Społeczno-ekonomiczny wymiar bezpieczeństwa w transporcie drogowym. Relacja między PKB a kosztami wypadków drogowych

• Autorzy: Jaździk-Osmólska Agata

Identyfikatory

DOI

10.33226/1231-2037.2022.3.5

Warianty tytułu

EN

Socio-economic dimension of road traffic safety. Relationship between GDP and costs of road traffic accidents

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest przedstawienie wyników analiz w zakresie społeczno-ekonomicznych konsekwencji wypadków drogowych na świecie. Ofiary wypadków drogowych i związane z tym koszty społeczne są jednym z negatywnych skutków naszej mobilności transportowej. WHO prognozuje, że do 2030 r. wypadki drogowe mogą zająć nawet 5. miejsce na świecie jako przyczyna nadumieralności. Najczęściej w wypadkach giną osoby w wieku produkcyjnym, z przedziału wiekowego 15–44 lata. W artykule przedstawiono ogólne statystyki dotyczące strat osobowych z tytułu wypadków drogowych oraz odpowiadające im konsekwencje ekonomiczne. Artykuł odpowiada na pytanie: od czego zależy wartość ekonomicznych kosztów wypadków drogowych i jakie jest ich znaczenie dla społeczeństwa? Ponadto w artykule wyeksponowano problem nierówności społecznych, spowodowany ponoszeniem wyższych kosztów wypadków drogowych w krajach o niższych dochodach. Artykuł prezentuje część wyników badań prowadzonych przez autorkę od 2011 r. na temat ekonomicznych konsekwencji wypadków drogowych na świecie.

EN

The article present the results of analyses of the socioeconomic consequences of road traffic accidents in the world. Victims injured in road accidents and the associated social costs are one of the negative effects of our transport mobility. The WHO predicts that by 2030 road accidents may be even 5th in the world as a cause of excess mortality. Most often, people of productive age, aged 15 to 44, are killed in accidents. The article presents general statistics on personal losses due to road accidents and the corresponding economic consequences. The article answers the question of what determines the value of the economic costs of road accidents and what is their significance for society. Moreover, the article highlights the problem of social inequalities caused by higher costs of road accidents in lower income countries. The article presents some of the results of the research conducted by the author since 2011 on the economic consequences of road accidents in the world.

Słowa kluczowe

PL

koszty wypadków drogowych; koszty społeczne wypadków drogowych; koszty ekonomiczne wypadków drogowych; bezpieczeństwo ruchu drogowego; wartość statystycznego życia ludzkiego; produkt krajowy brutto; PKB; nierówności społeczne

EN

economic costs of road traffic accidents; social costs of road traffic accidents; road traffic safety; value of statistical life; gross domestic product; GDP; social inequalities

• Wydawca: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne SA
• Czasopismo: Gospodarka Materiałowa i Logistyka
• Rocznik: 2022
• Tom: nr 3
• Strony: 41--56
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Jaździk-Osmólska Agata

