Znaczenie odpowiedniego źródła światła w różnych subpopulacjach. Osoby starsze

• Autorzy: Łaszewska K.

Identyfikatory

DOI

10.15584/pjsd.2017.21.2.9

Warianty tytułu

EN

The importance of appropriate lighting in different populations – the elders

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Korzystanie z właściwego źródła światła sztucznego o spektrum bezpiecznym dla aparatu widzenia może wspomóc przezwyciężenie ograniczeń wynikających ze starzenia się oka, gdy do siatkówki dociera światło o znacznie niższym poziome natężenia. Najważniejszy zewnętrzny synchronizator rytmów okołodobowych, jakim jest zmiana światło-ciemność, odgrywa znamienną rolę dla osób starszych. Ma on znaczenie w wielu funkcjach ludzkiego organizmu: synchronizacja rytmu biologicznego z 24-godzinnym dniem solarnym, polepszenie jakości snu, obniżenie poziomu senności i zmęczenia, koordynacja ruchowa w prewencji upadków, polepszenie funkcji poznawczych oraz zapobieganie pojawianiu się agresji. Opracowanie odpowiedniego źródła światła sztucznego stanowi zatem ważkie zagadnienie dla polskiego społeczeństwa, w którym liczba osób starszych sukcesywnie wzrasta.

EN

24-hr solar day, improve sleep quality, reduce sleepiness and fatigue level, increase postural stability and reduce falls risk, improve cognitive functions and reduce aggression risks. The preparation of appropriate artificial light source for older adults is an essential issue for the Polish and other populations, where the amount of older people increases rapidly in nowadays.

Słowa kluczowe

PL

osoby starsze; demencja; choroba Alzheimera; światło; siatkówka; domy spokojnej starości

EN

older adults; dementia; Alzheimer’s disease; light; retina; assisted living facilities

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej w Rzeszowie, Oddział Południowo-Wschodni ; Polskie Towarzystwo Gleboznawcze Oddział w Rzeszowie
• Czasopismo: Polish Journal for Sustainable Development
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 21, cz. 2
• Strony: 83--90
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz.

Twórcy

autor

Łaszewska K.

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy

Bibliografia

• 1. Bove M., Fenoggio C., Tacchino A., Pelosin E., Schieppati M. 2009. Interaction between vision and neck proprioception in the control of stance. Neuroscience. 164 (4). 1601-8. doi: 10.1016/j.neuroscience.2009.09.053.
• 2. Cajochen C., Münch M., Knoblauch V., Blatter K., Wirz-Justice A. 2006. Age-related changes in the circadian and homeostatic regulation of human sleep. Chronobiology International. 23 (1-2). 461-74.
• 3. Ferri C.P., Prince M., Brayne C., Brodaty H., Fratiglioni L., Ganguli M., Hall K., Hasegawa K., Hendrie H., Huang Y. Jorm A., Mathers C., Menezes P.R., Rimmer E., Scazufca M. 2005. Global prevalence of dementia: a Delphi consensus study. Lancet. 366. 2112-211.
• 4. Figueiro M.G. 2009. A proposed 24-hr lighting scheme for older adults. Light. Res. Tech. 40 (2). 153-160.
• 5. Filipska K., Pietrzykowski Ł., Ciesielska N., Dembowski Ł., Kędziora-Kornatowska K. 2015. Zaburzenia depresyjne u osób w podeszłym wieku – przegląd literatury. Gerontologia Polska. 4. 165-169.
• 6. Fontana G.P., Kräuchi K., Cajochen C., Someren E., Amrhein I., Pache M., Savaskan E., Wirz-Justice A. 2003. Dawn-dusk simulation light therapy of disturbed circadian rest-activity cycles in demented elderly. Exp. Gerontol. 38 (1-2). 207-216
• 7. Khachiyants N., Trinkle D., Son S.J., Kim K.Y. 2011. Sundown Syndrome in Persons with Dementia: An Update. Psychiatry Investig. 8 (4). 275-287. doi:10.4306/pi.2011.8.4.275.
• 8. Kragh M., Videbech P. 2015. Wake therapy for major depression. Ugeskr Laeger. 177. (37). 2-5.
• 9. Lenze E.J. 2011. Treating depression in older adults with dementia. J. Am. Geriatr. Soc. Apr. 59(4). 754-755. doi:10.1111/j.1532-5415.2011.03357.x
• 10. Martin F.C., Brighton P. 2008. Frailty: different tools for different purposes? Age Aging. 37. 129-131.
• 11. Matusik P., Tomaszewski K., Chmielowska K., Nowak J., Parnicka A., Dubiel M., Gąsowski J. 2009. Częstość występowania zespołu osłabienia w domach opieki. Porównanie i ocena przydatności klinicznej skal stosowanych do rozpoznania zespołu. Gerontologia Polska. 17 (3). 120-125. ISSN 1425-495.
• 12. Musiek E.S., Xiong D.D., Holtzman D.M. 2015. Sleep, circadian rhythms, and the pathogenesis of Alzheimer Disease. Exp. Mol. Med. 47 (3): e148. doi:10.1038/emm.2014.121.
• 13. Nelson J.C., Delucchi K., Schneider L.S. 2008. Efficacy of second generation antidepressants in late-life depression: a meta-analysis of the evidence. Am. J. Geriatr. Psychiatry. 16. 558-567.
• 14. Ramkisoensing A., Meijer J.H. 2015. Synchronization of Biological Clock Neurons by Light and Peripheral Feedback Systems Promotes Circadian Rhythms and Health. Front Neurol. 6. 128. doi: 10.3389/fneur.2015.00128
• 15. Raport Rzecznika Praw Obywatelskich. 2014. Sytuacja osób chorych na chorobę Alzheimera. Warszawa [dok. elektr.: https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Sytuacja%20os%C3%B3b%20chorych%20na%20chorob%C4%99%20Alzheimera%20w%20Polsce%20Raport%20RPO.pdf. data wejścia 3.10.2016].
• 16. Riemersma-van der Lek R.F., Swaab D.F., Twisk J., Hol E.M., Hoogendijk W.J., Van Someren E.J. 2008. Effect of bright light and melatonin on cognitive and noncognitive function in elderly residents of group care facilities: a randomized controlled trial. JAMA. 299 (22): 2642-2655. doi: 10.1001/jama.299.22.2642.
• 17. Swaab D.F., Van Someren E.J., Zhou JN., Hofman M.A. 1996. Biological rhythms in the human life cycle and their relationship to functional changes in the suprachiasmatic nucleus. Progress in Brain Research. 111. 349-68.
• 18. Ślusarska B., Nowicki G.J., Bartoszek A., Wittwer S., Zboina B., Naylor K. 2016. Health problems of the elderly aged 65-75 years supervised by a community nurse. Gerontologia Polska. 24. 17-25.
• 19. Traczyk J., Kędzia P., Skrzek A. 2016. Jakość życia, sprawność funkcjonalna oraz występowanie ryzyka depresji u kobiet po 60 roku życia mieszkających w domach opieki społecznej i samodzielnie. Gerontologia Polska. 24. 32-39.
• 20. Wirz-Justice A., Benedetti F., Berger M., Lam R.W., Martiny K., Terman M., Wu J.C. 2005. Chronotherapeutics (light and wake therapy) in affective disorders. Psychol. Med. 35 (7). 939-44.
• 21. Wirz-Justice A., Benedetti F., Terman M. 2009. Chronotherapeutics for Affective Disorders. A Clinician's Manual for Light and Wake Therapy. Karger AG Basel. doi:10.1159/isbn.978-3-8055-9121-8.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).