Ftalan dietylu - frakcja wdychana : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

• Autorzy: Szymańska J. , Frydrych B.

Warianty tytułu

EN

Diethyl phthalate - inhalable fraction : documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ftalan dietylu (DEP) jest bezbarwną, oleistą cieczą. Otrzymuje się go w reakcji kwasu ftalowego z etanolem w obecności stężonego kwasu siarkowego. Ftalan dietylu jest stosowany jako: plastyfikator w tworzywach sztucznych, rozpuszczalnik octanu celulozy i nitrocelulozy oraz podstawa środków zapachowych w produkcji kosmetyków i detergentów. Używa się go także jako czynnika smarującego i nawilżającego w produkcji opakowań do żywności oraz farmaceutyków. Narażenie na ftalan dietylu występuje w czasie jego produkcji i stosowania. Narażenie populacji ogólnej jest związane z kontaktem z produktami zawierającymi ten związek (kosmetyki, zabawki) oraz ze spożywaniem zanieczyszczonej żywności czy wody. Według danych GIS w 2007, 2010 i 2011 roku nie zanotowano przypadków przekroczenia obowiązujących normatywów dla ftalany dietylu środowiska pracy (NDS – 5 mg/m3, 3). W dostępnych danych pochodzących z pomiarów wykonanych w 5 województwach, informowały o 2 osobach, które w 2010 r. były narażone na ftalan dietylu o stężeniach mieszczących się w zakresie > 0,1 ÷ 0,5 wartości NDS. Według Polskiej Klasyfikacji Działalności GUS (PKD) osoby te były zatrudnione w dziale 85. – edukacja. Na podstawie danych z 2011 r. nie stwierdzono w omawianych 5 województwach narażenia pracowników na ftalan dietylu o stężeniu powyżej 0,1 wartości NDS. Po naniesieniu ftalanu dietylu na skórę udzi nie stwierdzono działania: drażniącego, uczulającego, fototoksycznego i fotouczulającego. Na podstawie wyników badań epidemiologicznych, w których oceniano działanie toksyczne różnych ftalanów po narażeniu środowiskowym mężczyzn, wskazano na wpływ tych związków na liczbę ruchliwość plemników. Ftalan dietylu nie jest klasyfikowany jako substancja szkodliwa. Po dożołądkowym podaniu związku szczurom i myszom wartości LD50były bardzo duże (5600 ÷ 31 000 mg/kg mc.). Po naniesieniu na skóręwartośćLD50u świnek morskich i królików ustalono na poziomie 22 400 mg/kg mc. Podawanie szczurom dożołądkowodawek 1000 ÷ 1600 mg/kg mc./dzień ftalanu dietylu oraz myszom dawek 3250 ÷ 3750 mg/kg mc./dzień w warunkach krótkoterminowego doświadczenia (4- ÷ 14dniowego) nie powodowało u zwierząt żadnych skutków działania toksycznego związku. Podawanie szczurom dawki 2000 mg/kg mc./dzień (od 1 tygodnia do 3 tygodni) ftalanu dietylu spowodowało: wzrost względnej masy wątroby zmniejszenie stężenia testosteronu w surowicy i jądrach, zwiększenie aktywności katalazy w wątrobie oraz indukcję proliferacji peroksysomów. Dłuższe narażenie szczurów na ftalan dietylu (przez 6 tygodni na dawki 750 mg/kg mc./dzień i 16 tygodni na dawki 150 mg/kg mc./dzień) spowodowało u zwierząt: zmniejszenie przyrostu masy ciała i spożycia paszy oraz u samic wzrost względnej masy: