Zastosowanie wskaźnika BPL do oceny stanu biozanieczyszczenia polskiej części Zalewu Wiślanego

• Autorzy: Michałek M A , Gruszka P

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/1829

Warianty tytułu

EN

The application of a BPL index in the Polish part of the Vistula Lagoon

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy jest określenie przydatności wskaźnika BPL (ang. biopollution level index) do oceny stanu biozanieczyszczenia polskiej części Zalewu Wiślanego. Na podstawie danych z lat 2010 i 2012 w akwenie odnotowano łącznie 15 gatunków makrozoobentosu, w tym 5 zaliczono do grupy gatunków nierodzimych: Marenzelleria neglecta, Rhitropanopeus harrissi, Potamopyrgus antipodarum, Dreissena polymorpha i Rangia cuneata. W oparciu o przyjęte kryteria i dane literaturowe dotyczące wpływu obcych gatunków na środowisko, stan biozanieczyszczenia Zalewu Wiślanego został oceniony jako średni.

EN

This paper presents biopollution assessment results with respect to macrozoobenthic non-indigenous species in the Polish part of the Vistula Lagoon. A biopollution level index (BPL) was applied and evaluated based on the studies on macrozoobenthos conducted in 2010 and 2012 within the frame of several individual projects. Overall 15 macrozoobenthic species were identified, 5 of which were aquatic alien species: Marenzelleria neglecta, Rhitropanopeus harrissi, Potamopyrgus antipodarum, Dreissena polymorpha and Rangia cuneata. According to the applied criteria the Vistula Lagoon was moderately influenced by invasive species.

Słowa kluczowe

PL

Zalew Wiślany; makrozoobentos; gatunki obce; wskaźnik BPL

EN

Vistula Lagoon; macrozoobenthos; non-indigenous species; BPL index

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 41
• Strony: 61--68
• Opis fizyczny: Bibliogr. 36 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Michałek M A

