Struktura koryta Potoku Huncowskiego w słowackich Tatrach Wysokich

• Autorzy: Szymczuk P.

Warianty tytułu

EN

Structure of the Huncowski Stream channel in the Slovak High Tatra Mountains

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy scharakteryzowano strukturę koryta Potoku Huncowskiego w słowackich Tatrach Wysokich. Bazując na klasyfikacji Buffingtona i Montgomery’ego oraz zmianach spadku koryta, ciek podzielono na szesnaście odcinków. Następnie, wykorzystując metodę kartowania koryt rzek górskich wg instrukcji zaproponowanej przez Kamykowską i in., dokonano pomiaru erozyjnych i akumulacyjnych mezoform występujących w korycie. Na podstawie ich rozkładu przestrzennego wnioskowano o dominującym procesie i przypisano typ koryta: erozyjny, tranzytowy, tranzytowo-akumulacyjny. W celu przedstawienia szczegółowej charakterystyki struktury koryta pod względem wielkości form, litologii i spadku koryta wprowadzono podtypy. Stwierdzono, że struktura koryta Potoku Huncowskiego jest uwarunkowana litologią i spadkiem koryta. Podjęto próbę oceny stabilności koryta. Na podstawie zebranych danych stwierdzono, że koryto jest stabilne i Potok Huncowski nie zagraża działalności człowieka.

EN

The study presents characteristics of the Huncowski Stream channel structure in the Slovak High Tatra Mountains. Considering the arrangement of river bed forms the channel was divided into three types: erosive, transitional and transitional-accumulative. Subtypes that characterize channel with respect to the size of bed forms, lithology and channel slope were also distinguished. Factors affecting the structure of the Huncowski Stream channel are lithology and channel slope. Lithology determines the occurrence of bed forms and channel slope determines the frequency and size of bed forms. The Huncowski Stream was found to have a stable channel and to be not dangerous for human activity.

Słowa kluczowe

PL

akumulacja; erozja; formy korytowe; struktura koryta

EN

accumulation; bed forms; erosion; structure of stream channel

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 13, z. 2
• Strony: 133--145
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., il., wykr.

Twórcy

autor

Szymczuk P.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Zakład Inżynierii Wodnej i Melioracji, al. Hrabska 3, 05-090 Raszyn; tel. + 48 22 735-75-42

Bibliografia

• 1. BUFFINGTON J.M., MONTGOMERY D.R. 1997. Channel-reach morphology in mountain drainage basin. Geological Society of America Bulletin. Vol. 109. No. 5 s. 596–611.
• 2. CHEŁMICKI W., KRZEMIEŃ K. 1999. Channel typology for the river Feshie in the Cairngorm Mts, Scotland. W: River channels – pattern, structure and dynamics. Pr. zbior. Red. K. Krzemień. Prace Geograficzne. Z. 104 s. 57–68.
• 3. GŠ ČSLA 1988. Topografická mapa 1:25 000. Praha.
• 4. IZMAIŁOW B., KAMYKOWSKA M., KRZEMIEŃ K. 2006. The geomorphological effects of flash floods in mountain river channels. The case of the river Wilsznia (Western Carpathian Mountains). W: Channel processes in the river of mountains, foothills and plains. Pr. zbior. Red. R.S. Chalov, M. Kamykowska, K. Krzemień. Prace Geograficzne. Z. 116 s. 89–97.
• 5. IZMAIŁOW B., KRZEMIEŃ K., SOBIECKI K. 2003. Struktura i dynamika koryt rzek epizodycznych południowego Antyatlasu (Jebel Bani) na przykładzie Ouedu el Mut. W: Współczesna ewolucja środowiska przyrodniczego regionu Coude du Dra (Maroko). Pr. zbior. Red. M. Dłużewski. Warszawa. Wydaw. Akademickie Dialog s. 57–76.
• 6. KAMYKOWSKA M., KASZOWSKI L., KRZEMIEŃ K. 1999. River channel mapping instruction, key to the river bed description. W: River channels – pattern, structure and dynamics. Pr. zbior. Red. K. Krzemień. Prace Geograficzne. Z. 104 s. 9–26.
• 7. KASZOWSKI L. 1975. Morfodynamika koryta potoku Białego w Tatrach. Folia Geographica. Ser. Geographica-physica. T. 9 s. 5–41.
• 8. KRZEMIEŃ K. 1991. Dynamika wysokogórskiego system fluwialnego na przykładzie Tatr Zachodnich. Rozprawy Habilitacyjne. Nr 215. Kraków. UJ. ISSN 0239-782X ss. 160.
• 9. KRZEMIEŃ K. 1999. Structure and dynamics of the high-mountain channel of river Plima in The Ortler Cevedale massif (south Tirol). W: River channels – pattern, structure and dynamics. Pr. zbior. Red. K. Krzemień. Prace Geograficzne. Z. 104 s. 41–56.
• 10. KRZEMIEŃ K. 2004. Les transformations contemporaines du lit de la rivičre Couze Pavin en Auvergne. W: Les Transformations du Milieu Montagnard-Carpates, Massif Central et Autres Montagnes d'Europe. Pr. zbior. Red. K. Krzemień. Prace Geograficzne. Z. 113 s. 41–51.
• 11. LEOPOLD L.B., WOLMAN M.G. 1957. River channel patterns: braided meandering and straight. Geological Survey Professional Paper. No. 282-B s. 39–85.
• 12. LUKNIŠ M. 1968. Geomorfologická mapa Vysokých Tatier a ich predpolia 1:50 000. Bratislava. Geologický ústav Dionýza Štúra. Prírodovedecká fakulta Univerzity Komenského – Katedra fyzické geografie.
• 13. MIREK Z., PIĘKOŚ-MIRKOWA H. 1996. Zbiorowiska roślinne. W: Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego. Pr. zbior. Red. Z. Mirek. Zakopane–Kraków. TPN s. 237–274.
• 14. NEMČOK J. 1994. Geologická mapa Tatier 1:50 000. Geologický ústav Dionýza Štúra. Bratysława.
• 15. PAWŁOWSKI B. 1956. Flora Tatr. T. 1. Warszawa. PWN ss. 672.
• 16. ROSGEN D.L. 1994. A classification of natural rivers. Catena. Vol. 22 s. 169–199.
• 17. SCHUMM S.A. 1977. The fluvial system. New York. John Wiley and Sons. ISBN 1930665792 ss. 338.
• 18. SHMÚ 2010. Hydrologická ročenka povrchové vody 2006, 2007, 2008, 2009. Bratislava.
• 19. SZYMCZUK P. 2010. Współczesna morfodynamika koryt rzecznych w słowackich Tatrach Wysokich na przykładzie Huncowskiego Potoku. Praca dyplomowa pod kier. dr. Macieja Dłużewskiego. Warszawa. UW ss. 72.
• 20. WIERZBICKI G. 2007. Współczesne procesy morfogenetyczne w wybranych zlewniach Karpat Wschodnich. Praca magisterska. Maszynopis. Warszawa. UW ss. 142.
• 21. WOHL E., MERRITT D.M. 2008. Reach-scale channel geometry of mountain streams. Geomorphology. No. 93 s. 168–185.