Analiza ryzyka dla transportu drogowego towarów niebezpiecznych stwarzających zagrożenie wybuchem

• Autorzy: Pająk M. , Madej M. , Ozimina D.

Identyfikatory

DOI

10.12845/bitp.48.4.2017.3

Warianty tytułu

EN

Risk Analysis for Road Transport of Explosive Dangerous Goods

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Cel: W artykule opisano metodykę analizy ryzyka grupowego dla transportu drogowego towarów niebezpiecznych stwarzających zagrożenie wybuchem. Projekt i metody: Do określenia poziomu ryzyka związanego z transportem drogowym towarów niebezpiecznych stwarzających zagrożenie wybuchem zastosowano dane przestrzenne obejmujące swym zasięgiem obszar całej Polski. Do przetworzenia wyżej wymienionych danych wykorzystano oprogramowanie GIS oraz bazę danych PostgreSQL z nakładką Postgis. Analiza ryzyka została opracowana w oparciu o matrycę, której składowymi były: analiza prawdopodobieństwa wystąpienia wypadku oraz jego skutków dla społeczeństwa zamieszkującego wokół dróg krajowych. W analizie prawdopodobieństwa uwzględniono: dotychczasowe miejsca występowania wypadków z udziałem towarów niebezpiecznych stwarzających zagrożenie wybuchem (w latach 2010–2015), przestrzenne rozmieszczenie parkingów ze stanowiskami dla pojazdów przewożących towary niebezpieczne, stan nawierzchni dróg krajowych oraz parametr określający kolizyjność lub bezkolizyjność tych dróg. Przedstawiono również metodykę dotyczącą sposobu selekcji akcji w transporcie drogowym z udziałem autocystern przewożących towary niebezpieczne stwarzające zagrożenie wybuchem. Omówiono także statystykę wyżej wymienionych wypadków. W analizie skutków uwzględniono szczegółową gęstość zaludnienia wokół dróg krajowych w promieniu do 1000 metrów. Analizy zostały wykonane indywidualnie dla każdego odcinka drogi krajowej o długości do 1 km. Ich etapy zostały zwizualizowane w formie map, które obejmują swym zasięgiem wszystkie drogi krajowe w Polsce. Wyniki: Na podstawie przeprowadzonych badań określono poziom ryzyka grupowego związanego z transportem towarów niebezpiecznych stwarzających zagrożenie wybuchem dla wszystkich odcinków dróg krajowych. Wyniki przeprowadzonych badań mogą być pomocne w bardziej świadomym planowaniu tras przewozu tego typu towarów niebezpiecznych. Wnioski: We wnioskach przedstawionych w artykule opisano działania mające na celu obniżenie ryzyka związanego z transportem drogowym towarów niebezpiecznych. Uwzględniono w nich również rekomendacje mające na celu optymalizację metodyki, na bazie której została opracowana analiza ryzyka.

EN

Objective: This paper describes the methodology for analysing the societal risk involved in road transport of dangerous goods. Project and methods: Spatial data covering the whole territory of Poland were used to determine the level of risk involved in the transport of dangerous goods by road. The GIS software and PostgreSQL database with a POSTGIS extension were employed to process this data. The risk analysis was based on a matrix which included an accident-likelihood assessment and a consequence assessment for communities living near national roads. The likelihood assessment included the recorded locations of accidents involving explosive dangerous goods (in the years 2010–2015), the spatial distribution of parking areas with spaces intended for vehicles carrying explosive dangerous goods, the condition of pavements on national roads and whether these roads have partial or no grade separation, or full grade separation. The paper also presents a methodology for the selection of fire-service operations involving tanker lorries carrying explosive dangerous goods. The statistics of the abovementioned accidents are also discussed. The consequence assessment takes into account the specific population density around national roads within a radius of up to 1,000 meters. The assessments were undertaken individually for each national-road section with a length of up to 1 km. The individual stages of these assessments were visualised as maps covering all national roads in Poland. Results: The study has established the level of societal risk associated with the transport of explosive dangerous goods for all national-road sections. The results of the study could help to make better-informed planning decisions regarding dangerous-goods routes. Conclusions: In the conclusions section, the paper describes the measures to mitigate the societal risk associated with road transport of dangerous goods. The conclusions also include recommendations to optimise the methodology used in the risk analysis.

