Zarys rozwoju i regresu sieci kolei przemysłowych w Polsce

• Autorzy: Ciechański A.

Warianty tytułu

EN

The development and decline of industrial rail networks in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rozwój i regres sieci kolei przemysłowych w Polsce to zjawiska dotąd słabo poznane, zarówno przez geografów, jak i historyków transportu. Problematykę tę dotychczas poruszają nieliczne publikacje popularnonaukowe dotyczące pojedynczych sieci, brakuje natomiast opracowań traktujących naukowo to zagadnienie w sposób całościowy. Koleje przemysłowe pełniły tymczasem bardzo istotną rolę w systemach transportowych wielu regionów Polski. W artykule syntetycznie przedstawia się lokalizację oraz procesy rozwoju i regresu sieci najważniejszych rodzajów kolei przemysłowych – piaskowych, górnictwa węgla kamiennego, górnictwa węgla brunatnego, górnictwa rud żelaza oraz cukrowniczych i leśnych. Wyprowadza się także wnioski dotyczące przyczyn powstania i upadku poszczególnych rodzajów kolei przemysłowych. W stosunku do istniejących jeszcze sieci podejmuje się próbę przewidywania stojących przed nimi perspektyw.

EN

The development and decline of industrial rail networks in Poland is still a poorly recognized phenomenon, both by geographers and historians of transport. Most of the publications on this topic are non-scientific publications (popular science) and they are focused on the history of individual railway networks. The lack of a holistic scientific approach and research is observed, even though the industrial railways have played an important role in the transport systems of many Polish regions. This paper synthetically presents localization and processes of the development and decline of the most important types of networks (built for carrying sand, coal, lignite, iron ore, sugar beets or wood). Author also draws conclusions about reasons of the rise and fall of the industrial rail networks and predicts prospects for still existing kinds of rail networks.

Słowa kluczowe

PL

koleje przemysłowe; rozwój i regres sieci transportowych

EN

industrial railways; development and decline of transport networks

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
• Czasopismo: Przegląd Komunikacyjny
• Rocznik: 2013
• Tom: Nr 9
• Strony: 31--35
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., il.

Twórcy

autor

Ciechański A.

• Zakład Geografii Miast i Ludności, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. St. Leszczyńskiego PAN

Bibliografia

• 1. Ciechański A.: Koleje przemysłowe na Górnym Śląsku w okresie transformacji gospodarczo-ustrojowej. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW Warszawa 2002. Maszynopis pracy magisterskiej.
• 2. Ciechański A.: Koleje przemysłowe na Górnym Śląsku jako nowe zarządy kolejowe. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG. Tom IX Warszawa-Rzeszów 2003, s. 211-250.
• 3. Ciechański A.: Koleje piaskowe. Przegląd Komunikacyjny 2003. Nr 11, s. 19-22.
• 4. Ciechański A.: Regres kolei przemysłowych w Polsce i jego przejawy, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG. Tom X, Warszawa-Rzeszów 2004, s. 259-280.
• 5. Ciechański A.: Koleje cukrownicze w Europie Środkowej, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, Tom XIII Warszawa-Rzeszów 2007, s. 221-242.
• 6. Ciechański A.: Rozwój i regres sieci kolei przemysłowych w Polsce (1881-2010) w świetle materiałów archiwalnych, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN Warszawa 2012. Maszynopis rozprawy doktorskiej.
• 7. Fierla I.: Geografia przemysłu Polski. PWE Warszawa 1984.
• 8. Halor J.: Pierwsza kolej żelazna na ziemiach polskich. Świat Kolei 2009. Nr 8, s. 22-31.
• 9. Karpeta A.: Pociągiem do Jastrzębia, Nowiny 2011, Nr7, http://www.nowiny.rybnik.pl/artykul,20803,pociagiem-do-jastrzebia.html[dostęp 15.10.2011].
• 10. Kaźmierczyk T., Kopczyńska J., Kościej A., Krzykawski J., Matyasik G., Noworyta M., Regulewski S., Wdaniec J., Wyprało H., Zając Z.: Kopalnia Piasku Szczakowa S.A. Kopalnia Piasku Szczakowa Jaworzno1997.
• 11. Koziarski S.: Elektryfikacja sieci kolejowej w Polsce. Czasopismo Geograficzne 1985. Nr 1, s. 31–44.
• 12. Koziarski S.: Koleje piaskowe i górnicze w województwie katowickim. Przegląd Komunikacyjny 1989. Nr 2, s. 36–39.
• 13. Koziarski S.: Sieć kolejowa w aglomeracjach miejsko-przemysłowych makroregionu południowego. Instytut Śląski Opole 1989.
• 14. Koziarski S.: Rozwój sieci kolejowej na Śląsku. Instytut Śląski, Opole 1990.
• 15. Skrabski E.: Likwidacja kolejek leśnych na Kielecczyźnie. Sylwan 1988. Nr 11/12, s. 91-97.
• 16. Soida K., Karniewski J., Roszak T., Dąbrowski H., Podlejski Z., Szafirski T.: Dzieje Katowickiego Okręgu Kolejowego. Śląska Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych Katowice 1997.
• 17. Świerzewski Z.: Koleje leśne w latach 1945 do 1974. W: O. Duda, Z. Świerzewski, K. Zintel: Leśne kolejki południowo-wschodniej Polski. Poznański Klub Modelarzy Kolejowych Poznań 1995, s. 4-10.
• 18. Taylor Z., Ciechański A.: Deregulacja w polskim transporcie kolejowym. Przegląd Geograficzny 2005. Nr 2, s. 139-169.
• 19. Taylor Z., Ciechański A.: Deregulation in Polish rail transport. Transport Reviews 2006. Nr 3, s. 305-324.
• 20. Taylor Z., Ciechański A.: Niedawne przekształcenia organizacyjno-własnościowe przedsiębiorstw transportu kolejowego w Polsce - część I. Przegląd Geograficzny 2010. Nr 4, s. 549-571.
• 21. Taylor Z., Ciechański A.: Niedawne przekształcenia organizacyjno-własnościowe przedsiębiorstw transportu kolejowego w Polsce - część II. Przegląd Geograficzny 2011. Nr 2, s. 205-231.
• 22. Ustawa z dnia 2 grudnia 1960 r. o kolejach. Dziennik Ustaw PRL 1960. Nr 54, poz. 312.
• 23. Wardęcki J.: Koleje cukrownicze w 1982 r. Stalowe Szlaki 1994. Nr 1-6, s. 15-23.
• 24. Zintel K.: Koleje leśne w Karpatach Wschodnich. W: O. Duda, Z. Świerzewski, K. Zintel: Leśne kolejki południowo-wschodniej Polski. Poznański Klub Modelarzy Kolejowych Poznań 1995.