wątroby, żołądka i jelita cienkiego. Na podstawie wyników badań toksyczności przewlekłej u szczurów za wartość LOAEL przyjęto 5000mg/kg mc./dzień, powodujące u zwierząt zmniejszenie przyrostu masy ciała. Po 2-let-nim nanoszeniu na skórę szczurów dawek 320 ÷ 1560 mg/kg mc./dzień ftalanu dietylu obserwowano podrażnienie skóry i zrogowacenie naskórka. Kilkukrotne (przez 2 ÷ 7 dni)dożołądkowe podawanie ftalanu dietylu samcom szczurów w dawce 2000mg/kg mc./dzień spowodowało zaburzenia w zdolnościach reprodukcyjnych: zmiany w komórkach Leydiga oraz zmniejszenie stężenia testosteronu w surowicy i jądrach. Niekorzystny wpływ na rozrodczość(zmniejszenie liczby plemników i ich ruchliwości) notowano także po 28 dniach narażenia zwierząt na dawkę500 mg/kg mc./dzień ftalanu dietylu. Po 5 miesiącach dożołądkowego podawania (w paszy) ftalanu dietylu szczurom w dawkach od 0,57 do 2,85 mg/kg mc./dzień oraz myszom w dawkach od 1,25 do 6,25 mg/kg mc./ dzień przez 90 dni u zwierząt obserwowano zmiany, które świadczyły o uszkodzeniu wątroby i zaburzeniach przemiany: glikogenu, cholesterolu i triglicerydów. Ftalan dietylu powodował u ciężarnych samic szczurów zmniejszenie przyrostu masy ciała i spożycia paszy oraz wzrost resorpcji i śmiertelności płodów (po dawce 600 mg/kg mc./dzień), a także zaburzenia szkieletowe (szczątkowe żebra na odcinku lędźwiowym – po dawkach 500 ÷ 3210 mg/kg mc./dzień).W teście Amesa nie uzyskano jednoznacznych wyników. Ftalan dietylu nie powodował działania genotoksycznego (aberracja chromosomowa i test naprawy DNA).Na podstawie wyników dwuletnich doświadczeńna szczurach nie wykazano rakotwórczego działania ftalanu dietylu. W wyniku obserwacji myszy wykazano zwiększone ryzyko występowania nowotworów wątroby i skóry (po inicjacji, przez podanie DMBA) i po promocji (przez podanie TPA). W EPA zaliczono ftalan dietylu do klasy D, a w ACGIH do grupy A4, czyli związków nieklasyfikowanych jako kancerogenne dla ludzi. Ftalan dietylu szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, a także jest szybko rozmieszczany i wydalany z organizmu, nie kumuluje się w tkankach. Ftalan dietylu przechodzi przez barierę łożyskową. Głównym metabolitem ftalanu dietylu jest ftalan monoetylu, wydalany głównie z moczem. U ludzi przez skórę wchłania się około 5% naniesionej dawki ftalanu dietylu, a u szczurów – około 35%.Na podstawie danych o toksyczności ftalanu dietylu dla zwierząt wskazuje się na hepatotoksyczne działanie związku (zmiany histopatologiczne i biochemiczne), które wystąpiło po 5-miesięcznym narażeniu szczurów drogą pokarmową na dawkę1,425mg/kg mc./dzień(wartość LOAEL). Wartość ta była podstawą do zaproponowania wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) ftalanu dietylu na poziomie 3 mg/m3. Brak jest podstaw do wyznaczenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego(NDSCh) oraz wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym(DSB). Normatyw oznakowano literami „Ft” – substancja działająca szkodliwie na płód.

