Analiza porównawcza pól kolimacji radiografii kręgosłupa w odcinku szyjnym z wartością referencyjną

• Autorzy: Nowak P. , Metelska A. , Pasieka E.

Warianty tytułu

EN

Comparative analysis of the collimation field size of cervical spine radiographs with reference value

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wprowadzenie: Podczas wykonywania zdjęć należy stosować środki ochrony radiologicznej. Jednym z nich jest kolimacja, czyli ograniczenie wiązki promieniowania pierwotnego, wykorzystywana w celu ochrony tkanek przed zbędną ekspozycją. Cel: Celem badania był pomiar wielkości pól kolimacji radiogramów kręgosłupa w odcinku szyjnym i porównanie ich z wielkością referencyjną. Materiały i metody: Analizie retrospektywnej poddano 150 kolejnych zdjęć rentgenowskich kręgosłupa w odcinku szyjnym, wykonanych w dwóch projekcjach: przednio-tylnej (AP) i bocznej (LAT). Przeprowadzono pomiar długości i szerokości radiogramów oraz obliczono pole powierzchni. Przyjęto wartość referencyjną dla obu projekcji 18 x 24 cm (pole 432 cm2). Radiogramy zostały wykonane w okresie 19.05.2015-12.10.2015 w Zakładzie Radiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku. Analizę statystyczną przeprowadzono przy użyciu programów MS Excel 2010 oraz Statistica 12. Wyniki: Najczęściej radiogramy wykonano kobietom (n = 104; 69,33%) wwieku 24-80 lat (Me = 57). Średniawartość pola kolimacji zdjęcia RTG w projekcji przednio-tylnej wyniosła 284,54 cm2, SD = 32,19 cm. Największe odnotowane pole powierzchni rentgenogramu AP wyniosło 414,03 cm2, natomiast najmniejsze 235,83 cm2. Średnia powierzchnia radiogramu w projekcji bocznej wyniosła 349,54 cm2, SD = 94,54 cm, a wartość maksymalna 645,05 cm2 i minimalna 231,12 cm2. Pole kolimacji radiogramu LAT zostało przekroczone w 19,33% przypadków. Najczęściej (n = 51; 34%) długość radiogramu LAT nie spełniała założonego kryterium. W przypadku zdjęć RTG AP nie odnotowano przekroczenia wartości referencyjnej pola wiązki promieniowania. Wnioski: Co piąte zdjęcie w projekcji bocznej miało wartość pola kolimacji większą od wartości referencyjnej. Zwiększenie pola wiązki promieniowania może być skutkiem obawy technika wykonującego ekspozycję przed nieobjęciem polem kolimacji całego obszaru, który powinien być widoczny na poprawnie wykonanym radiogramie.

EN

Introduction: Radiological protection should be used during X-ray imaging. It can be realized among others by means of collimation – the limitation of the useful radiation beam, used to shield tissue from unnecessary exposure. Aim: The aim of the study was to measure the size of collimation fields of cervical spine radiographs and compare them with the reference size. Material and methods: We conducted a retrospective analysis of subsequent 150 X-ray images of the vertebral column in the cervical part made in two views: anteroposterior (AP) and lateral (LAT). Length and width measurements of the X-rays were carried out of the survey and then the surface area was calculated. Accepted reference value for two views was 18 x 24 cm (area 432 cm2). Radiographs were taken of patients at the Department of Radiology, Medical University Hospital in Bialystok, from May 19 to October 12, 2015. Statistical analysis was done using MS Excel and Statistica 12. Results: The most frequently radiographs were taken from women (n = 104; 69,33%), age range 24-80 (Me = 57). The average size of X-ray image collimation field in anteroposterior view was 284,54 cm2, SD = 32,19 cm. The largest recorded X-ray photo in AP view area was 414,03 cm2, while the smallest was 235,83 cm2. The average size of X-ray image collimation field in LAT was 349,54 cm2, SD = 94,54 cm, while the maximum value was 645,05 cm2 and the minimum value was 231,12 cm2. Lateral X-ray image collimation field was exceeded in 19,33% cases. The most frequent (n = 51; 34%) X-ray image length in LAT did not meet the established criteria. In case of the reference value area of X-ray radiation beam in AP view, the reference value was not exceeded. Conclusions: Every fifth X-ray image in the lateral projection had collimation field value bigger than reference value. The increased surface area of the radiographs may result from fear of the technician performing the exposure of not to cover by collimation field the entire area that should be visible on correct X-ray images.

Słowa kluczowe

PL

kolimacja; kręgosłup szyjny; rentgenodiagnostyka; zdjęcie rentgenowskie

EN

collimation; cervical spine; X-ray imaging; radiograph

• Wydawca: Indygo Zahir Media
• Czasopismo: Inżynier i Fizyk Medyczny
• Rocznik: 2016
• Tom: Vol. 5, nr 4
• Strony: 179--183
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Nowak P.

• Studenckie Koło Naukowe „Radioaktywni”, Zakład Radiologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul. M. Skłodowskiej-Curie 24a, 15-276 Białystok

autor

Metelska A.

• Studenckie Koło Naukowe „Radioaktywni”, Zakład Radiologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul. M. Skłodowskiej-Curie 24a, 15-276 Białystok

autor

Pasieka E.

