Dostępność transportowa wybranych ośrodków miejskich Pomorza Środkowego z uwzględnieniem zjawiska wykluczenia komunikacyjnego

• Autorzy: Parol Adam R.

Identyfikatory

DOI

10.4467/2543859XPKG.21.016.15043

Warianty tytułu

EN

Transport accessibility of selected towns in the Middle Pomerania region including the phenomenon of the transport exclusion

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule podjęto tematykę dostępności komunikacyjnej ośrodków władzy powiatowej bądź im równoważnych z poziomu miejscowości będących siedzibami urzędu gminy. Obszarem badań było Pomorze Środkowe. Wskazano obszary o różnym stopniu rozwinięcia oferty przewozowej między branymi pod uwagę ośrodkami w kontekście zgodności rzeczywistych ciążeń komunikacyjnych z istniejącym podziałem administracyjnym na poziomie powiatowym, jak również w celu wskazania obszarów wykluczonych transportowo. Odniesiono się do roli miast w sieci osadniczej jako ośrodków oferujących konkretne dobra i usługi, do których lokalna społeczność udaje się celem nabycia, nie zamykając się jednocześnie w ramach istniejącego podziału administracyjnego. Na potrzeby opracowania skonstruowano wskaźniki powiązań komunikacyjnych oraz rangi miast. Rezultaty postępowania badawczego okazały się być zgodne ze sformułowaniami zawartymi w innych opracowaniach naukowych podejmujących tę tematykę, choć były one bardziej dokładne i aktualne. Zawarte w artykule wnioski, szczególnie dotyczące korekt w podziale terytorialnym w celu dopasowania jego granic do rzeczywistych powiązań, mogą pełnić rolę sugestii dla decydentów w zakresie kształtowania polityki transportowej w regionie oraz dla osób odpowiedzialnych za przestrzenny wymiar administracji państwowej.

EN

This article brings up the issue of the transport accessibility of the capital cities or their equivalents on the county level. The Middle Pomerania region was taken as a research area. Some of these regions were pointed as to show the different level of the transport offer. The aim was to present the context of compatibility between functional linkages and existing administrative division on the county level, but also to find areas excluded in public transport system. The role of the towns in the settlement system was referred to places that offer selected goods and services which local community needs and have to travel in order to acquire them, with no-closing within the framework of the existing administrative division. For the purposes of the article the indicators of communication linkages and town ranks were constructed. The results of the research procedure turned out to be compatible with the wordings contained in other scientific studies dealing with this topic, but they were taken more precisely and up-to-date. Conclusions contained in this paper, especially regarding corrections in the territorial division to adjust its borders to actual linkages, may be used as a suggestions for people responsible for moulding transport policy in the region and for spatial dimension of state administration.

Słowa kluczowe

PL

Pomorze Środkowe; dostępność transportowa; wykluczenie komunikacyjne; transport publiczny

EN

Middle Pomerania; transport accessibility; transport exclusion; public transport

• Wydawca: Komisja Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego ; Uniwersytet Gdański. Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego
• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
• Rocznik: 2021
• Tom: nr 24(3)
• Strony: 19--35
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Parol Adam R.

• Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, Gronostajowa 7, 30-387 Kraków

• https://orcid.org/0000-0002-4969-4571

Bibliografia

• [1] Bański J. (red.), 2016, Atlas obszarów wiejskich w Polsce, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [2] Beim M., Błażeczek A., Dąbrowska A., Dębiak P., Olczyk A., 2019, Badania dostępności publicznego transportu zbiorowego w podregionie pilskim, Prace Komisji Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 22(4), 95-118.
• [3] Ciechański A., 2019, Wyzwania w badaniach sieci pozamiejskiego transportu autobusowego na przykładzie powiatów Beskidu Niskiego i Bieszczadów, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22(2), 74-81.
• [4] Ciechański A., 2020, Bariery w przemieszczaniu się osób dorosłych na obszarach wykluczonych transportowo–przykład rejonu Komańczy, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23(5), 34-52.
• [5] Gendźwiłł A., Kurniewicz A., Łukomska J., Swianiewicz P., 2016, Wielkość gmin i powiatów a sprawność ich funkcjonowania. Hipotezy wielkoludów i liliputów, Wydawnictwo Scholar, Warszawa.
• [6] Goliszek S., Marcińczak S., Stępniak M., Wiśniewski R., 2017, Dostępność przestrzenna do usług publicznych w Polsce, Prace Geograficzne nr 261, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [7] Guhs T., 2018, Bilet do Złotowa poproszę? Czym i za ile dojedziemy do miasta, https://zlotowskie.pl/artykul/bilet-do-zlotowa-poprosze/476496 [dostęp: 18.08.2021].
• [8] Guzik R., 2003, Przestrzenna dostępność szkolnictwa ponadpodstawowego, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• [9] Guzik R. (red.), 2012, Czynniki i ograniczenia rozwoju miast województwa pomorskiego w świetle relacji przestrzennych i dostępności komunikacyjnej, Opracowanie na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, Gdańsk.
• [10] Guzik R., Kołoś A., Fiedeń Ł., Kocaj A., Wiedermann K., 2020, Dostępność komunikacyjna i relacje przestrzenne w województwie pomorskim, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• [11] Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Załącznik do uchwały nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. (poz. 252).
• [12] Kwarciński T., Załoga E., 2019, Pasażerski transport regionalny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• [13] Małecka-Łyszczek M., 2013, Pojęcie i podziały zadań publicznych ze szczególnym uwzględnieniem zadań samorządu terytorialnego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 921(1), 55-69.
• [14] Rosik P., Pomianowski W., Goliszek S., Stępniak M., Kowalczyk K., Guzik R., Kołoś A., Komornicki T., 2017, Multimodalna dostępność transportem publicznym gmin w Polsce, Prace Geograficzne nr 258, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [15] Rosik P., Pomianowski W., Guzik R., Goliszek S., Stępniak M., Komornicki T., 2018, Dostępność gmin transportem autobusowym, Prace Komisji Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 21(1), 54-64.
• [16] Rydz E., 2006, Przemiany struktur społeczno-gospodarczych w okresie transformacji systemowej na Pomorzu Środkowym, Wydawnictwo Pomorskiej Akademii Pedagogicznej, Słupsk.
• [17] Sołtys J., 2013, Usługi publiczne jako czynnik miastotwórczy i wyznacznik rangi miasta w sieci osadniczej na przykładzie małych miast Polski Północnej, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-oeconomica 15(3), 3-19.
• [18] Taylor Z., 1999, Przestrzenna dostępność miejsc zatrudnienia, kształcenia i usług a codzienna ruchliwość ludności wiejskiej, Prace Geograficzne nr 171, Wydawnictwo Continuo, Warszawa.
• [19] Trammer K., 2019, Ostre cięcie. Jak niszczono polską kolej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
• [20] Trutkowski C. (red.), 2016, Realizacja usług publicznych w jednostkach samorządu terytorialnego – ograniczenia, możliwości, rekomendacje, Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, Warszawa.
• [21] Wendt J., 2001, Geografia władzy w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• [22] Wskaźniki dostępności terytorialnej mieszkańców Polski do wybranych obiektów użyteczności publicznej, 2018, Centrum Badań i Edukacji Statystycznej GUS, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa.
• [23] Żuber E., 2010, Województwo środkowopomorskie – dlaczego być powinno? Część I: Przesłanki historyczne i społeczne, ekonomiczne i prawne, Wydawnictwo Feniks, Koszalin.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).