EN

Diethyl phthalate (DEP) is a colorless, oily liquid. It is obtained in the reaction of phthalic acid with ethanol in the presence of concentrated sulfuric acid. Diethyl phthalate is used as a plasticizer in plastics, a solvent of cellulose acetate and nitrocellulose and a base of perfume in cosmetics and detergents. It is also used as a lubricant and a moisturizer in the production of packaging for food and pharmaceuticals.The exposure to diethyl phthalate occurs during its production and use. The exposure of the general population is associated with contact with products containing this compound (cosmetics, toys) and the consumption of contaminated food or water.According to GUS, in 2007, 2010 and 2011 there were no cases of exceedances of the existing norms for diethyl phthalate in workplace air (MAC-TWA 5 mg/m3, STEL 15 mg/m3). Available data from measurements taken in 5 provinces reported two people who in 2010 were exposed to diethyl phthalate concentrations in the range of 0.1 ÷ 0.5 of the MAC-TWA (NDS).According to the Classification of Activities (PKD) of the Polish Central Statistical Office (GUS) these persons were employed in education sector (section 85). The exposure of workers to diethyl phthalate at a concentration above 0.1 TWA values in these 5 provinces was not noticed in 2011.Skin irritation, sensitization, phototoxicity and photosensitization were not observed after application of diethyl phthalate to the human.According to results of epidemiological studies evaluating toxicity of various phthalates on environmental exposure to men, the effect of these compounds on a reduced number and motility of spermatozoa was pointed out.Diethyl phthalate is not classified as harmful substance. After intragastric administration of this compound to rats and mice, LD50values were very high (5.600 ÷ 31.000 mg/kg). After dermal exposure, LD50value in guinea pigs and rabbits has been set at 22,400 mg/kg.Intragastric administration of diethyl phthalate to rats at the doses 1000 ÷ 1600 mg/kg/day and to mice at doses 3250 ÷ 3750 mg/kg/day in short-term experiment (4 ÷ 14-day) did not cause any effects. The administration of diethyl phthalate to rats at the dose 2000 mg/kg/day (for 1–3 weeks) caused the increase in the relative liver weight, the decrease of testosterone levels in serum and testis, the increase of catalase activity in liver and the induction of peroxisomes proliferation. Repeated exposure of rats to diethyl phthalate (for 6 weeks at the dose 750 mg/kg/day and 16 weeks at the dose 150 mg/kg/day) resulted in the decrease of body weight and food consumption, and (in females) the increase in the relative weight of the liver, stomach and small intestine.Based on the results of chronic toxicity studies in rats, LOAEL value accepted as 5000 mg/kg/day causing in animals the decrease body weight. After a 2-year application of diethyl phthalate on skin of rats at the doses of 320 ÷ 1560 mg/kg/day skin irritation and keratosis of the epidermis were observed.Repeated intragastric administration (for 2–7 days) of diethyl phthalate to male rats at the dose of 2000 mg/kg/day resulted in abnormal reproductive capacity: changes in theLeydig cells and decrease of the testosterone concentration in serum and testes. The adverse reproductive effects (reduced sperm count and motility) after 28 days of diethyl phthalate exposure at a dose of 500 mg/kg/day were also reported.After 5 months of intragastric (in feed) administration of diethyl phthalate to rats at the doses of 0.57 ÷ 2.85 mg/kg bw/day and to mice at doses of 1.25 ÷ 6.25 mg/kg bw/day for 90 days, observed changes indicated the liver damage and metabolic disturbances of the glycogen, cholesterol and triglycerides.In pregnant rats, diethyl phthalate caused the decrease of body weight and food consumption and the increase in resorption and fetal mortality (at a dose of 600 mg/kg/day), and disorders of the skeletal (vestigial ribs on the lumbar region after doses 500 ÷ 3210 mg/kg/day).Conclusive results were not obtained in the Ames test. Diethyl phthalate did not cause genotoxic effects (chromosome aberration and DNA repair test).The results of two years of experiments on rats showed no carcinogenic potential of diethyl phthalate. The observations of mice showed an increased risk of cancer of the liver and skin (after initiation by DMBA, and after promotion by giving the TPA).EPA included diethyl phthalate in class D, and ACGIH in A4 as compounds not classified as carcinogenic for humans.Diethyl phthalate is rapidly absorbed from the gastrointestinal tract, but is also rapidly distribution and excreted from the body, it does not accumulate in tissues. Diethyl phthalate passes through the placental barrier. The main metabolite of diethyl phthalate is monoethyl phthalate, mainly excreted in the urine. In humans, about 5% of the applied dose of diethyl phthalate is absorbed through the skin, while in rats about 35%.The data on the toxicity of diethyl phthalate for animals indicate hepatotoxic effect (histopathological and biochemical changes) that occurred after 5-month of oral exposure of rats at the dose of 1.425 mg/kg/day (LOAEL value). This value was the basis for proposing the level of maximum allowable concentration (MAC-TWA) for diethyl phthalate - 3 mg/m3. There is no basis to determine the value of the short-term exposure limit (STEL) and the biological exposure index (BEI). It is recommended to label thissubstance as „Ft” (fetotoxicity).

Słowa kluczowe

PL

ftalan dietylu; narażenie zawodowe; toksyczność; frakcja wdychalna; NDS

EN

diethyl phthalate; occupational exposure; toxicity; inhalable fraction; MAC (TWA)

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 4 (86)
• Strony: 89--129
• Opis fizyczny: Bibliogr. 111 poz., tab.

Twórcy

autor

Szymańska J.

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi ul. J. Muszyńskiego 1 90-151 Łódź

autor

Frydrych B.

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi ul. J. Muszyńskiego 1 90-151 Łódź

