Szacowanie głębokości położenia ognisk wstrząsów na podstawie wskaźnika energetycznego EWG

• Autorzy: Grzebyk W. , Jaśkiewicz-Proć I. , Stolecki L.

Warianty tytułu

EN

Estimating the depth of tremors source based on their energetic parameters

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zagadnieniem dotąd nierozwiązanym w kopalniach rud miedzi LGOM jest określanie pionowej lokalizacji ognisk wstrząsów. Podejmowane próby w tym względzie, bazujące na parametrach czasowych i amplitudowych rejestrowanych zjawisk sejsmicznych nie przyniosły dotychczas zadawalających rezultatów. Dająca pozytywne wyniki lokalizacji metoda, oparta na rejestracji układem stanowisk zlokalizowanych na różnej głębokościach w szybach kopalnianych posiada natomiast ograniczony zasięg odległościowy. Zaproponowane przez autorów nowe podejście do wyznaczania pionowej lokalizacji ognisk wstrząsów polega na wykorzystaniu do tego celu, ich parametrów energetycznych określanych z rejestracji dołową siecią stanowisk sejsmicznych oraz siecią stanowisk powierzchniowych przeznaczonych do oceny oddziaływań sejsmicznych na obiekty powierzchniowe. Niepodważalną przesłanką dla przyjętego rozwiązania jest istnienie obiektywnych relacji pomiędzy umowną energią sejsmiczną określaną na poziomie złoża, względem umownej energii sejsmicznej wyznaczonej dla stanowisk powierzchniowych. Stosunek tych energii musi bowiem zależeć od wielkości tłumienia fali sejsmicznej na drodze przejścia od źródła wstrząsu do stanowisk pomiarowych, a tym samym od głębokości położenia ogniska wstrząsu. Przeprowadzona analiza na zbiorze danych pomiarowych potwierdziła poprawność przyjętego rozwiązania, którego końcową postać stanowi opracowany wskaźnik głębokości położenia ognisk wstrząsów. Uzyskane wyniki lokalizacji głębokościowej są zbieżne z pionową lokalizacją ognisk wstrząsów wyznaczoną na podstawie stanowisk sejsmicznych w szybach kopalnianych.

EN

The so far unsolved question in LGOM copper ore mines is to determine the vertical location of the tremor source. Attempts made in this regard, based on time and amplitude parameters of recorded seismic phenomena have not yielded satisfactory results so far. The location method, based on the seismic arrays located at different depths in the mine shafts which gives positive results, unfortunately has a limited distance range. The new approach proposed by the authors to determine the vertical location of foci is based on the use of energy parameters determined by the underground seismic network as well as the network of surface stations designed to assess seismic impacts on surface objects. A premise for the adopted solution is the existence of objective relations between seismic energy, defined at the level of the deposit, with respect to the contractual seismic energy determined for surface sites. The ratio of these energies must depend on the magnitude of the seismic wave damping on the path from the source of the tremor to the measuring stations, and hence from the depth of tremors source. The analysis performed on the measured data fully confirmed the correctness of the adopted solution, the final form of which is the depth indicator of the tremor source. The results of the depth location coincide with the vertical location of the tremors determined by the seismic stations in the mining shaft.

Słowa kluczowe

PL

eksploatacja podziemna; wstrząsy sejsmiczne; lokalizacja ogniska wstrząsu

EN

underground operation; induced tremor; location of tremor source

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 101
• Strony: 33--43
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Grzebyk W.

• KGHM Cuprum sp. zo. o. Centrum Badawczo-Rozwojowe, Wrocław

autor

Jaśkiewicz-Proć I.

• KGHM Cuprum sp. zo. o. Centrum Badawczo-Rozwojowe, Wrocław

autor

Stolecki L.

• KGHM Cuprum sp. zo. o. Centrum Badawczo-Rozwojowe, Wrocław

Bibliografia

• 1. Grzebyk, W. 1986. Prowadzenie obserwacji aktywności sejsmicznej celem lokalizacji hipocentralnej ognisk wstrząsów. Opracowanie KGHM Cuprum CBR – niepublikowane, Wrocław.
• 2. Grzebyk i in. 2003 – Grzebyk, W., Król, M., Stolecki, L. i Szłapka M. 2003. Określenie zasięgu głębokościowego zjawisk dynamicznych w kopalniach LGOM. Materiały Konferencyjne XXVI Zimowa Szkoła Mechaniki Górotworu. Lądek Zdrój, s. 427–438.
• 3. Grzebyk i in. 2004 – Grzebyk, W., Leśniak, A., Halbersztadt, D. i Rajczakowski, J. 2004. Pionowa lokalizacja ognisk wstrząsów w przyszybowych rejonach eksploatacji O/ZG Rudna. Materiały Konferencyjne XXVII ZSMG. Zakopane 2004, s. 653–660.
• 4. Grzebyk, W. i Leśniak, A. 2005. Określenie głębokości ognisk wstrząsów przy eksploatacji przyszybowej. Opracowanie KGHM Cuprum CBR – niepublikowane. Wrocław.
• 5. Jaśkiewicz-Proć i in. 2012 – Jaśkiewicz-Proć, I., Jaśkiewicz, K. i Stolecki, L. 2012. Weryfikacja wzorów empirycznych określających poziom parametrów drgań gruntu wywołanych wstrząsami górniczymi z uwzględnieniem różnych przedziałów energii wstrząsów, Opracowanie KGHM Cuprum CBR – niepublikowane, Wrocław.
• 6. Kijko, A. i Król, M. 1991. Względna lokalizacja wstrząsów górotworu – ocena efektywności metody. Przegląd Górniczy nr 10, s. 328–335.
• 7. Król, M. 2008. Próba określenia głębokości wstrząsów górniczych w kopalni rudy miedzi „Polkowice-Sieroszowice”. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie 3, s. 34–40

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).