• Zakład Radiologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul. M. Skłodowskiej-Curie 24a, 15-276 Białystok

Bibliografia

• 1. W. Trojanowski: Technika konwencjonalnych badań radiologicznych [w:] B. Pruszyński (red.): Diagnostyka obrazowa. Podstawy teoretyczne i metodyka badań, PZWL, Warszawa 2014, 197-320.
• 2. A. Raczkiewicz-Papierska, A. Bachta, M. Zagrodzka: Patologia kręgosłupa szyjnego w reumatoidalnym zapaleniu stawów, Reumatologia, 43(5), 2005, 286-292.
• 3. P. Leszczyński, K. Pawlak-Buś: Choroba zwyrodnieniowa stawów – epidemia XXI wieku, Farm Współcz, 1, 2008, 79-87.
• 4. I. Kwolczak-El Korbi: Zasady ochrony przed promieniowaniem jonizującym [w:] B. Pruszyński (red.): Diagnostyka obrazowa. Podstawy teoretyczne i metodyka badań, PZWL, Warszawa 2014, 69-79.
• 5. M. Szmyrka-Kaczmarek, K. Kowalewski: Bóle kręgosłupa w schorzeniach reumatycznych, Pol Prz Neurol, 6(2), 2010, 75-85.
• 6. A. Michajlik, W. Ramotowski (red.): Anatomia i fizjologia człowieka, PZWL, Warszawa 2009.
• 7. Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. 2009.52.417 z póź. zm.).
• 8. J.T. Marcinkowski, T. Kaczmarek, A. Herfort, R. Szozda, C. Żaba: Rola i znaczenie dokumentacji medycznej w orzecznictwie ubezpieczeniowym oraz w postępowaniu sądowym, Orzecznictwo Lekarskie, 8(2), 2011, 73-78.
• 9. E. Pasieka, J. Lewandowski: Pacjent referencyjny w pracowni hemodynamiki: więcej (u)wagi, Inżynier i Fizyk Medyczny, 3(6), 2014, 287-292.
• 10. K. Wojda-Drzewiecka, R.A. Skowronek, A. Skowronek, C. Chowaniec: Medyczno-sądowa ocena prawidłowości postępowania medycznego w zakładach opiekuńczo-leczniczych, Med Paliat., 5(1), 2014, 14-19.
• 11. J. Stollfuss, K. Schneider, I. Krüger-Stollfuss: A comparative study of collimation in bedside chest radiography for preterm infants in two teaching hospitals, EJR Open, 2, 2015, 118-122.
• 12. E. Pasieka, R. Milewski: Retrospektywna analiza anodowego efektu osłabienia wiązki promieniowania rentgenowskiego na radiogramach porównawczych rąk, Inżynier i Fizyk Medyczny, 4(2), 2015, 79-83.
• 13. A.S. Manning-Stanley, A.J. Ward, A. England: Options for radiation dose optimisation in pelvic digital radiography: a phantom study, Radiography, 18(4), 2012; 18(4), 256-263.
• 14. E. Tonkopi, C. Daniels, M.J. Gale, S.C. Schofield, V.A. Sorhaindo, J.L. Vanlarkin: Local diagnostic reference levels for typical radiographic procedures, Can Assoc Radiol J, 63(4), 2012, 237-241.
• 15. R. Kowski: System Zapewnienia Jakości w zakładzie radiologii, Współcz Onkol, 4(6), 2000, 246-255.
• 16. B.I. Reiner: The Quality/Safety Medical Index: a standardized method for concurrent optimization of radiation dose and image quality inmedical imaging, J Digit Imaging, 27(6), 2014, 687-691.
• 17. A.S. Whitley, G. Jefferson, K. Holmes, C. Sloane, C. Anderson, G. Hoadley: Clarck’s positioning in radiography, CRC Press, Taylor & Francis Group, Boca Raton-Londyn-Nowy Jork 2016, 193-226.
• 18. P.A. Meinhardt, R.A. Milam, B.V. Darden II: Cervical spine: plain radiography [w:] E.C. Benzel (red.): The cervical spine, Lippincott Williams & Wilkins, and Wolters Kluwer business, Filadelfia 2012, 278-290.
• 19. Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2015 roku w sprawie ogłoszenia wykazu wzorcowych procedur radiologicznych z zakresu radiologii – diagnostyki obrazowej i radiologii zabiegowej (Dz. Urz. Min. Zdrow. 78.2015).
• 20. F. von Gelderen: Understanding X-Rays: a synopsis of radiology, Springer, Berlin-Heidelberg 2004, 122-125.
• 21. M. Fell: Cervical spine trauma radiographs: swimmers and supine obliques; an exploration of current practice, Radiography, 2010, doi:10.1016/j.radi.2010.09.003.
• 22. E. Geusens, I. van Breuseghem, S. Pans, P. Brys: Some tips and tricks in reading cervical spine radiographs in trauma patients, JBR–BTR, 88(2), 2005, 87-92.
• 23. L.G. Zetterberg, A. Espeland: Lumbar spine radiography-poor collimation practices after implementation of digital technology, Br J Radiol, 84(1002), 2011, 566-569.
• 24. S. Peer, R. Peer, M. Walcher, M. Pohl, W. Jaschke: Comparative reject analysis in conventional film-screen and digital storage phosphor radiography, Eur. Radiol., 9(8), 1999, 1693-1696.
• 25. K. Brystroń, K. Jasińska, B. Kilanowska: Zagadnienia techniczne wmammografii [w:] B. Pruszyński (red.): Diagnostyka obrazowa. Podstawy teoretyczne i metodyka badań, PZWL, Warszawa 2014, 69-79.
• 26. P.J. Lloyd: Quality assurance workbook for radiographers and radiological technologists. WHO, Genewa 2001, 19-28.
• 27. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej (t. jedn. Dz.U. 2013.1015, z póź. zm.).

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).