Funkcjonowanie straży gminnych (miejskich) w kontekście bezpieczeństwa i porządku publicznego społeczności lokalnej

• Autorzy: Tyczkowska-Kowerczyk Anna

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0014.5982

Warianty tytułu

EN

Functioning of municipal (city) guards and the state of public security and order of the local community

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Od momentu utworzenia pierwszych straży miejskich na podstawie ustawy o Policji z 1990 r. [8] straże gminne (miejskie) przeszły daleko idącą transformację. Zakres ich działania na rzecz społeczności lokalnej został znacznie rozszerzony, od realizacji zadań porządkowo-administracyjnych do realizacji zadań związanych z bezpieczeństwem i porządkiem publicznym. Choć terenem działania straży nadal jest teren gminy, której organy ją utworzyły (rada gminy), jej działania mają o wiele szerszy zasięg, mając na uwadze efekty jej funkcjonowania, szczególnie w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego. Straż gminna (miejska), zarówno jako samodzielnie funkcjonujący podmiot, jak i współpracujący z innymi podmiotami, takimi jak Policja, straże pożarne, pogotowie ratunkowe czy też inne służby ratownicze, zajmuje istotne miejsce wśród podmiotów należących do systemu bezpieczeństwa i porządku publicznego, którego efekty funkcjonowania wychodzą daleko poza teren gminy i społeczności lokalnej.

EN

Since the establishment of the first city guards pursuant to the Police Act of 1990 [8], the municipal police (city guards) have undergone comprehensive transformations. The scope of their activities provided for the local community has been significantly extended, from the implementation of activities related to maintaining order and administrative tasks to the execution of tasks related to public safety and order. The main operating territory of the city guards remains the municipality whose bodies have established them (i.e. the commune council), and yet their activities are far more extensive than that, particularly if one takes into account the effects of their operation, especially in the field of public security and order. Both as an independent entity and in cooperation with other entities, such as the Police, the fire service, medical ambulance service or other emergency services, the municipal police (city guards) occupy an important position among entities that form a part of the public security and order system, the operational effects of which go far beyond the territory of the commune and the local community.

Słowa kluczowe

PL

straż gminna; straż miejska; Policja; bezpieczeństwo; bezpieczeństwo publiczne; porządek publiczny; społeczność lokalna; system bezpieczeństwa; system bezpieczeństwa i porządku publicznego; funkcjonowanie straży gminnych; funkcjonowanie straży miejskich

EN

municipal (city) guards; Police; security; public safety; public order; local community; security system; security and public order system; functioning of municipal (city) guards

• Wydawca: Szkoła Główna Służby Pożarniczej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
• Rocznik: 2020
• Tom: Nr 76 (tom 4)
• Strony: 135--156
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz.