Bibliografia

• 1.ACGIH, American Conference of Governmental Industrial Hygienists (2001) Diethyl phthalate.
• 2.Agarwal D.K., Lawrence W.H., Nunez L.J., Autian J. (1985) Mutagenicity evaluation of phthalic acid esters and metabolites in Salmonella typhimurium cultures. J. Toxicol. Environ. Health 16(1), 61–69.
• 3.Albro P.W., Moore B.(1974) Identification of the metabolites of simple phthalate diesters in rat urine. J. Chromat. 94, 209–218 [ cyt. za: IPCS 20].
• 4.Albro P.W., Thomas R., Fishbein L.(1973) Metabolism of diethylhexyl phthalate by rats: isolation and characterization of the urinary metabolites. J. Chromat. 7, 321–330 [cyt. za: IPCS 2003).5.Api A.M.(2001) Toxicological profile of diethyl phthalate: a vehicle for fragrance and cosmetic ingrediens. Food Chem. Toxicol. 36, 97–108.
• 5.Bagley D.M., Gardner J.R., Holland G., Regnier J.F., Stringer D.A., Walker A.P. (1996) Skin irritation: reference chemicals data bank. Toxic. In Vitro. 10(1), 1–6.
• 6.BASF (1993) Aktiengesellschaft, Abteilung Toxikologie, unveroeffentlichte Untersuchungen 92/197 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 7.BIBRA (1994) Toxicity profile – diethyl phthalate, 2nd ed. [cyt. za: IUCLID 2000]
• 8.Bisesi M.S.(1994) [W:] Patty’s industrial hygiene and toxicology. Vol. II, 4th ed., 3047-3118 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 9.Blevins R.D., Taylor D.E. (1982) Mutagenicity screening of twenty-five cosmetic ingredients with the Salmonella/microsome test. J. Environ. Sci. Health A17(2), 217–239 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 10.Blickensdorfer P., Templeton L.(1930) A study of the toxic properties of diethylphthalate. J. Am. Pahr-mac. Assoc., Scientific Edition 19, 1179–1181 [cyt. za: IPCS 2003; IUCLID 2000].
• 11.Blount B.C., Silva M.J., Caudill S.P., Needham L.L., Pirkle J.L., Sampson E.J., Lucier G.W., Jackson R.J. (2000) Levels of seven urinary metabolites in a human reference population. Environ. Health Persp. 108(10), 979–982.
• 12.Brown D., Butterworth K.R., Gaunt I.F., Grasso P., Gangolli S.D. (1978) Short-term oral toxicity study of diethyl phthalate in the rat. Food. Cosmet. Toxicol. 16, 415–422.
• 13.Brulos M.L, Guillot J.P., Martini M.C., Cotte J. (1977) The influence of perfumes on the sensitising potential of cosmetic bases. I. A technique for evaluating sensitising potential. J. Soc. Cosmet. Chem. 28, 357–365 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 14.Calley D., Autian J., Guess W.L.(1966) Toxicology of a series of phthalate esters. J. Pharmaceut. Sci. 55(2), 158–162 [cyt. za: IPCS 2003; IUCLID 2000].
• 15.Capon F., Cambie M.P., Clinard F., Bernardeau K., Kailis B. (1996) Occupational contact dermatitis caused by computer mice. Cont. Dermat. 35, 57–58 [cyt. za: IPCS 2003].
• 16.Chemical information profile for diethyl phthalate [CAS nr 84-66-2], prepared by Integrated Laboratory Systems, Inc. for National Toxicology Program, 2006 [dostęp: http://ntp.niehs.nih.gov ].
• 17.David R.M., Lockhart L.K., Ruble K.M.(2003) Lack of sensitisation for trimellitate, phthalate, terephthalate and isobutyrate plasticizers in a human repeated insult patch test. Food Chem. Toxicol. 41, 589–593.
• 18.Diehyl phthalate priority existing chemical draft assessment report. National Industrial Chemicals Notification and Assessment Scheme. Australian Government, ftalanu dietylu Department of Health and Ageing NICNAS 2011 [dostęp: www.nicnas.gov.au].
• 19.Dreize J.H., Woodard G., Calvery H.O. (1944) Methods for the study of irritation and toxicity of substances applied topically to the skin and mucous membranes. J. Pharmacol. Exp. Ther. 82, 377–390 [cyt. za: Diethyl phthalate 2011; IUCLID 2000].
• 20.ECHA (2015) European Chemicals Agency [dostęp: 23.10.2015, http://echa.europa. eu/ documents/10162/9801478/corap_justification_201-550-6_de_en.pdf ].
• 21.Elsisi A.E., Carter D.E., Sipes I.G.(1989) Dermal absorption of phthalate diesters in rats. Fundam. Appl. Toxicol. 12(1), 70–77.
• 22.Field E.A., Price C.J., Sleet R.B., George J.D., Marr M.C., Myers C.B., Schwetz B.A., Morrissey R.E. (1993) Developmental toxicity evaluation of diethyl and dimethyl phthalate in rats. Teratology 48, 33–44.
