Oznaczanie metanonośności w pokładach węgla kamiennego według nowej metody wraz z oceną niepewności pomiarowej wyniku

• Autorzy: Szlązak N. , Korzec M.

Warianty tytułu

EN

Determination of methane content in coal using a new method with analyzes of the uncertainty of measurements

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W polskich kopalniach węgla kamiennego powszechnie występuje zagrożenie metanowe. Jest ono związane z obecnością metanu w węglu i jego uwalnianiem się do wyrobisk w wyniku prowadzonej eksploatacji. Zagrożenie to stanowi duże niebezpieczeństwo dla pracujących pod ziemią załóg. Prawidłowe rozpoznanie zagrożenia metanowego ma istotne znaczenie dla doboru profilaktyki jego zwalczania. Rozpoznanie to jest prowadzone na etapie drążenia wyrobisk i wykonywania wierceń rozpoznawczych. Parametrem węgla służącym do oceny tego zagrożenia jest metanonośność, której oznaczanie, zgodnie z obowiązującymi przepisami, jest obligatoryjne w polskich kopaniach węgla kamiennego. Dla celów oznaczania metanonośności opracowana została nowa metoda oznaczania metanonośności. W artykule przedstawiona została charakterystyka tej metody. Głównie jednak uwaga skupiona została na przeprowadzonej ocenie niepewności pomiarowej związanej z oznaczaniem metanonośności. W artykule zaprezentowany został również program komputerowy AGHGAZ służący do prowadzenia oznaczeń.

EN

Methane has a bad influence on safety in underground mines as it is emitted to the air during mining works. Appropriate identification of methane hazard is essential to determine methane hazard prevention methods, ventilation systems and methane drainage systems. Methane hazard is identified while roadways are driven and boreholes are drilled. Methane content in coal is one of the parameters which is used to assess this threat. This is a requirement according to the Polish mining law. For this purpose a new method for determining methane content in coal in underground coal mines has been developed. This method consists of two stages - collecting samples in a mine and testing the samples in the laboratory. The stage of determining methane content in a coal sample in a laboratory is essential. This paper presents the estimation of measuremen uncertainty of determining methane content in a coal sample according to this methodology and computer software AGHGAZ to conduct the measurements.

Słowa kluczowe

PL

metanonośność; metoda oznaczania metanonośności; zagrożenia metanowe; dokładność pomiaru; niepewność pomiaru; program do oznaczania metanonośności

EN

methane content of coal; method for determining the methane content of coal; methane hazard; measurements accuracy; uncertainty of measurement; software to determinate the methane content of coal

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2015
• Tom: T. 71, nr 4
• Strony: 38--46
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., il., tab., wykr.

Twórcy

autor

Szlązak N.

• AGH w Krakowie, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii

autor

Korzec M.

• AGH w Krakowie, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii

Bibliografia

• 1. Arendarski J.: Niepewność pomiarów. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2006
• 2. Borowski J.: Badanie gazonośności pokładów z zastosowaniem nowych metod. Prace GiG, Komunikat nr 645, Katowice 1975
• 3. Dziurzyński W., Wasilewski S., Krach A., Pałka T.: Prognoza stanu atmosfery w rejonie ściany i jej zrobach na podstawie danych z systemu monitoringu kopalni. Przegląd Górniczy, t. 67, nr 7-8, s. 265-271, Katowice 2011
• 4. Giercuszkiewicz-Bajtlik M., Gworek B.: Metody wyrażania niepewności pomiaru w analizie chemicznej próbek środowiskowych. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, nr 39, Warszawa 2009
• 5. Główny Urząd Miar: Wyrażanie niepewności pomiaru. Przewodnik GUM, Warszawa 1999
• 6. International Standard Organization: 1SO/IEC Guide 98-3:2008 Uncertainty of measurement - Part 3: Guide to the expression of imcertainty in measurement (GUM:1995), Switzerland 1995, 2008
• 7. Projekt rozwojowy NCBiR nr NR09002106: „Opracowanie metody oznaczania zawartości metanu (metanonośności) w pokładach węgla kamiennego", realizowany w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii w latach 2009-2010
• 8. Korzec M.: Opracowanie metody oznaczania metanonośności w pokładach węgla kamiennego. Rozprawa doktorska, Kraków 2013
• 9. Krause E., Wierzbiński K.: Wpływ przekroju wyrobisk oraz uwarunkowań wentylacyjno-metanowych na kształtowanie się zagrożenia metanowego. Przegląd Górniczy t. 65, nr 11-12, s. 52-60, Katowice 2009
• 10. Polski Komitet Normalizacyjny: PN-G-44200 - Górnictwo - Oznaczanie metanonośności w pokładach węgla kamiennego - Metoda zwiercinowa
• 11. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz. U. Nr 139, poz. 1169 wraz z późniejszymi zmianami)
• 12. Szlązak J., Szlązak N.: Zagrożenie metanowe w zrobach ścian zawałowych. Przegląd Górniczy, t. 61, nr 10, s. 20-30, Katowice 2005
• 13. Szlązak N., Borowski M., Obracaj D., Swolkień J., Korzec M.: Metoda oznaczania metanonośności w pokładach węgla kamiennego. Wydawnictwa AGH, Kraków 2011
• 14. Tarnowski J., Pelka A.: Określenie strat gazu w czasie pobierania prób węgla do bezpośredniego oznaczania gazonośności złożowej. Archiwum Górnictwa, vol. 35, nr 2, s. 305-336, Kraków 1990
• 15. Tarnowski J.: Stosowane w kraju metody oznaczeń gazonośności złożowej. Przegląd Górniczy, nr 9, s. 17-26, Katowice 1992
• 16. Taylor R.J.: Wstęp do analizy błędu pomiarowego. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999
• 17. Terenowski H.: Szacowanie niepewności pomiarów. Problemy Techniki Uzbrojenia, z. 115, nr 8/2010, s. 77-84, Zielonka 2010

Uwagi

Praca wykonana w ramach projektu NR09002106 finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju