Zmiany przestrzenno-czasowe wartości estetycznych krajobrazów obszarów pojeziernych na potrzeby ich audytu i ochrony na przykładzie gminy Pozezdrze

• Autorzy: Senetra A.

Warianty tytułu

EN

Changes in spatial-time landscape aesthetics values of lakeland areas for the need of auditing and protection on the example of Pozezdrze Community

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca przedstawia propozycje metodyczne oceny wartości estetycznej krajobrazu w aspekcie ich przydatności do implementacji Europejskiej Konwencji Krajobrazowej oraz opracowania zasad audytu krajobrazowego i definicji krajobrazu priorytetowego – szczególnie cennego ze względu na wartości m. in. estetyczno-widokowe. Autorską metodę oceny wartości walorów estetycznych krajobrazu (OWWEK) zastosowano do oceny gminy Pozezdrze (Pojezierze Mazurskie). Pomiary terenowe oraz mapy wartości wykonano w latach 2008 i 2015. Uzyskane wyniki pozwalają na określenie zmian estetyki krajobrazu w okresie 7 lat. Stwierdzono wysoką atrakcyjność fizjonomiczną krajobrazu oraz szybkie tempo utraty tej atrakcyjności w badanej gminie. Jest to związane ze zmniejszaniem się powierzchni terenów z przewagą elementów naturalnych i wprowadzaniem infrastruktury technicznej oraz turystyczno-rekreacyjnej. Zastosowana metodyka może być narzędziem kształtowania i ochrony wiejskich krajobrazów pojeziernych.

EN

The paper presents methodological assumptions of evaluating landscape aesthetic value in the process of the implementation of the European Landscape Convention and determining general rules for landscape auditing and defining the priority landscape – particularly valuable because of inter alia aesthetic-scenic values. The method for assessing the landscape aesthetic value (EEVL) developed by the author was used to evaluate Pozezdrze Community (The Masurian Lake District). Measurements and landscape aesthetic value maps were prepared in 2008 and 2015. The gained results allow for determining changes in landscape aesthetic values during 7 years. High visual attractiveness of the landscape and fast loss of the attractiveness on the research area were found. They are connected with a decrease of areas with the predominance of natural elements and introduction of technical, tourism and recreation infrastructure. The applied method can be a tool used for developing and protecting rural landscapes of lake districts.

Słowa kluczowe

PL

audyt krajobrazowy; ochrona krajobrazu; wartość estetyczna; obszar pojezierny

EN

landscape auditing; landscape protection; aesthetic value; lake district

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 36
• Strony: 63--77
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., ryc., map., tab.

Twórcy

autor

Senetra A.

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Geodezji, Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa, Olsztyn, Polska