• 23.Flury F., Wirth W. (1933) Arch. Gewerbepath. Gewerbehyg. 5, 1 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 24.Food and Drug Administration. Guidelines for chemistry and technology, requirements of food, additive petitions (1966) Washington, DC [cyt. za: IUCLID 2000].
• 25.Food Research Laboratories Inc. (1955) Report nr 67567 [cyt. za: IUCLID 2000; NTP 1995].
• 26.Foster P.M.D. (2006) Disruption of reproductive development in male rat offspring following in utero exposure to phthalate esters. Int. J. Androl. 29, 140–147.
• 27.Foster P.M.D., Mylchreest E., gaido K.W., Sar M. (2001) Effects of phthalate eters on the develo-ping reproductive tract of male rats. Hum. Reprod. Update 7(3), 231–235.
• 28.Foster P.M.D., Thomas L.V., Cook M.W., Gangol-li S.D. (1980) Study of the testicular effects and changes in zinc excretion produced by some n-alkyl phthalates in the rat. Toxicol. Appl. Pharmacol. 54, 392–398.
• 29.Frederiksen H., Skakkenbaek N.E., Andersson A.M.(2007) Metabolism of phthalates in humans. Mol. Nutr. Food Res. 51, 899–911.
• 30.Fujii S., Yabe K., Furukawa M., Hirata M., Kiguchi M., Ikka T. (2005) A two-generation reproductive toxicity study of diethyl phthalate (DEP) in rats. J. Toxicol. Sci. 30, 97–110.
• 31.Ge R.S., Chen G.R., Tanrikut C., Hardy M.P.(2007) Phthalate ester toxicity in Leyding cells: developmental timing and dosage considerations. Reprod. Toxicol. 23, 366–373.
• 32.GESTIS (2012) GESTIS International Limit Values [dostęp:http://limitvalue.ifa.dguv.de/ WebForm_ueliste.aspx].
• 33.Gray L.E., Ostby J., Furr J., Price M., Rao Veeramachaneni D.N., Parks L (2000) Perinatal exposure to the phthalates DEHP, BBP, and DINP, but not DEP, DMP, or DOTP, alters sexual differentiation of the male rat. Toxicol. Sci. 58, 350–365.
• 34.Greif N.(1967) Am. Perfumer. Cosmet. 82, 54 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 35.Hardin B.D., Schuler R.L., Burg J.R., Booth G.M., Hazelden K.P., MacKenzieK.M., Piccirillo V.J., Smith K.N.(1987) Evaluation of 60 chemicals in a preliminary developmental toxicity test. Teratogen. Carcinog. Mutagen. 7, 29–48.
• 36.Harris C.A., Hanttu P., Parker M.G., Sumpter J.P. (1997) The estrogenic activity of phthalate esters in vitro. Environ. Health Persp. 105, 802–811.
• 37.Hauser R., Meeker J.D., Singh N.P., Silva M.J., Ryan L., Duty S., Calafat A.M. (2007) DNA damage in human sperm is related to urinary levels of phthalate monoester and oxidative metabolites. Hum. Reprod. 22(3), 688–695.
• 38.Health effects of project shad chemical agent: diethylphthalate [CAS#84-66-2] (2004). Prepared for the National Academies by The Center for Research Information. Inc. [dostęp: http://www.medresearchnow.com ].
• 39.Howdeshell K.L., Wilson V.S., Furr J., Lambright C.R., Rider C.V., Blystone C.R., Hotchkiss A.K., Gray L.E.(2008) A mixture of five phthalate esters inhibits fetal testicular testosterone production in the Sprague-Dawley rat in a cumulative, dose-additive manner. Toxicol. Sci. 105(1), 153–165.
• 40.HSDB, Hazardous Substances Data Bank. National Library of Medicine, Bethseda, MaRylander, 2012
• 41.Ioku T., Mukaide A., Kitanaka H., Sakagami Y., Kamevama T. (1976) In vitro distribution of drugs. Labelled compounds. Yakuri To Chiryo 4, 510–514 [cyt. za: Diethyl phthalate 2011; Chem. Inf. Profile 2006].
• 42.IPCS, International Programme on Chemical Safety Concise International Chemical Assessment Document 52. Diethyl phthalate. United Nations Environment Programme (UNEP). World Health Organization, Geneva 2003.
• 43.Ishidate M., Odashima S. (1977) Chromosome tests with 134 compounds on Chinese hamster cells in vitro – a screening for chemical carcinogens. Mutat. Res. 48, 337–354 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 44.IUCLID Dataset, diethyl phthalate. European Commission, European Chemical Bereau, CD-ROM edition, 2000.
• 45.Jones H.B., Garside D.A., Liu R., Roberts J.C.(1993) The influence of phthalate esters on Leydig cell structure and function in vitro and in vivo. Exp. Mol. Pathol. 58, 179–193 [cyt. za: Diethyl phthalate 2011; Health effects... 2004].
