100 lat państwowej służby geologicznej w Państwowym Instytucie Geologicznym

• Autorzy: Peryt Tadeusz, Marek

Warianty tytułu

EN

Hundred years of the national geological survey within the Polish Geological Institute

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Państwowy Instytut Geologiczny (PIG) został powołany uchwałą Sejmu Ustawodawczego w dniu 30 maja 1919 r. jako państwowa służba geologiczna w obrębie Ministerstwa Przemysłu i Handlu, a oficjalne otwarcie instytutu odbyło się 7 maja 1919 r. W marcu 1938 r. dekretem prezydenta RP powołano państwową służbę geologiczną składającą się z PIG i Państwowej Rady Geologicznej. Z kolei dekret z dnia 8.10.1951 r. przystosował formy organizacyjne służby geologicznej do systemu planowania centralnego i dominacji własności państwowej, a sam instytut (którego nazwa została zmieniona na Instytut Geologiczny) został instytutem naukowo-badawczym. W 1985 r. powołano Ministerstwo Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych, a do instytutu powróciło wiele zadań służby geologicznej, z tego też względu właściwym był powrót do historycznej nazwy – PIG, co nastąpiło 19.06.1987 r. Od 1.01.2012 r. PIG pełni funkcję państwowej służby geologicznej, a wcześniej – od 1.01.2002 r. – instytutowi powierzono zadania państwowej służby geologicznej. W dniu 24.02.2009 r. Rada Ministrów nadała PIG status państwowego instytutu badawczego. Stuletnia historia PIG pokazuje, że wszystkie podstawowe zadania tradycyjnie przypisywane państwowym służbom geologicznym były wykonywane z powodzeniem, a PIG jest modelowym przykładem współczesnej państwowej służby geologicznej o bardzo szerokich kompetencjach.

EN

The Polish Geological Institute (PGI) was established by the Polish Parliament on May 30, 1919 as the national geological survey within the Ministry of Industry and Trade, and the official opening of the Institute took place on May 7, 1919. In March 1938, the President of Poland accepted a new decree concerning geological survey of Poland which was composed of the PGI and the State Geological Council. The decree of October 8, 1951 adjusted the organization forms of the geological survey to the system of central planning and the domination of state property, and the institute (with the name changed to the Geological Institute) became a scientific institution. In 1985, the Ministry of Environmental Protection and Mineral Resources was established, and many tasks of geological survey returned to the institute, hence this turned out to be appropriate to return, on June 19, 1987, to the historical name, PGI. Since January 1, 2012, the Polish Geological Institute has served as the Polish geological survey, and earlier, since January 1, 2002, legally specified tasks of the Polish geological survey has been assigned to the PGI. On February 24, 2009 the Council of Ministers gave the PGI a status of National Research Institute. For the century the PGI has successfully fulfilled all the basic responsibilities and commitments that are conventionally assigned to national geological surveys, and is a model example of modern national geological survey of very wide expertise.

Słowa kluczowe

PL

państwowa służba geologiczna; prawo geologiczne i górnicze; Państwowy Instytut Geologiczny

EN

Polish Geological Survey; geological and mining law; Polish Geological Institute

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 75, nr 5
• Strony: 1--13
• Opis fizyczny: Bibliogr. 81 poz., fot., wykr.