• Akademia Sztuki Wojennej

• https://orcid.org/0000-0001-6518-1269

Bibliografia

• Bahamonde-Birke, F. J., Kunert, U., & Link, H. (2015). The value of a statistical life in a road safety context — A review of the current literature. Transport Reviews, 35(4), 488–511. https://doi.org/10.1080/01441647.2015.1025454
• Bureau of Transport Economics (2000). Road crash costs in Australia (Report 102). https://www.bitre.gov.au/publications/2000/report_102 (pobrano 31.01.2022)
• Czapiński, J. (2008). Kapitał ludzki i kapitał społeczny a dobrobyt materialny. Polski paradoks. Zarządzanie Publiczne/Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, (2(4)), 5–28.
• Domańska-Szaruga, B., & Jaździk-Osmólska, A. (2021). Jakość życia w obliczu zagrożeń w ruchu drogowym. Akademia Sztuki Wojennej.
• Dyrektywa 2008/96/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/LSU/?uri=CELEX:32008L0096 (pobrano 15.05.2011)
• Elvik, R. (2000). How much do road accidents cost the national economy? Accident Analysis & Prevention, 32(6), 849–851. http://dx.doi.org/10.1016/S0001-4575(00)00015-410.1016/S0001-4575(00)00015-4
• HEATCO Project (2005). Developing Harmonised Approaches for Transport Costing and Project Assessment. Deliverable 1: Current practice in project appraisal in Europe. https://www.putevi-srbije.rs/images/pdf/strategija/HEATCO_D5_eng.pdf (pobrano 1.07.2007)
• Jaździk-Osmólska, A. (2015). Pandora — Valuation method of social costs of road accidents in Poland. Roads and Bridges — Drogi i Mosty, 14(2), 133–142. https://doi.org/10.7409/rabdim.015.009.
• Jaździk-Osmólska, A. (2020). Szacowanie społecznych kosztów wypadków drogowych. Perspektywa jakości życia i zarządzania bezpieczeństwem uczestników ruchu drogowego. Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach.
• Jaździk-Osmólska, A. (2021). Willingness to Pay for Road Safety Improvements in Poland. European Research Studies Journal, XXIV(I3B), 96–117. https://doi.org/10.35808/ersj/2462
• Jones-Lee, M. W., Hammerton, M., & Philips, P. R. (1985). The value of safety: Results of a national sample survey. The Economic Journal, 95(March), 49–72.
• Komisja Europejska (2014). Update of the Handbook on External Costs of Transport. Final Report. http://ec.europa.eu/transport/themes/sustainable/studies/doc/2014-handbook-external-costs-transport.pdf (pobrano 15.06.2018).
• Komisja Europejska (2020). Statystyki śmiertelności na drogach w UE (infografika). https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20190410STO36615/statystyki-smiertelnosci-na-drogach-w-ue-infografika (pobrano 06.01.2021).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483 ze zm. https://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/kon1.htm (pobrano 30.10.2021).
• KR BRD (2019). Wycena kosztów wypadków i kolizji drogowych na sieci dróg w Polsce na koniec roku 2018, z wyodrębnieniem średnichkosztów społeczno-ekonomicznych wypadków na transeuropejskiej sieci transportowej. https://www.krbrd.gov.pl/baza-wiedzy/badania-kosztow-zdarzen-drogowych
• Krystek, R. (red.) (2009). Zintegrowany System Bezpieczeństwa Transportu. Tom I. Diagnoza bezpieczeństwa transportu w Polsce. WKŁ.
• Mock, C. N., Gloyd, S., Adjei, S., Acheampong, A., & Gish, O. (2003). Economic consequences of injury and resulting family coping strategies in Ghana. Accident Analysis and Prevention, 35(1), 81–90. https://doi.org/10.1016/S0001-4575(01)00092-6
• Murray, C. J. L., & Lopez, A. D. (1996). The global burden of disease: A comprehensive assessment of mortality and disability from deceases, injuries and risk factors in 1990 and projected to 2010. Harvard School of Public Health.
• Odero, W., Garner, P., & Zwi, A. (1997). Road traffic injuries in developing countries: A comprehensive review of epidemiological studies. Tropical Medicine and International Health, 2(5), 445–460. https://doi.org/10.1111/j.1365-3156.1997.tb00167.x
• ONZ (1948). Powszechna Deklaracja Prawa Człowieka. http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/onz/1948.html (pobrano 11.11.2021).
• Rudnicki, L. (2012). Zachowania konsumentów na rynku. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Schoeters, A., Wijnen, W., Carnis, L., Weijermars, W., Elvik, R., Daniels, S., & Johannsen, H. (2020). Costs related to serious road injuries: A European perspective. European Transport Research Review. 12(1), 1–12. https://doi.org/10.1186/s12544-020-00448-0
• TRL (2003). Estimating global road fatalities (TRL Report 445). https: //trid. trb. org/view/653303 (pobrano 22.03.2022).
• U.S. Department of Transportation National Highway Traffic Safety Administration (2002). The Economic Impact of Motor Vehicle Crashes, 2000. NHTSA Technical Report, http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download? doi=10.1.1.131.9418&rep=rep1&type=pdf (pobrano 15.05.2017).
• UK Department for International Development (2003). Guidelines for Estimating the Cost of Road Crashes in Developing Countries, https://www.gov.uk/research-for-development-outputs/guidelines-for-estimating-the-cost-of-road-crashes-in-developing-countries (pobrano 12.04.2012).
• WHO (1996). Investing in Health research and Development. Report of the Ad Hoc Committee on Health research Relating to Future Intervetion Options, https://apps.who.int/iris/handle/10665/63024 (pobrano 18.11.2017).
• WHO (2004a). The Global Burden of Disease. 2004 Update, https://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/GBD_report_2004update_full.pdf?ua (pobrano 18.11.2017).
• WHO (2004b). World report on road traffic injury prevention, https://www.who.int/publications/i/item/world-report-on-road-trafficinjury-prevention (pobrano 18.11.2017).
• WHO (2008). World Health Statistics 2008, http://www.who.int/whosis/whostat/2008/en/index.html (pobrano 31.10.2012).
• WHO (2009). Global Status Report on Road Safety. Time to Action. http://ra.ocls.ca/ra/login.aspx?url=http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=enr&AN=56097888&site=ehost-live (pobrano 31.10.2012).
• Williams, P. D. (red.) (2012). Studia bezpieczeństwa. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Zhou, Y. Baker, T. D., Rao, K., & Li, G. (2003). Productivity losses from injury in China. Injury Prevention, 9(2), 124–127. https://doi.org/10.1136/ip.9.2.124

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).