• 46.Jönsson A.G., Richthoff J., Rylander L., Giwercman A., Hagmar L. (2005) Urinary phthalate metabolities and biomarkers of reproductive function in young men. Epidemiology 16(4), 487–493.
• 47.Jurewicz J., Hanke W. (2011) Exposure to phthalates: reproductive outcome and children health. A review of epidemiological studies. Int. J. Occup. Med. Environ. Health 24(2), 115–141.
• 48.Kanerva L., Jolanki R., Estlander T.(1997) Allergic and irritant patch test reactions to plastic and glue allergens. Cont. Dermat. 37, 301–302 [cyt. za: IPCS 2003).
• 49.Kawano M. (1980) Toxicological studies on phthalate esters. 2. Metabolism, accumulation and excretion of phthalate esters in rats. Jap. J. Hyg. 35, 693–701 [cyt. za: IPCS 2003; Chemical... 2006].
• 50.Klecak G., Geleick H., Frey J.R. (1977) Screening of fragrance materials for allergenicity in the guinea pigs: comparisons of four testing methods. J. Soc. Cosm. Chem. 28, 53–64 [cyt. za: Diethyl phthalate 2011; IUCLID 2000].
• 51.Kluwe W.M. (1982) Overview of phthalate ester pharmacokinetics in mammalian species. Environ. Health Persp. 45, 3–9 [cyt. za: IPCS 2003].
• 52.Koniecki D., Wang R., Moody R.P., Zhu J.(2011) Phthalates in cosmetic and personal care products: concentrations and possible dermal exposure. Environ. Res. 111, 329–336.
• 53.Kozumbo W.J., Kroll R., Rubin R.J.(1982) Assessment of the mutagenicity of phthalate esters. Environ. Health Persp. 45, 103–109.
• 54.Kurata H. Report to the Ministry of Health and Welfare (Japan), Scienti ic Research on Ind. Hygiene Program [cyt. za: Omori 1976].
• 55.Kwack S.J., Kim K.B., Kim H.S., Lee B.M.(2009) Comparative toxicological evaluation of phthalate diesters and metabolites in Sprague-Dawley male rats for risk assessment. J. Toxicol. Environ. Health Part A 72, 1446–1454.
• 56.Lake B.G., Phillips J.C., Linnell J.C., Gangolli S.D. (1977) The in vitro hydrolysis of some phthalate diesters by hepatic and intestinal preparations from various species. Toxicol. Appl. Pharmacol. 39, 239–248.
• 57.Lamb J.C., Chapin R.E., Teague J., Lawton A.D., Reel J.R. (1987) Reproductive effects of four phthalic acid esters in the Mouse. Toxicol. Appl. Pharmacol. 88, 255–269.
• 58.Lawrence W.H., Malik M., Turner J.E., Singh A.R., Autian J. (1975) A toxicological investigation of some acute, short-term, and chronic effects of administering di-2-ethylhexyl phthalate (DEHP) and other phthalate esters. Environ. Res. 9, 1–11 [cyt. za: IPCS 2003].
• 59.Liu K., Lehmann K.P., Sar M., Young S.S., Gaido K.W. (2005) Gene expression profiling following in utero exposure to phthalate esters reveals new gene targets in the etiology of testicular dysgenesis. Biol. Reprod. 73, 180–192 [cyt. za: Diethyl phthalate 2011].
• 60.Magnusson B., Kligman A.M. (1969) The identification of contact allergens by animals assay. The guinea-pig maximalization test. J. Invest. Dermatol. 52, 268–276 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 61.Mapuskar K., Pereira C., Rao C.V. (2007) Dosedependent sub-chronic toxicity of diethyl phthalate in female Swiss mice. Pest. Biochem. Physiol. 87, 156–163.
• 62.Milkov L.E., Aldyreva M.V., Popova T.B., Lopukhova K.A., Makarenko Y.L., Malyar L.M., Shakhova T.K. (1973) Health status of workers exposed to phthalate plasticizers in the manufacture of artificial leather and films based on PVC resins.Environ. Health Persp. 1, 175–178.
• 63.Mint A., Hotchkiss S.A.M., Caldwell J.(1994) Percutaneous absorption of diethyl phthalate through rat and human skin in vitro. Toxicol. in Vitro 8(2), 251–256 [cyt. za: IPCS 2003; Diethyl phthalate 2011].
• 64.Moody D.E., Reddy J.K. (1978) Hepatic peroxisome (microbody) proliferation in rats fed plasticizers and related compounds. Toxicol. Appl. Pharmacol. 45, 497–504.
• 65.Moody D.E., Reddy J.K. (1982) Serum triglyceride and cholesterol contents in male rats receiving diets containing plasticizers and analogues of the ester 2ethylhexanol. Toxicol. Lett. 10, 379–383 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 66.NIOSH, National Institute for Occupational Safety and Health. International Chemical Safety Cards. Diphenyl phthalate, 2007.