Twórcy

autor

Peryt Tadeusz, Marek

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

Bibliografia

• [1] BOHDANOWICZ K. 1938 - Działania Państwowego Instytutu Geologicznego w r. 1937. „Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego” nr 1.
• [2] BOLEWSKI A. 1996 - Moje życie – moja praca. Kraków.
• [3] Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 31 marca 1938 r. o państwowej służbie geologicznej. Dz.U. 1938 nr 22 poz. 193.
• [4] Dekret z dnia 3 lutego 1947 r. o państwowej służbie geologicznej. Dz.U. 1947 nr 17 poz. 68.
• [5] Dekret z dnia 8 października 1951 r. o państwowej służbie geologicznej. Dz.U. 1951 nr 52 poz. 369.
• [6] DEMBOWSKI Z. 1979 - 60 lat istnienia Instytutu Geologicznego (1919–1979). „Przegląd Geologiczny” t. 27, s. 193-194.
• [7] GIENTKA M. 1994 - Nowe prawo geologiczne i górnicze. „Przegląd Geologiczny” t. 42, s. 246-249.
• [8] GRANICZNY M., ŚMIETAŃSKA I. 2002 - Przystąpienie Państwowego Instytutu Geologicznego do EuroGeoSurveys – organizacji służb geologicznych Unii Europejskiej. „Przegląd Geologiczny” t. 50, s. 560-561.
• [9] GRANICZNY M., MIZERSKI W., URBAN H. 2003 - Przyczyny utworzenia Państwowego Instytutu Geologicznego i jego organizacja w 1919 roku. „Przegląd Geologiczny” t. 51, s. 471-473.
• [10] GRANICZNY M.,MIZERSKI W., URBAN H. 2005 - Mało znane dokumenty z kart historii Państwowego Instytutu Geologicznego. „Przegląd Geologiczny” t. 53, s. 385-389.
• [11] http://narkiewicz.eu/PIB.pdf
• [12] http://orka.sejm.gov.pl/Rejestrd.nsf/wgdruku/1407/$file/1407.pdf
• [13] http://orka.sejm.gov.pl/Druki-4ka.nsf/($vAllByUnid)/750CFC1A872782-F2C1256DBF006934AC/$file/2089.pdf
• [14] http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/druk.xsp?nr=3378
• [15] http://www.visegradgroup.eu/2000/geological-surveys-10-12
• [16] https://www.tysol.pl/a20147-KSZNOSiL-NSZZ-Solidarnosc-ostrzegaprzedplanami-powolania-Polskiej-Agencji-Geologicznej
• [17] JANCZEWSKI E.W. 1946 - Kronika Państwowego Instytutu Geologicznego od września 1939 r. do stycznia 1945 r. „Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego” nr 25.
• [18] JAWOROWSKI K. 1989 - Państwowy Instytut Geologiczny w badaniach budowy geologicznej Polski. „Kwartalnik Geologiczny” t. 33, s. 29-54.
• [19] JAWOROWSKI K. 2018 — Państwowy Instytut Geologiczny: prawie sto lat w służbie Rzeczypospolitej i czyżby koniec? „Kurier Wnet”, sierpień 2018, s. 14.
• [20] JĘDRYSEK M.O. 2008 - Od Komisji Kruszcowej do dziś - wybrane zagadnienia z punktu widzenia Głównego Geologa Kraju (2005-2007). W: Zagożdżon P., Madziarz M. -Dzieje Górnictwa - element europejskiego dziedzictwa kultury. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
• [21] KOZŁOWSKI S. 1991 - Powołanie Rady Geologicznej. „Przegląd Geologiczny” t. 39, s. 125-129.
• [22] KOZŁOWSKI S. 1994 - Nowe prawo geologiczne i górnicze oraz zagadnienia państwowej służby geologicznej. „Przegląd Geologiczny” t. 42, s. 1112-1116.
• [23] KOZŁOWSKI S. 2000 - Dlaczego Polsce jest potrzebna państwowa służba geologiczna? „Przegląd Geologiczny” t. 48, s. 968-971.
• [24] KOZŁOWSKI S. 2002 - Aktualne problemy geologiczne - wyzwania XXI w. „Przegląd Geologiczny” t. 50, s. 506-513.
• [25] KOZŁOWSKI S., PRZENIOSŁO S. 1991 - Nowelizacja prawa geologicznego i górniczego. „Przegląd Geologiczny” t. 39, s. 317-320.
• [26] LINDNER M. 1994 - Z kart historii Państwowego Instytutu Geologicznego. „Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego” nr 370.
• [27] LIPIŃSKI A. 1992 - Podstawowe instytucje prawa geologicznego. Zakres i kluczowe pojęcia ustawy. „Przegląd Geologiczny” t. 40, s. 264-267.
