Wstępna analiza możliwości przeskoku liczydła mechanicznego gazomierza miechowego

• Autorzy: Lipka Tomasz , Dudek Adrian

Identyfikatory

DOI

10.18668/NG.2022.07.05

Warianty tytułu

EN

Preliminary analysis of the possibility of an incorrect shift of the mechanical index of a diaphragm gas meter

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule omówiono problematykę nielegalnego poboru gazu (ang. unaccounted for gas, UAG) w oparciu o dane literaturowe. Problematyka ta znana jest nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Opisano źródło problemu przeskoków liczydeł mechanicznych zgłaszanych przez odbiorców oraz przedstawiono częściowe wyniki analizy około 1400 ekspertyz wykonywanych w ramach działalności Instytutu Nafty i Gazu – Państwowego Instytutu Badawczego. Podano krótki opis sposobu postępowania podczas wykonywania ekspertyzy mechanoskopijnej z podejrzeniem wystąpienia niekontrolowanego przeskoku wskazania liczydła mechanicznego gazomierza. Oceniano występujące luzy technologiczne pomiędzy bębenkami oraz przerzutnikami dekadowymi. W dalszej części artykułu szczegółowo opisano budowę konstrukcyjną oraz wyjaśniono zasadę działania liczydła mechanicznego zarówno ze sprzęgłem magnetycznym jak i mechanicznym. W części praktycznej zawarto opis wytypowanych próbek, na których prowadzono badanie. Poza jednym wyjątkiem były to liczydła nowe, pochodzące z demontażu z gazomierzy, ze wskazaniem początkowym bliskim lub równym 0 m3 . W dalszej części zaprezentowano szczegółowy opis konstrukcji wykonanego stanowiska badawczego podzielonego na trzy moduły badawcze. Przytoczono literaturę, na podstawie której opracowywano założenia do przebiegu testów laboratoryjnych w trakcie których symulowano pracę gazomierza w okresie zimowym dla domu ogrzewanego kotłem gazowym z zasobnikiem ciepłej wody użytkowej (CWU) oraz płytą gazową przeznaczoną do przygotowywania posiłków. Cykle badawcze były tak dostosowane, aby odzwierciedlić pracę gazomierzy o wielkości G4 (zakres pomiarowy 0,04–6,0 m3 /h), które są najczęściej stosowane w gospodarstwach domowych. Testy wykonano w temperaturze pokojowej z zakresu 25°C(±5°C). Napędzanie liczydeł trwało przez 7 miesięcy przy średnim strumieniu około 4 m3 /h. Zasymulowano średnie zużycie 2000 m3 , co odzwierciedla pracę gazomierza przez okres około 10 lat. We wnioskach zawarto analizę otrzymanych rezultatów, z których wynika, że przeskok liczydła mechanicznego gazomierza miechowego jest możliwy, ale tylko w specyficznych warunkach trudnych do wykazania.

EN

The article discusses the problem of illegal gas consumption – UAG (unaccounted for gas) based on literature data. This problem is known not only in Poland but also in the whole world. The source of the problem of uncorrected turn of drums of mechanical index of diaphragm gas meter reported by customers has been described and partial results of the analysis of about 1400 expert opinions carried out by the Oil and Gas Institute – National Research Institute have been presented. A brief description of how to proceed when performing mechanoscopic expertise in case of suspicion of uncorrected turn of drums of mechanical index of a gas meter has been included. The technological clearances between drums and decade converters have been assessed. In the following part of the article, the design has been described in detail and the principle of operation of the mechanical index with both magnetic and mechanical drive has been explained. In the practical part there is a description of selected samples based on which the research was conducted. With one exception these were new indices, from disassembled gas meters, with initial indication close or equal to 0 m3 . In the next section a detailed of the construction of the 3 test rig has been presented. The publications based on which the assumptions were worked out for the course of laboratory tests during which the operation of the gas meter was simulated in the winter period for a house heated by a gas furnace with a hot water storage tank and a gas plate intended for preparing meals has been quoted. The test cycles were adjusted to reflect the operation of gas meters of G4 size (measuring range 0.04–6.0 m3 /h), which are most commonly used in households. The tests were performed at room temperature within the range of 25 ±5°C. The driving of the index lasted for a period of 7 months with an average flow rate of about 4 m3 /h. An average consumption of 2000 m3 was simulated, which reflects the operation of the gas meter for a period of about 10 years. The conclusions include an analysis of the obtained results, which shows that the uncorrected turn of drums mechanical index of diaphragm gas meter is possible, but only under specific conditions that are difficult to demonstrate.

Słowa kluczowe

PL

gazomierz miechowy; liczydło mechaniczne; nieprawidłowy przeskok liczydła; nielegalny pobór gazu; kradzież gazu; nierozliczone ilości gazu; ekspertyza

EN

diaphragm gas meter; mechanical index; incorrect shift of gas meter index; illegal gas consumption; gas theft; unaccountedfor gas lost; expertise

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2022
• Tom: R. 78, nr 7
• Strony: 535--541
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Lipka Tomasz

• Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy

autor

Dudek Adrian

• Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy

Bibliografia

• Botev L., Johnson P., 2020. Applications of statistical process control in the management of unaccounted for gas. Journal of Natural Gas Science and Engineering, 76: 103194. DOI: 10.1016/j.jngse.2020.103194.
• Budujemy Dom, 2021. <https://budujemydom.pl/instalacje/ogrzewanie-podlogowe-i-grzejniki/porady/6083-jakie-jest-zuzycie-gazu-h-przez-kociol/> (dostęp: 29.10.2021).
• Costello K.W., 2014. Lost and unaccounted-for gas: Challenges for public utility regulators. Utilities Policy, 29: 17–24. DOI:10.1016/j.jup.2014.04.003.
• Dobó Z., Kovács H., Tóth P., Palotás A.B., 2014. Investigation of natural gas theft by magnetic remanence mapping. Forensic Science International, 245: 1–6. DOI: 10.1016/j.forsciint.2014.09.020.
• Dudek A., 2020. Wpływ warunków środowiskowych i instalacyjnych na proces wymiany ciepła w wybranych przemysłowych gazomierzach miechowych. Nafta-Gaz, 76(11): 828–836. DOI:10.18668/NG.2020.11.08.
• Dudek A., Jaworski J., 2017. Wpływ warunków temperaturowych otoczenia na wymianę ciepła w przemysłowych gazomierzach miechowych. Nafta-Gaz, 73(5): 321–331. DOI: 10.18668/NG.2017.05.04.
• Dziedzic T., 2010. Koszty stosowania gazowych kotłów grzewczych kondensacyjnych, w stosunku do kotłów gazowych niskotemperaturowych i kotłów opalanych paliwami stałymi. Nafta-Gaz,66(8): 695–703.
• Gacek Z., 2021. Wpływ magnesów neodymowych na pomiar paliwa gazowego gazomierzami miechowymi. Nafta-Gaz, 77(1): 48–56.DOI: 10.18668/NG.2021.01.06.
• Gacek Z., Jaworski J., 2020. Optimisation of measuring system construction in the context of high flow variability. Journal of Natural Gas Science and Engineering, 81: 103447. DOI: 10.1016/j.jngse.2020.103447.
• Główny Urząd Statystyczny, 2014. Zużycie energii w gospodarstwach domowych w 2014 r. Warszawa.
• Jaworski J., Gacek Z., 2016. Badania wpływu magnesów neodymowych na dokładność pomiaru gazomierzy miechowych. Gaz, Woda i Technika Sanitarna, 12: 438–444. DOI: 10.15199/17.2016.12.1.
• Kułaga P., 2021. Nielegalny pobór gazu – ogólna charakterystyka.Nafta-Gaz, 77(4): 270–278. DOI: 10.18668/NG.2021.04.07.
• Kumar V.S., Prasad J., Samikannu R., 2017. Overview, issues and prevention of energy theft in smart grids and virtual power plants in Indian context. Energy Policy, 110: 365–374. DOI: 10.1016/j.enpol.2017.08.032.
• Lipka T., 2020. Internet of Things (IoT) – LoRaWAN w praktyce. Nafta-Gaz, 76(2): 119–124. DOI: 10.18668/NG.2020.02.06.
• Masood A., 2013. Pakistan’s Gas Crisis due to Gas Theft …& Unaccounted for Gas (UFG). International Journal of Renewable Energy Technology Research, 2(2): 53–58.
• Matusik J., Jaworski J., 2017. Optymalny dobór gazomierzy miechowych przez operatora systemu gazowniczego. Nafta-Gaz, 73(4): 274–286. DOI: 10.18668/NG.2017.04.08.
• PGNiG, Poradnik. <https://pgnig.pl/dla-domu/poradnik/odbiorniki-gazowe-w-twoim-domu#830215-3/> (dostęp: 29.10.2021).
• Ponce-Jara M.A., Ruiz E., Gil R., Sancristóbal E., Pérez-Molina C., Castro M., 2017. Smart Grid: Assessment of the past and present in developed and developing countries. Energy Strategy Reviews,18: 38–52. DOI: 10.1016/j.esr.2017.09.011.
• Siuda T., Wojtowicz R., 2016. Badania możliwości współspalania biogazu rolniczego i LNG lub LPG w urządzeniach użytku domowego oraz w urządzeniach do zastosowań przemysłowych. Nafta-Gaz, 72(9): 747–754. DOI: 10.18668/NG.2016.09.10.
• Touhidi S., Davoudi I., 2018. Spatial Analysis Applied for Gas Theft Modelling in Tabriz City, Iran. Journal of Geoscience and Environment Protection, 6(2): 1–19. DOI: 10.4236/gep.2018.62001.
• Wallace A., 2011. Tackling gas theft. <https://www.ofgem.gov.uk/ofgem-publications/39192/gas-theft-consultation 112-11.pdf> (dostęp: 03.11.2021).
• Wang J., Zhang W.Y., 2013. A New Method to Prevent Stealing Gas in a Natural Gas Supply System. Petroleum Science and Technology,31(20): 2065–2073. DOI: 10.1080/10916466.2011.561263.
• Wojtowicz R., 2013. Ocena gazu granicznego G21 pod kątem jego przydatności do określenia jakości spalania gazów ziemnych wysokometanowych pochodzących z regazyfikacji LNG w urządzeniach użytku domowego. Nafta-Gaz, 69(8): 599–612.
• Wojtowicz R., 2016. Analiza przyczyn rozbieżności określania wymienności paliw gazowych za pomocą metod teoretycznych oraz na drodze eksperymentalnej. Nafta-Gaz, 72(6): 422–430. DOI:10.18668/NG.2016.06.05.
• Wojtowicz R., 2019. An analysis of the effects of hydrogen addition to natural gas on the work of gas appliances. Nafta-Gaz, 75(8): 465–473. DOI: 10.18668/NG.2019.08.03.
• Akty prawne i dokumenty normatywne
• PN-EN 1359:2017 Gazomierze. Gazomierze miechowe.
• Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r – Prawo energetyczne (tj. Dz.U.z 2021 r., poz. 716 z późń. zm.).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).