• Instytut Morski w Gdańsku, ul. Długi Targ 41/42, 80-830 Gdańsk

autor

Gruszka P

• Instytut Morski w Gdańsku, ul. Długi Targ 41/42, 80-830 Gdańsk

Bibliografia

• 1. Chubarenko B., Margoński P. 2008. The Vistula Lagoon. W: Schiewer (red.): Ecology of Baltic Coastal waters. Ecological Studies 197, 167–195.
• 2. Cohen A.N., Carlton J.T. 1995. Non indigenous aquatic species in a U.S. estuary: a case study of the biological invasions of the San Francisco Bay and delta. A Report for the US fish and wildlife service, Washington D.C. and the national Sea Grant college program Connecticut Sea Grant (NOAA Grant Number NA36RG0467), 1–262.
• 3. Dobrzycka-Krahel A., Tarała A., Chabowska A. 2012. Expansion of alien gammarids in the Vistula Lagoon and the Vistula Delta (Poland). Environmental Monitoring and Assessment 185(6), 5165–5175.
• 4. Elliott M. 2003. Biological pollutants and biological pollution – an increasing cause for concern. Marine Pollution Bulletin 46, 275–280.
• 5. Ezhova E., Żmudziński L., Maciejewska K. 2005. Long-term trends in the macrozoobenthos of the Vistula Lagoon, southeastern Baltic Sea. Species composition and biomass distribution. Bulletin of the Sea Fisheries Institute 1(164), 56–73.
• 6. GIOŚ 2010. Państwowy Monitoring Środowiska. Badania i ocena stanu wód przejściowych i przybrzeżnych w 2010 r. Dane pozyskane z Generalnego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie.
• 7. GIOŚ 2012. Państwowy Monitoring Środowiska. Badania i ocena stanu wód przejściowych i przybrzeżnych w 2012 r. Dane pozyskane z Generalnego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie.
• 8. Grabowski M., Jażdżewski K., Konopacka A. 2007. Alien crustacea in Polish waters – Amphipoda, Aquatic Invasions 2(1), 25–38.
• 9. Grabowski M., Konopacka A., Jażdżewski K., Janowska E. 2006. Invasions of alien gammarid species and retreat of natives in the Vistula Lagoon (Baltic Sea, Poland), Helgoland Marine Research 60(2), 90–97.
• 10. Grabowski M. 2012. Rhithropanopeus harrisi (Gould, 1841). W: Głowaciński Z., Okarma H., Pawłowski J., Solarz W. (red.). Księga gatunkow obcych inwazyjnych w faunie Polski. Wydanie internetowe. http://www.iop.krakow.pl/gatunkiobce. Dostęp 23 września 2014.
• 11. Jabłońska-Barna I., Rychter A., Kruk M. 2013. Biocontamination of the western Vistula Lagoon south-eastern Baltic Sea, (Poland). Oceanologia 55(3), 751–763.
• 12. Jażdżewski K., Konopacka A. 1993. Survey and distribution of Crustacea Malacostraca in Poland. Crustaceana 65(2), 176–191.
• 13. Jażdżewski K., Konopacka A. 2000. Immigration history and present distribution of alien crustaceans in Polish waters. W: The Biodiversity Crisis and Crustacea. Proc. 4th Intern. Crustacean Congr. vol. 2, Crustacean Issues, 12, 55–64.
• 14. Jażdżewski K., Konopacka A., Grabowski M. 2005. Native and alien malacostracan crustacea along the polish Baltic sea cost in the twentieth century. Oceanological and Hydrobiological Studies 34 (Supplement 1), 177–193.
• 15. Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk, sporządzona w Bernie dnia 19 września 1979 r. (Konwencja berneńska). Dz. U. z 1996 r. Nr 58, poz. 263.
• 16. Konwencja o różnorodności biologicznej, sporządzona w Rio de Janeiro dnia 5 czerwca 1992 r. Dz. U. z 2002 r. Nr 184, poz. 1532.
• 17. Kotta J., Kotta I. 1998. Distribution and invasion ecology of Marenzelleria viridis in the Estonian coastal waters. Proceedings of the Estonian Academy of Sciences. Biology, Ecology 47(3), 212–220.
• 18. Kruk M., Rychter A., Mróz M. (red.) 2011. Zalew Wiślany. Środowisko przyrodnicze oraz nowoczesne metody jego badania na przykładzie projektu Visla. Wyd. PWSZ w Elblągu, 182 s.
• 19. Norkko J., Reed D.C., Timmermann K, Norkko A., Gustafsson B., Bonsdorff E., Slomp C., Carstensen A., Conley D. J. 2012. A welcome can of worms? Hypoxia mitigation by an invasive species. Global Change Biology 18, 422–434.
• 20. Olenin S, Minchin D, Daunys D, 2007. Assessment of biopollution in aquatic ecosystems. Marine Pollution Bulletin 55, 379–394.
• 21. Olenina, I., Wasmund, N., Hajdu, S., Jurgensone, I., Gromisz, S., Kownacka, J., Toming, K., Vaiciute, D., Olenin, S. 2010. Assessing impacts of invasive phytoplankton: The Baltic Sea case. Marine Pollution Bulletin 60, 1691–1700.
• 22. Osowiecki A., Błeńska M., Michałek M., Brzeska P., Bubak I. 2012. Wstępna ocena stanu środowiska morskiego. Załącznik do sprawozdania z realizacji etapu III pracy pn. Opracowanie wstępnej oceny stanu środowiska polskiej strefy ekonomicznej Morza Bałtyckiego zgodnie z zapisami Ramowej Dyrektywy ws. Strategii Morskiej. Wykonano na zamówienie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Gdynia, Gdańsk, 167 s.
• 23. Osowiecki A., Michałek M., Błeńska M. 2011. Badania zbiorowisk makrozoobentosu w Zalewie Wiślanym. Praca wykonana w Zakładzie Ekologii Wód w ramach środków finansowych przyznanych na działalność statutową decyzją Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego nr 611/E-272/S/2011 z dnia 19 stycznia 2011 r. WW Nr 6659, 27 s.
• 24. Przewoźniak M. (red). 2012. Prognoza oddziaływania na środowisko Programu Wieloletniego „Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską.
• 25. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych. Dz. U. z 2011 r. Nr 258, poz. 1549.
• 26. Rudinskaya L.V., Gusev A.A. 2012. Invasion of the North American Wedge Clam Rangia cuneata (G.B. Sowerby I, 1831) (Bivalvia: Mactridae) in the Vistula Lagoon of the Baltic Sea. Russian Journal of Biological Invasions 3(3), 220–229.
• 27. Stańczykowska A., Lewandowski K. 1993. Effect of filtering activity of Dreissena polymorpha (Pall.) (Bivalvia) on the nutrient budget in the littoral of Lake Mikołajskie. Hydrobiologia 251, 73–79.
• 28. Stańczykowska A., Lewandowski K. 2012. Dreissena polymorpha (Pallas, 1771). W: Głowaciński Z., Okarma H., Pawłowski J., Solarz W. (red.). Księga gatunkow obcych inwazyjnych w faunie Polski. Wydanie internetowe. http://www.iop.krakow.pl/gatunkiobce. Dostęp 23 września 2014.
• 29. Strzelec M. 2012. Potamopyrgus antipodarum (J.E. Gray, 1843). W: Głowaciński Z., Okarma H., Pawłowski J., Solarz W. (red.). Księga gatunkow obcych inwazyjnych w faunie Polski. Wydanie internetowe. http://www.iop.krakow.pl/gatunkiobce. Dostęp 23 września 2014.
• 30. Turoboyski K. 1973. Biology and ecology of the crab Rhithropanopeus harrisii ssp. tridentatus. Marine Biology 23(4), 303–313.
• 31. Verween A., Kerckhof F., Vincx M., Degraer S. 2006. First European record of the invasive brackish water clam Rangia cuneata (G.B. Sowerby I, 1831) (Mollusca: Bivalvia). Aquatic Invasion 1(4), 198–203.
• 32. Warzocha J. 2012. Marenzelleria neglecta (Sikorski & Bick, 2004). W: Głowaciński Z., Okarma H., Pawłowski J., Solarz W. (red.). Księga gatunkow obcych inwazyjnych w faunie Polski. Wydanie internetowe. http://www.iop.krakow.pl/gatunkiobce. Dostęp 23 września 2014.
• 33. Winkler H.M., Debus L. 1996. Is the polychaete Marenzelleria viridis an important food item for fish? Proceedings of the 13th Symposium of the Baltic Marine Biologists, 147–151.
• 34. Wittfoth A.K.J., Zettler M.L. 2013. The application of a Biopollution Index in German Baltic estuarine and lagoon waters. Management of Biological Invasions 4(1), 43–50.
• 35. Zaiko A., Lehtiniemi M., Narščius A., Olenin S. 2011. Assessment of bioinvasion impacts on a regional scale: a comparative approach. Biological Invasions 13, 1739–1765.
• 36. Zettler M.L. 1996. Successful establishment of the spionid polychaete, Marenzelleria viridis (Verrill, 1873), in the Darss-Zingst estuary (southern Baltic) and its influence on the indigenous macrozoobenthos. Archive of Fishery and Marine Research 43(3), 273–284.