• [28] List otwarty do wiceministra Ochrony Środowiska, Głównego Geologa Kraju, Pełnomocnika Rządu ds. Polityki Surowcowej Państwa, Pana Mariusza Oriona Jędryska. „Kurier Wnet”, sierpień 2018, s. 15.
• [29] MALINOWSKI J. 1979 - Instytut Geologiczny w latach 1919-1979 - przegląd działalności naukowej i perspektywy. „Przegląd Geologiczny” t. 27, s. 195-208.
• [30] MARKS L. 2019 - Rola Państwowego Instytutu Geologicznego w rozwoju kartografii geologicznej w Polsce. „Przegląd Górniczy” nr 5.
• [31] MIECZNIK J.B. 2014 - Ludwik Horwitz - badacz pienińskiego pasa skałkowego, najtrudniejszej struktury Karpat. „Przegląd Geologiczny” vol. 62, nr 6, s. 290 - 294.
• [32] MIZERSKI W. 2019 -Rola Państwowego Instytutu Geologicznego w wielkich odkryciach surowcowych. „Przegląd Górniczy” nr 5.
• [33] MOROZEWICZ J. 1919 - Polski Państwowy Instytut Geologiczny. „Czasopismo Górniczo-Hutnicze”, R. IV, z. IV: 1-3.
• [34] MOROZEWICZ J. 1920 - Kronika Instytutu. „Sprawozdania Polskiego Instytutu Geologicznego” t. 1, s. 77-97.
• [35] MOROZEWICZ J. 1938 - Życie Polaka w zaborach i odzyskanej ojczyźnie (1865-1937).
• [36] NAŁĘCZ T. 2018 - Mente et malleo po polsku czyli czy warto zastąpić Służbę Geologiczną - Agencją Geologiczną? „Kurier Wnet”, lipiec 2018, s. 9.
• [37] NARKIEWICZ M. 2001 - Obecne i przyszłe priorytety polskiej służby geologicznej. „Przegląd Geologiczny” t. 49, s. 206-209.
• [38] NARKIEWICZ M. 2018 - Dyskusja o państwowej służbie geologicznej - trochę historii. „Przegląd Geologiczny” t. 66, s. 678-679.
• [39] PERYT T.M. 2018a - Nauka a państwowa służba geologiczna. „Przegląd Geologiczny” t. 66, s. 475-476.
• [40] PERYT T.M. 2018b - Uwagi o zasadach funkcjonowania państwowych służb geologicznych w krajach Unii Europejskiej. „Przegląd Geologiczny” t. 66, s. 547-550.
• [41] PERYT T.M. 2018c - Audiatur et altera pars: w kwestii realizacji zadań służby geologicznej - polemika. „Przegląd Geologiczny” t. 66, s. 624-628.
• [42] PERYT T.M. 2018d - Państwowa służba geologiczna - quo vadis? „Kurier Wnet”, sierpień 2018, s. 13
• [43] PIWOCKI M., PODEMSKI M., PRZENIOSŁO S. 2004 - Udział Państwowego Instytutu Geologicznego w odkryciach złóż surowców mineralnych. „Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego” nr 410, s. 39-54.
• [44] PŁODOWSKI T. 1982 - Prawo geologiczne (wyd. III). Warszawa.
• [45] PODEMSKI M. 1998 - Działalność Państwowego Instytutu Geologicznego jako państwowej służby geologicznej - przedmiot i zakres działania. „Przegląd Geologiczny” t. 46, s. 233-239.
• [46] PRZENIOSŁO S. 1989 - Udział Państwowego Instytutu Geologicznego w rozwoju gospodarki narodowej. „Kwartalnik Geologiczny” t. 33, s. 55-72.
• [47] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 czerwca 1927 r. o
• [48] Państwowym Instytucie Geologicznym. Dz.U. 1927 nr 65 poz. 574.
• [49] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 lutego 2009 r. w sprawie nadania
• [50] Państwowemu Instytutowi Geologicznemu w Warszawie statusu państwowego instytutu badawczego. Dz.U. 2009 nr 45 poz. 363.
• [51] RÜHLE E. 1960 - Przegląd działalności Instytutu Geologicznego (1919-1959). „Prace Instytutu Geologicznego” t. 30, s. 5-55.
• [52] RYKA W. 1987 - Problemy badań geologicznych. „Przegląd Geologiczny” t. 35, s. 552-556.
• [53] RYKA W. 1989a - Dzieje Państwowego Instytutu Geologicznego. „Kwartalnik Geologiczny” t. 33, s. 1-12.
• [54] RYKA W. 1989b - Państwowy Instytut Geologiczny dla potrzeb społeczeństwa, gospodarki narodowej i w kształtowaniu polityki państwa. „Przegląd Geologiczny” t. 37, s. 353-359.
• [55] RYKA W. 1995 - Państwowy Instytut Geologiczny - kartki z kalendarza. „Przegląd Geologiczny” t. 43, s. 59-63.
• [56] SKOCZYLAS J. 1985 - Rozwój poznania budowy geologicznej Polski w latach 1918-1939. Badania geologiczne, ich organizacja oraz związane z nimi problemy ochrony przyrody nieożywionej. Ossolineum. Monografie z dziejów nauki i techniki, 133.
