i ekonomicznych, starając się wzbogacać sztukę budowania miast. Szczególnie ważne w podejściu Profesora było precyzyjne definiowanie pojęć, nazywanie zjawisk, wyrażanie idei, które traktował jako kluczowe dla rozwoju profesjonalnego warsztatu naukowego i praktycznego. Profesor Zuziak zajmował się problemami budowania formy urbanistycznej, w tym estetycznymi i etycznymi aspektami jej rozwoju. Nawiązywał do nurtów filozofii definiujących piękno w kategoriach etycznych - jako piękno moralne. W tym kontekście nakreślił wyzwanie, jakim będzie równoważenie sprzecznych interesów i poszukiwanie nowych relacji pomiędzy społecznością i pojedynczym człowiekiem oraz kulturą i naturą. W niniejszym artykule autor przedstawia próbę zarysowania problematyki etycznego rozwoju miasta w świetle wątków zaczerpniętych z bogatego dorobku swojego Mistrza. Na tle stanu badań zaprezentowano efekty rozważań nad pracami Prof. Zuziaka. Wyniki usystematyzowano w trzech obszarach tematycznych definiując ramy etycznego rozwoju urbanistycznego. Wnioski podsumowują poszukiwania autora dotyczące głównych tez i przesłania Profesora.

Słowa kluczowe

EN

ethics; city development; urban planning; spatial planning

PL

etyka; rozwój miasta; urbanistyka; planowanie przestrzenne

• Wydawca: Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie ; Politechnika Krakowska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie
• Rocznik: 2024
• Tom: T. 52
• Strony: 347--366
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., mapy, rys., zdj.