Bibliografia

• Aretano R., Petrosillo I., Zaccarelli N., Semeraro T., Zurlini G., 2013: People perception of landscape change effects on ecosystem services in small Mediterranean islands: A combination of subjective and objective assessments. Landscape and Urban Planning, vol. 112: 63-73.
• Bogdanowski J.,1999: Metoda jednostek i wnętrz architektoniczno-krajobrazowych (JARK-WAK) w studiach i projektowaniu. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• Brown G., Brabyn L., 2012: An analysis of the relationships between multiple values and physical landscapes at a regional scale using public participation GIS and landscape character classification. Landscape and Urban Planning, vol. 107: 317-331.
• Chmielewski T.J., Myga-Piątek U., Solon J., 2015: Typologia aktualnych krajobrazów Polski. Przegląd Geograficzny nr 87/3: 377-408.
• Domon G., 2011: Landscape as a resource: Consequences, challenges and opportunities for rural development. Landscape and Urban Planning, vol. 100: 338-340.
• Ferguson G. A., Takane Y., 2003: Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Hobbs. R., 1997: Future landscapes and the future of landscape ecology. Landscape and Urban Planning, vol. 37: 1-9.
• Ingegnoli V., 2002: Landscape Ecology: Widening Foundation. Springer-Verlag, New York.
• Kondracki J., 2011: Geografia regionalna Polski. Wydanie trzecie uzupełnione. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Kozová M., Finka M., 2010: Landscape development planning and management systems in selected European countries. The Problems of Landscape Ecology, vol. XXXVIII: 100-110.
• Myga-Piątek U., Chmielewski T.J., Solon J., 2015: Rola cech charakterystycznych, wyróżników i wyznaczników krajobrazu w klasyfikacji i audycie krajobrazów aktualnych. Problemy Ekologii Krajobrazu, Tom XL: 177-185.
• Myga-Piątek U., 2015: Propozycja mapy krajobrazu kulturowego Polski. Ujęcie funkcjonalne w ocenie krytycznej. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 27: 63-78.
• Myga-Piątek U., 2005: Historia, metody i źródła badań krajobrazu kulturowego. Problemy Ekologii Krajobrazu, Tom XVII: 71-77.
• Plit. F., 2011: Krajobraz kulturowy – czym jest? Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa.
• Plit J., 2015a: Przestrzenne zróżnicowanie i cechy charakterystyczne krajobrazów Polski w ujęciu historyczno-kulturowym. Problemy Ekologii Krajobrazu, Tom XL: 113-134.
• Plit J., 2015b: Regionalizacja współczesnych krajobrazów historyczno-kulturowych Polski. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 27: 79-94.
• Rogge E., Nevens F., Gulinck H., 2007: Perception of rural landscapes in Flanders: Looking beyond aesthetics. Landscape and Urban Planning, vol. 82: 159-174.
• Sang A.O., Tveit M.S., 2013: Perceptions of stewardship in Norwegian agricultural landscapes. Land Use Policy, vol. 31: 557-564.
• Senetra A., 2015: Ocena I modelowanie przestrzeni w procesie opracowania map wartości wiejskich krajobrazów pojeziernych. Wydawnictwo UWM w Olsztynie.
• Solon J., 2008: Przegląd wybranych podejść do typologii krajobrazu. Problemy Ekologii Krajobrazu, Tom XX: 25-33.
• Solon J., 2013: Wybrane podejścia do typologii krajobrazu w Polsce i ich przydatność dla implementacji Europejskiej Konwencji Krajobrazowej [w:] Identyfikacja i waloryzacja krajobrazów – wdrażanie Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
• Solon J., Chmielewski T.J., Myga-Piątek U., Kistowski M. 2015: Identyfikacja i ocena krajobrazów Polski – etapy i metody postępowania w toku audytu krajobrazowego w województwach [w:] Klasyfikacje i oceny krajobrazów Polski drugiej dekady XXI w. (red.): T. Chmielewski, Problemy Ekologii Krajobrazu, Tom XL: 55-76.
• Solon J., Chmielewski T.J., Kistowski M., Matuszkiewicz J.M., Myczkowski Z., Myga-Piątek U., Richling A., Plit J., Balon J., Pawłowska K., Degórski M., Milewski P., 2014: Identyfikacja i ocena krajobrazów – metodyka oraz główne założenia. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska No.: 77/GDOŚ/2014
• Śleszyński T.P., 2015: Mapa krajobrazu kulturowego Polski w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju 2030. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 27: 45-62.
• Tsunetsugua Y., Leeb J., Parkc B.-J., Tyrväinend L., Kagawaa T., Miyazaki Y., 2013: Physiological and psychological effects of viewing urban forest landscapes assessed by multiple measurements. Landscape and Urban Planning, vol. 113: 90-93.
• Ustawa z 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu. Dz. U. 2015 poz. 774.
• Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Tekst jednolity – Dz. U. 2015, poz. 199.
• Wagtendonk A.J., Vermaat J.E., 2014: Visual perception of cluttering in landscapes: Developing a low resolution GIS-evaluation method. Landscape and Urban Planning, vol. 124: 85-92.
• ŹRÓDŁA ELEKTRONICZNE
• European Landscape Convention, 2000. CETS No.: 176. Florence, 20 October 2000. www.coe.int/europeanlandscapeconvention [data dostępu: 2016.04.24].
• www.stat.gov.pl

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).