• [57] SKOCZYLAS J. 2009 - Drogi i bezdroża początków geologii w Polsce niepodległej. „Przegląd Geologiczny” t. 57, s. 364-369.
• [58] SKOCZYLAS J. 2014 - Formy i rezultaty współpracy Państwowego Instytutu Geologicznego z przemysłem i gospodarką w okresie dwudziestolecia międzywojennego. „Przegląd Górniczy” nr 2, s.25-30.
• [59] SZAMAŁEK K. 2003 - Państwowa służba geologiczna. „Przegląd Geologiczny” t. 51, s. 54-57.
• [60] TYSKI S. 1994 - Garść wspomnień z historii PIG w czasie II wojny światowej. „Przegląd Geologiczny” t. 42, s. 145-147.
• [61] Uchwała nr 391 Rady Ministrów z dnia 14maja 1952 r., M. P. nr A-65, poz. 995.
• [62] Uchwała nr 505 Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 1959 r. w sprawie organizacji państwowej służby geologicznej. M.P. 1960 nr 13 poz. 59.
• [63] URBAN H., GRANICZNY M. 2009 - Dziewięćdziesiąta rocznica utworzenia Państwowego Instytutu Geologicznego na tle zarysu nauk o Ziemi w Polsce. „Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego” nr 433.
• [64] Ustawa z dnia 28 czerwca 1939 r. o uprawnieniach Państwowego Instytutu Geologicznego w zakresie prac górniczych i terenowych. Dz.U. 1939 nr 59 poz. 390.
• [65] Ustawa z dnia 16 listopada 1960 r. o prawie geologicznym. Dz.U. 1960 nr 52 poz. 303.
• [66] Ustawa z dnia 12 listopada 1985 r. o zmianach w organizacji oraz zakresie działania niektórych naczelnych i centralnych organów administracji państwowej. Dz.U. 1985 nr 50 poz. 262.
• [67] Ustawa z dnia 9 marca 1991 r. o zmianie ustawy o prawie geologicznym. Dz.U. 1991 nr 31 poz. 129.
• [68] Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze. Dz.U. 1994 nr 27 poz. 96.
• [69] Ustawa z dnia 26 października 2000 r. o zmianie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych. Dz.U. 2000 nr 103 poz. 1100.
• [70] Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne. Dz.U. 2001 nr 115 poz. 1229.
• [71] Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o zmianie ustawy - Prawo geologiczne i górnicze. Dz.U. 2001 nr 110 poz. 1190.
• [72] Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy - Prawo geologiczne i górnicze. Dz.U. 2003 nr 223 poz. 2219.
• [73] Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze. Dz.U. 2011 nr 163 poz. 981.
• [74] Ustawa z dmia 15 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy. Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw. Dz.U. 2018 poz. 1563.
• [75] WÓJCIK Z. 1997 - Karol Bohdanowicz. Szkic portretu badacza Azji. Oficyna Wydawnicza Biblioteka Zesłańca, Warszawa-Wrocław.
• [76] WUTCEN E. 1963 - Perspektywy rozwoju bazy surowców mineralnych na tle badań Instytutu Geologicznego. „Prace Instytutu Geologicznego” t. 30 (cz. IV), s. 49-55.
• [77] Zarządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 23 czerwca 1992 r. w sprawie składu, organizacji i zasad działania Rady Geologicznej. M.P. 1992 nr 20 poz. 153.
• [78] Zarządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 7 kwietnia 1939 r. o ustaleniu statutu Państwowego Instytutu Geologicznego. M.P. 1939 nr 91 poz. 206.
• [79] Zarządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 19 czerwca 1939 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych oraz z Ministrem Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w sprawie statutu Państwowej Rady Geologicznej. M.P. 1939 nr 147 poz. 348.
• [80] Zarządzenie nr 34 Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 19 czerwca 1987 r. w sprawie zmiany nazwy Instytutu Geologicznego.
• [81] ŻÓŁTOWSKI Z. 1964 - Prawo geologiczne. Wyd. Geol.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).