• 67.NTP, National Toxicology Program (1984) Diethyl phthalate: reproduction and fertility assessment in CD-1 mice when administered in the feed. NTP-84-262. U.S. Department of Health and Human Services, National Institutes of Health, NTP, National Institute of Environmental Health Sciences, Research Triagle Park, NC, NTP Report No. RACB83092 [cyt. za: Chem. Inf. Profile 2006; Api 2001; IPCS 2003; IUCLID 2000; abstract: http://ntpserver.niehs.nih.gov/index.cfm?objectid=071C4778 -DDD-7EB0-D-932FD19ABCD6353].
• 68.NTP, National Toxicology Program. (1995) Toxicology and carcinogenesis studies of diethylphthalate (CAS No. 84-66-2) in F344/N rats and B6C3F1mice (dermal studies) with dermal initiation/promotion study of diethylphthalateanddimethylphthalate (CAS No. 131-11-3) in male Swiss (CD-1*)mice. Technical Report Series No. 429. U.S Department of Health and Human Services, Public Health Service, National Institutes of Health.
• 69.NTP, National Toxicology Program (1991) Chemical Respository Diethyl phthalate.
• 70.Oishi S., Hiraga K.(1980) Testicular atrophy induced by phthalic acid esters: effect on testosterone and Zinc concentrations. Toxicol. Appl. Pharmacol. 53, 35–41.
• 71.Omori Y.(1976) Recent Progress in safety evaluation studies on plasticizers and plastics and their controlled use in Japan. Environ. Health Persp. 17, 203–209.
• 72.Patty’s industrial hygiene and toxicology (1981) Vol. 2A, 3rd [Eds.] G.D. Clayton& G.D. Clayton F.E. John Wiley & Sons, New York [cyt. za: IUCLID 2000].
• 73.Pereira C., Mapuskar K., Rao C.V.(2006) Chronic toxicity of diethyl phthalate in male Wistar rats – A dose-response study. Regul. Toxicol. Pharmacol. 45, 169–177.
• 74.Pereira C., Mapuskar K., Rao C.V.(2007a) A two-generation chronic mixture toxicity study of Clophen A60 and diethyl phthalate on histology of adrenal cortex and thyroid of rats. Acta Histochem. 109, 29–36.
• 75.Pereira C., Mapuskar K., Rao C.V.(2007b) Chronic toxicity of diethyl phthalate – A tyree generation lactational and gestational exposure study on male Wistar rats. Environ. Toxicol. Pharmacol. 23, 319–327.
• 76.Pereira C., Rao C.V.(2006) Combined and individual administration of diethyl phthalate and polychlo-rinated biphenyls and its toxicity in female Wistar ats. Environ. Toxicol. Pharmacol. 21, 93–102.
• 77.Pereira C., Rao C.V. (2007) Toxicity study of maternal transfer of polychlorinated biphenyls and diethyl phthalate to 21-day-old male and female weanling pups of Wistar rats. Ecotoxicol. Environ. Safe. 68, 118–125.
• 78.Research Institute for Fragrance Materials (1999) Inc. Diethyl phthalate: assessment of oestrogenic potential. Unpublished report from Jones P. and Baker V. 19 August. Report No 34981 [cyt. za: SCCNFP 2002].
• 79.Rochas A., Gulliot J.P., Martini M.C., Cotte J. (1977) The i fluence of perfumes on the sensitising potential of cosmetic bases. II. The sensitising potential of perfumes and cosmetic bases. J. Soc. Cosmet. Chem. 28, 367–375 [cyt. za: IUCLID 2000).
• 80.Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 6.06.2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU 2014, poz. 817.
• 81.RTECS, Registry of Toxic Effects of Chemical Substances (2012). National Institutes for Occupational Safety and Health, Cincinnati, Ohio.
• 82.Rubin R.J. i in. (1979) Toxicol. Appl. Pharmacol. 48, A133 [cyt. za: IUCLID 2000]
• 83.Sato H. i in.(1975) Hokkaido-ritsu Eisei Kenkyushcho 146–147 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 84.SCCNFP Opinion of the Scientific Committee on Cosmetic Products and Non-Food Products Intended for Consumers concerning diethyl phthalate. SCCNFP/0411/01, final, 2002.
• 85.Scott R.C., Dugard P.H., Ramsey J.D., Rhodes C.(1987) In vitro absorption of some o-phthalate diesters through human and rat skin. Environ. Health Persp. 74, 223–227.
• 86.Scott R.C., Dugard P.H., Ramsey J.D., Rhodes C. (1989) Errata: In vitro absorption of some o-phthalate diesters through human and rat skin. Environ. Health Persp. 79, 323.
• 87.Seed J.L. (1982) Mutagenic activity of phthalate esters in bacterial liquid suspension assays. Environ. Health Persp. 45, 111–114.
• 88.Sharpe R.M., Fisher J.S., Millar M.M., Jobling S., Sumpter J.P. (1995) Gestational and lactational exposure of rats to xenoestrogens results in reduced testicular size and sperm production. Environ. Health Perspct. 103(12), 1136–1143.