Twórcy

autor

Tyczkowska-Kowerczyk Anna

• Komenda Wojewódzka Policji we Wrocławiu

Bibliografia

• [1] Babiński A., W poszukiwaniu definicji bezpieczeństwa publicznego, „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy” 2020, nr 35(2) .
• [2] Fehler W., Bezpieczeństwo wewnętrzne współczesnej Polski. Aspekty teoretyczne i praktyczne, wyd. Arte, Warszawa 2012.
• [3] Gwardyński R., System bezpieczeństwa państwa w ujęciu prakseologicznym, „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy” 2019, nr 33(4).
• [4] Gwardyński R., Możliwości doskonalenia działań prewencyjnych Policji, Akademia Wojsk Lądowych, Wrocław 2019.
• [5] Jałoszyński K., Wiśniewski B., Wojtuszek T. (red. nauk.), Współczesne postrzeganie bezpieczeństwa, Wyższa Szkoła Administracji, Bielsko-Biała 2007.
• [6] Wiśniewski B., System bezpieczeństwa państwa. Konteksty teoretyczne i praktyczne, Wyższa Szkoła Policji, Szczytno 2013
• [7] Wiśniewski B., Kozioł J., Falecki J., Podejmowanie decyzji w sytuacjach kryzysowych, Wyższa Szkoła Policji, Szczytno 2017.
• [8] Ustawa z 6 kwietnia 1990 r o Policji (Dz.U. z 1990 r. nr 30 poz. 179)
• [9] Ustawa z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. z 1995 r. nr 104 poz. 515).
• [10] Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz.U. z 1990 r. nr 16 poz. 95).
• [11] Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2019 r. poz. 506).
• [12] Ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2008 r. nr 223 poz. 1458 z poźn. zm.).
• [13] Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz.U. z 1997 r. nr 123 poz. 779).
• [14] Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1795).
• [15] Ustawa z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2020 r. poz. 110 z poźn. zm.).
• [16] Ustawa z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2015 r. poz. 1094 z poźn. zm).
• [17] Ustawa z 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. z 2020 r. poz. 729 z poźn. zm.).
• [18] Ustawa z 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej (Dz.U. z 2018 r. poz. 1834 oraz z 2019 r. poz. 15).
• [19] Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2018 r. poz. 2137 z poźn. zm.).
• [20] Ustawa z 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz.U. z 2011 r. nr 5 poz. 13 z poźn. zm.).
• [21] Ustawa z 14 grudnia 2018 r. o ochronie danych osobowych przetwarzanych w związku z zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości (Dz.U. z 2019 r. poz. 125).
• [22] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 21 grudnia 2009 r. w sprawie trybu sprawowania nadzoru nad działalnością straży gminnych (miejskich) (Dz.U. z 2009 r. nr 220 poz. 1733 z poźn. zm.).
• [23] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 22 czerwca 2011 r. w sprawie usuwania pojazdów, których używanie może zagrażać bezpieczeństwu lub porządkowi ruchu drogowego albo utrudniających prowadzenie akcji ratowniczej (Dz.U. z 2011 r. nr 143 poz. 846 z poźn. zm.).
• [24] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 17 listopada 2003 r. w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz.U. z 2003 r. nr 208 poz. 2026 z poźn. zm.).
• [25] Rozporządzenie Rady Ministrów z 18 grudnia 2009 r. w sprawie zakresu i sposobu wykonywania niektorych przez strażników gminnych (miejskich) niektórych czynności (Dz.U. z 2009 r. nr 220 poz. 1722 z poźn. zm.).
• [26] Rozporządzenie Rady Ministrów z 16 grudnia 2009 r. w sprawie sposobu obserwowania i rejestrowania przy użyciu środkow technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych przez strażników gminnych (miejskich) (Dz.U. z 2009 r. nr 220 poz. 1720).
• [27] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 12 listopada 2009 r. w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia przez straże gminne (miejskie) ewidencji etatów, wyposażenia oraz wyników działań straży (Dz.U. z 2013 r. poz. 639 z poźn. zm. oraz Dz.U. z 2017 r., poz. 1502).
• [28] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z 11 czerwca 2014 r. w sprawie sposobu przechowywania i ewidencjonowania środków przymusu bezpośredniego przez strażników gminnych (miejskich) (Dz.U. z 2014 r. poz. 777).
• [29] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z 30 maja 2014 r. w sprawie warunków przydziału, przechowywania o ewidencjonowania broni palnej i amunicji przez straże gminne (miejskie) (Dz U. z 2014 r. poz. 748).
• [30] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie trybu sprawowania nadzoru nad działalnością straży gminnych (miejskich) (Dz.U. z 2009 r. nr 220 poz. 1733 z poźn. zm.).
• [31] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 18 grudnia 2009 r. w sprawie form współpracy straży gminnej (miejskiej) z Policją oraz sposobu informowania wojewody o tej współpracy (Dz.U. z 2009 r. nr 220 poz. 1732).
• [32] https://www.bbn.gov.pl/pl/bezpieczenstwo-narodowe/minislownik-bbn-propozy/6035,MINISLOWNIK-BBN-Propozycje-nowych-terminow-z-dziedziny-bezpieczenstwa.html.
• [33] https://gazeta.policja.pl/997/informacje/181367,Naukowo-o-KMZB.html.
• [34] W artykule zastosowane zostały dwa terminy określające umundurowanych pracowników straży miejskich (gminnych): 1) „funkcjonariusze” straży miejskich, 2) „strażnicy” straży gminnych (miejskich). Rożnice w nazewnictwie wynikają z przepisów prawa. Termin „funkcjonariusz” straży miejskiej został użyty przez ustawodawcę w art. 24 ust. 2 ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji [8, 9]. Drugi termin – „strażnik” straży gminnej (miejskiej) użyty został przez ustawodawcę w art. 10 ust. 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych [13], zgodnie z którym „zadania (…) wykonują strażnicy”. Obecnie obowiązującym terminem określającym umundurowanego pracownika straży gminnej (miejskiej) jest termin „strażnik”.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).