Twórcy

autor

Ogrodnik Daniel

• Krakow University of Technology, Faculty of Architecture

• https://orcid.org/0000-0002-4635-1645

Bibliografia

• Baranowski, A. (1998), Projektowanie zrównoważone w architekturze, Gdańsk: Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej.
• Barrett, B., Horne, R., Fien, J. (2021), Ethical Cities, Londyn: Routledge.
• Barrett, B., Horne, R., Fien, J. (2016), ‘The Ethical City: A Rationale for an Urgent New Urban Agenda’, Sustainability, 8(11). Available at: https://doi.org/10.3390/su8111197 (accessed: 25.09.2023).
• Buczyńska-Garewicz, H. (2006), Miejsca, strony, okolice: przyczynek do fenomenologii przestrzeni, Kraków: Universitas.
• Busquets, J. (2009), ‘Defining the Urbanistic Project: Ten Contemporary Approaches’ [in:] Urban Design, Krieger, A., Saunders, W. (eds.), University of Minnesota Press, pp. 131–134. Available at: http:// www.scribd.com/document/404077185 (accessed: 17.10.2023).
• Cassier, E. (1977), Esej o człowieku. Wstęp do filozofii kultury, transl. Staniewska, A., Warszawa: Czytelnik.
• Fainstein, S. (2010), The Just City, Cornell University Press.
• Goulet, D. (2006), Development Ethics at Work Explorations – 1960–2002, Routledge.
• Gyurkovich, M. (et al.) (2017), Model przestrzennej struktury Krakowa. Perspektywa planistyczna. Research project (manuscript) for Spatial Planning Office of the City of Krakow, Kraków: Politechnika Krakowska.
• Hallett, S.J. (1963), Ethical issues in urban planning and development, manuscript, PhD dissertation, Boston University. Available at: https://hdl.handle.net/2144/29657 (accessed: 20.10.2023).
• Harvey, D. (2012), Bunt miast, transl. A. Kowalczyk et al., Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
• Jacobs, J. (2014), Życie i śmierć wielkich miast Ameryki, Warszawa: Centrum Architektury.
• Lefebvre, H. (2012), ‘Prawo do miasta’, transl. E. Majewska et al., Praktyka Teoretyczna, 5. Available at: https://doi.org/10.14746/prt.2012.5.14 (accessed: 20.10.2023).
• Lynch, K. (1961), ‘The Pattern of the Metropolis’ [in:] The Future Metropolis, Rodwin L. (ed.), New York: Braziller, pp. 106–127.
• Masik, G., Studzińska, D. (2018) ‘Ewolucja koncepcji i badania miasta inteligentnego’, Przegląd Geograficzny, 90(4), pp. 557–571. Available at: https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.4.2 (accessed: 25.09.2023).
• Mironowicz, I. (2016), Modele transformacji miast, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.
• Monestiroli, A. (2009), Tryglif i metopa. Dziewięć wykładów o architekturze, Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.
• Mumford, L. (1947), City Development, Londyn: Secker and Warburg.
• Rossi, A. (1984), The Architecture of the City, Nowy Jork: The Massachusetts Institute of Technology.
• Zuziak, Z.K. (2022), Zasady rozwoju struktur miejskich. Prognozy kierunków rozwoju miast po Covid-19 – szanse i zagrożenia, film z cyklu „Wideorozmowy o mieście” w ramach Międzynarodowego Biennale Architektury, MPOIA, Kraków 2021. Available at: www.architekturaibiznes.pl/wideorozmowy-o-miescie-prof-zbigniew-zuziak,12593.html (accessed: 20.11.2023).
• Zuziak, Z.K. (2021a), ‘Idea piękna i architektura miasta. O estetyce formy miejskiej i etyce rozwoju’, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddziału PAN w Krakowie, XLIX, pp. 185-202. Available at: https://doi:10.24425/tkuia.2021.138710 (accessed: 25.09.2023).
• Zuziak, Z.K. (2021b), ‘Jego świat był estetyczny - niedokończone rozmowy’ [in:] Jasiński, A., Skaza, M. (eds.) Architektura, miasto, piękno, 2, Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM, pp. 269–285. Available at: http://hdl.handle.net/11315/29792 (accessed: 15.08.2023).
• Zuziak, Z.K. (2020), ‘Wstęp do nowej filozofii urbanistyki’, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddziału PAN w Krakowie, XLVIII, pp. 181–206. Available at: https://doi:10.24425/tkuia.2020.135413 (accessed: 15.08.2023).
• Zuziak, Z.K. (2019), ‘Naukowe oblicze urbanistyki. Z notatek na temat architektury miasta i gospodarowania przestrzenią’ [in:] Architektura, urbanistyka, nauka, S. Gzell (ed.), Warszawa: PWN.
• Zuziak, Z.K. (2018), ‘Węzły miejskości a modele przestrzenne struktur miejskich. Z notatek nt. synergii w urbanistycznych konstrukcjach śródmieść’, Budownictwo i Architektura, 17(3), pp. 107–129. Available at: https://doi.org/10.24358/Bud-Arch_18_173_08 (accessed: 15.08.2023).
• Zuziak, Z.K., Ogrodnik D. (et al. (2018), Konstrukcja urbanistyczna Krakowa. Rola śródmieścia a korytarze rozwoju, Research project (manuscript) for Spatial Planning Office of the City of Krakow, Kraków: Politechnika Krakowska.
• Zuziak, Z.K. (2017), ‘O synergii planu w urbanistyce’ Budownictwo i Architektura, 16(1), pp. 183–198. Available at: https://doi:10.24358/Bud-Arch_17_161_16 (accessed: 25.09.2023).
• Zuziak, Z.K. (2015), ‘Idea miasta i teorie planowania’, Technical Transactions, Architecture, 12-A, pp. 9–27.
• Zuziak, Z.K. (2014), ‘Zmiany strukturalne w miastach polskich na początku XXI. Między sztuką budowania miast a polityką przestrzenną’ [in:] Halicka, A. (ed), Budownictwo na obszarach zurbanizowanych. Nauka, praktyka, perspektywy, Lublin: Politechnika Lubelska, pp.165–176.
• Zuziak, Z.K. (2008), O tożsamości urbanistyki, Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.
• Zuziak, Z.K. (2007), ‘Nowa przestrzeń zamieszkiwania. Koncepty, struktury i strategie’, Środowisko Mieszkaniowe, 5, pp. 113–121. Available at: https://bibliotekanauki.pl/articles/344864 (accessed: 12.09.2023).
• Zuziak, Z.K. (1998), Strategie rewitalizacji przestrzeni śródmiejskiej, Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.