Słowa kluczowe

PL

transport drogowy; towary niebezpieczne; wypadki; analiza ryzyka; analiza prawdopodobieństwa; analiza skutków; zagrożenie wybuchem; gęstość zaludnienia

EN

road transport; dangerous goods; risk analysis; likelihood assessment; consequence assessment; explosion hazard; population density

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 48, iss. 4
• Strony: 54--69
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., ryc., tab.

Twórcy

autor

Pająk M.

• Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Kielcach

autor

Madej M.

• Politechnika Świętokrzyska

autor

Ozimina D.

• Politechnika Świętokrzyska

Bibliografia

• [1] Pająk M., Madej M., Ozimina D., Milewski K., Transport drogowy towarów niebezpiecznych – prognoza na lata 2015 - 2020, „Autobusy. Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe” 2016, 4, 127–132.
• [2] Pająk M., Madej D., Ozimina K., Milewski K., Wypadki w transporcie drogowym towarów niebezpiecznych – analiza zdarzeń z lat 2010–2015, „Autobusy. Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe” 2016, 10, 85–91.
• [3] Roguski E.W., Wróblewski D., Diagnostyczna metoda oceny ryzyk i systemów reagowania POMRISC jako narzędzie programowania zmian doskonalących systemy bezpieczeństwa i ich monitorowania, BiTP Issue 4, 2008, pp. 35–60.
• [4] Jamróz K., Kustra W., Wachnicka J., Berkowski M., Metodologia klasyfikacji ryzyka dla wybranych rodzajów wypadków drogowych na drogach wojewódzkich oraz dla obszarów województw i powiatów wraz z dokonaniem klasyfikacji i przedstawieniem wyników na mapach Etap I, Ministerstwo Infrastruktury i rozwoju, Warszawa / Gdańsk 2015.
• [5] Szymanek A., Rozwój standardów zarządzania ryzykiem w transporcie drogowym, „Logistyka” 2014, 3, 6185–6191.
• [6] Norma PN-ISO 31000:2012 Zarzadzanie ryzykiem –Zasady i wytyczne.
• [7] CODGIK, http://www.codgik.gov.pl/index.php/darmowe-dane.html [dostęp: 03.05.2017].
• [8] Opracowanie własne na bazie warstwy dróg krajowych pochodzącej z zasobów CODGIK oraz https://dl.dropboxusercontent.com/s/hklowukui4pepx6/mapkaigorsel.png, [dostęp: 03.05.2017].
• [9] Opracowanie własne na bazie warstwy dróg krajowych pochodzącej z zasobów CODGIK oraz www:http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t =1310317, [dostęp: 03.05.2017].
• [10] Opracowanie własne na bazie danych GDDKiA, https://www.gddkia.gov.pl/pl/24/pliki-do-pobrania, [dostęp: 03.05.2017].
• [11] Dane na temat wypadków z udziałem towarów niebezpiecznych z Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej.
• [12] Barcik J., Czech P., Wpływ infrastruktury drogowej na bezpieczeństwo ruchu, cz. I i II, „Zeszyty naukowe Politechniki Śląskiej, seria Transport” 2010, 67, 69.
• [13] Wróblewski D. (red.), Rekomendacje formalno-prawne z zakresu zarządzania kryzysowego, CNBOP-PIB, Józefów 2015, s. 138.
• [14] Pająk M., Madej M., Tyczewski P., Gęstość zaludnienia jako kryterium opracowania mapy zagrożeń dla transportu towarów niebezpiecznych, „Studia i materiały Miscellanea Oeconomicae” 2017, 1, 195–205
• [15] Bęczkowska S., Grabałek S., Choromański W., Model oceny ryzyka w drogowym transporcie towarów niebezpiecznych – wybrane zagadnienia, „Prace naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport” 2013, 96 , 77–86.
• [16] Bęczkowska S., Grabałek I., Zastosowanie technik heurystycznych w modelowaniu czynnika ludzkiego w drogowym transporcie towarów niebezpiecznych, „Logistyka” 2014, 4, 1655–1664
• [17] Conca A., Ridella C., Sapori E., A risk assessment for road transportation of dangerous goods: a routing solution, “Transportation Research Procedia” 2016, 14, 2890–2899.
• [18] Drozdowska K., Stan infrastruktury drogowej, a bezpieczeństwo ruchu na przykładzie województwa opolskiego, „Autobusy. Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe” 2013, 3, 1489–1496.
• [19] Kustra W., Jamróz K., Analiza czynników wpływających na gęstość ofiar śmiertelnych na drogach krajowych w Polsce, „Journal of KONBiN” 2010, 1(13).