• 89.Shiraishi K., Miyata K., Houshuyama S., Imatanaka N., Umano T., Minobe Y., Yamasaki K. (2006) Subacute oral toxicity study of diethylphthalate based on the draft protocol for „enhanced OECD Test Guideline nr 407. Arch. Toxicol. 80, 10–16.
• 90.Singh A.R., Lawrence W.H., Autian J.(1972) Teratogenicity of phthalate esters in rats. J. Pharmac. Sci. 61, 51–55 [cyt. za: Diethyl phthalate 2011].
• 91.Singh A.R., Lawrence W.H., Autian J. (1975) Maternal-fetal transfer of 14C-di-2-ethylhexyl phthalate and 14C-diethyl phthalate in rats. J. Pharm. Sci. 64(8), 1347–1350 (str. z PubMed; cyt. za: IPCS 2003; Diethyl phthalate 2011; Chem. Inf. Pro file 2006].
• 92.Sonde V., D’Souza A., Tarapore R., Pereira L., Khare M.P., Sinkar P., Krishnan S., Rao C.V. (2000) Simultaneous administration of diethylphthalate and ethyl alcohol and its toxicity in male Sprague--Dawley rats. Toxicology 147, 23–31.
• 93.Tanaka C., Siratori K., Ikegami K., Wakisaka Y. (1987) A teratological evaluation following dermal application of diethyl phthalate to pregnant mice. Oyo Yakuri 33, 387–392 [cyt. za: Diethyl phthalate 2011; IPCS 2003].
• 94.Toxicological profile for diethyl phthalate (1995) U.S. Department of Health and Human Services, Public Health Service, ATSDR (Agency for Toxic Substances and Disease Registry).
• 95.Toxicology and hygiene of industrial solvents (1943) [Eds.] K.B. Lehmann, F. Flury. Baltimore, The Williams and Wilkins Company, 234 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 96.TSCATS (1931) TSCATS: OTS 205855, Doc. ID. 878211710, DuPont Denemours, 1931 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 97.TSCATS: OTS 0536209, Doc. ID. 88-920002015, Hazelton Laboratories for Centers of Disease Control 12-06-83 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 98.TSCATS: OTS 0556757, Doc. ID. 86940000162, Dow Corning Corp. 6-17-87 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 99.TSCATS: OTS 0557302, Doc. ID. 86940000892S, Civo Institute, Inc. 12-27-74 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 100.TSCATS: OTS 0557303, Doc. ID. 86940000893S, Leberco Laboratories 02-27-78 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 101.TSCATS: OTS 0557304, Doc. ID. 86940000894S, Leberco Laboratories 02-27-78 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 102.TSCATS: OTS 0557305, Doc. ID. 86940000895S, Consumer Prod., Testing Co., Inc. 04-25-78 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 103.TSCATS: OTS 0557306, Doc. ID. 86940000896S, Hill Top Research Inc. 01-26-68 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 104.TSCATS: OTS 0557307, Doc. ID. 86940000897S, Techni-Med Consultants Inc. 03-19-85 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 105.Tsuchiya K., Hattori K.(1976) Chromosomal study on human leukocyte cultures treated with phthalate acid ester.Hokkaido-Ritsu Eisei Kenkyushcho 26, 114 [cyt. za: IUCLID 2000].
• 106. US EPA (1989) Health and environmental effects profile for phthalic acid esters. Cincinnati. OH, US Environmental Protection Agency, Office of Research and development, Environmental Criteria and Assessmant Office (EPA/600/22) [cyt. za: IPCS 2003].
• 107.US EPA (1993) Integrated Risk Information System: diethyl phthalate (CASRN 84-66-2). Washington, DC, US Environmental Protection Agency [cyt. za: IPCS 2003, dostęp: http://www.epa.gov/iris/subst/0226.htlm].
• 108.Versar Inc. (2011) Final toxicity review for diethyl phthalate (DEP) prepared by Versar Inc. and SRC Inc. for K.R. Carlson, U.S. Consumer Product Safety Commission.
• 109.Vidović R., Kansky A. (1985) Contact dermatitis in workers processing polyvinyl chloride plastics. Derm. Beruf. Umwelt. 33(3), 104–105 [cyt. za: IPCS 2003]
• 110.Wirth J.J., Rossano M.G., Potter R., Puscheck E., Daly D.C., Paneth N., Krawetz S.A., Protas B.M., Diamond M.P.(2008) A pilot study associating urinary concentrations of phthalate metabolities and semen quality. Sys. Biol. Reprod. Med. 54(3), 143–154.
• 111.Zeiger E., Hayworth S., Mortelmans K., Speck W.(1985) Mutagenicity testing of di(2-ethylhexyl) phthalate and related chemicals in Salmonella. Environ. Mutagen. 7, 213–232.