PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Tytuł artykułu

O początkach terminu „geologia”

Autorzy
Treść / Zawartość
Identyfikatory
Warianty tytułu
EN
On the beginnings of the term “geology”
Języki publikacji
PL
Abstrakty
EN
The article presents the way in which the term “geology” in its today’s meaning was formed. The reasons for its consolidation among the naturalists in Poland and throughout Europe are pointed out. Thanks to the scientific influence of the father of European mineralogy A.G. Werner (1749-1817), the term geology was in some cases replaced by geognosy and oryctognosy. In turn, the father of Polish geology, Stanisław Staszic (1755-1826), favoured using the term ziemiorodztwo (“terrogenesis”). Probably, for the first time the term geology was used in Polish in 1804 by Józef Wybicki (1747-1822), the creator of the national anthem “Dąbrowski Mazurka”, and by Jan Śniadecki (1756-1830), an outstanding geographer, mathematician and astronomer.
Rocznik
Strony
102--06
Opis fizyczny
Bibliogr. 33 poz., rys.
Twórcy
autor
  • Instytut Geologii, Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Maków Polnych 16, 60-686 Poznań
Bibliografia
  • 1. BABICZ J. 1971 - O historycznych związkach geografii i geologii. Pr. Muz. Ziemi, 18 (1): 37-56.
  • 2. BABICZ J. 1977 - Nauki o Ziemi. [W:] Suchodolski B., Michalski J. (red.), Historia nauki polskiej, t. III, 546-602.
  • 3. BEUDANT F.S. 1848 - Wykład początków mineralogii i geologii. Przełożył i pomnożył Hieronim Łabęcki. t.I. Mineralogia. Warszawa.
  • 4. DZIEDUSZYCKI T. 1834 - Opisanie głowy petryfikowanej znalezionej w cyrkule przemyskim z uwagami nad petryfikatami w ogólności i ich stosunkiem do teorii Ziemi. Ossolineum.
  • 5. GARBOWSKA J. 1993 - Nauki geologiczne w uczelniach Wilna i Krzemieńca w latach 1781-1840. Pr. Muz. Ziemi, 42: 5-112.
  • 6. GĘGOTEK J. 2008 - Podstawowe założenia teoretyczne Principles of geology (1830-1833) Charlesa Lyella. Kwart. Hist. Nauki, 53 (3-4): 277-257.
  • 7. GĘGOTEK J. 2016 - W czasie i przestrzeni. Główne idee geologii Leibniza. Prz. Filoz., 25 (4): 201-218.
  • 8. KARCZEWSKI S. 1949 - Zaranie geologii. Wiad. Muz. Ziemi, t. IV, 294-304.
  • 9. KOŁŁĄTAJ H. 1842 - Rozbiór krytyczny zasad rozwoju historii rodu ludzkiego.
  • 10. KRUPIŃSKI B. 1971 - Z dziejów górnictwa i jego związków z naukami geologicznymi. Pr. Muz. Ziemi, 18 (1): 13-21.
  • 11. LYELL Ch. 1830 - Principles of Geology. Londyn.
  • 12. ŁABĘCKI H. 1841 - Górnictwo w Polsce. Drukarnia Juliana Kaczanowskiego. Warszawa.
  • 13. MAŁKOWSKI S. 1971 - Polscy badacze Ziemi w przeszłości. Pr. Muz. Ziemi, 18 (2):75-118.
  • 14. MOTTY J.Ch. 1823 - Wstęp do historyi naturalnej, zawierający w sobie wiadomości poprzednicze, podziały trzech królestw natury i wykład wyrazów botanicznych, obiaśnionych figurami. Poznań.
  • 15. NAŁKOWSKI w. 1907 - Zarys gieografii rozumowej (gieologii). Warszawa.
  • 16. PROBIERZ K. 2001 - Górnictwo na cenzurowanym. Wyd. PŚl. Gliwice.
  • 17. PUSCH J. 1833 - Geognostische Beschreibung von Polen. Stuttgart, t.I.
  • 18. PUSCH J. 1836 - Geognostische Beschreibung von Polen. Stuttgart, t.II.
  • 19. RACKIG. 2015 - Swego (prekursora myśli aktualistycznej) nie znacie... Prz. Geol., 63 (10/3): 1199-1205.
  • 20. SAPIEHA A. 1804 - Mémoire sur des generale relatives a l’explication de quelques faits concernant la geologie de la Pologne, Journal de Phisique, de Chemie et d’Histoire Naturelle, 117-124.
  • 21. SKOCZYLAS J. 1991 - Zarys rozwoju geologii w Wielkopolsce. Prz. Geol., 39 (7-8): 332-337.
  • 22. SKOCZYLAS J. 2011 - Dzieje badań geologicznych w Wielkopolsce do roku 1939. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań.
  • 23. SKOCZYLAS J. 2016 - Wpływ Ziemiorodztwa Karpatów Stanisława Staszica na podręczniki Jana Chrzciciela Mottego. Zeszyty Staszicowskie, 10: 37-47.
  • 24. STASZIC S. 1815 - O ziemiorodztwie Karpatow i innych gor i rownin Polski (reprint). Wyd. Geol., 1955.
  • 25. ŚNIADECKI J. 1804 - Jeografia czyli opisanie matematyczne i fizyczne Ziemi. Warszawa.
  • 26. WIŚNIOWSKI T. 1928 - Staszic - geolog [W:] Kukulski (red.), Stanisław Staszic, Lublin: 225-246.
  • 27. WITOWSKI H. 1849-1851 - Historia naturalna obejmująca I. Zoologię. II. Botanikę. III. Mineralogię i Geologię dla szkolnego i domowego użytku młodzieży podług najlepszych źródeł opracowana i ułożona.... Lwów.
  • 28. Wójcik A.J. 2011 - Historia nauk o Ziemi [W:] Siwiec M. (red.), Dzieje nauki. Nauki ścisłe i przyrodnicze: Wyd. Szkolne PWN, 307-351.
  • 29. WÓJCIK Z. 1971 - Aleksander Sapieha i warszawskie środowisko przyrodnicze końca XVIII i początku XIX w. Pr. Muz. Ziemi, nr 15, cz. 2.
  • 30. WÓJCIK Z. 1971b - Działalność naukowa i organizacyjna Stanisława Małkowskiego w zakresie nauk geologicznych. Pr. Muz. Ziemi, 18 (2): 119-162.
  • 31. WYBICKIJ. 1804-Rozmowa i Podróże Oyca z dwoma synami. 1.1. Wrocław.
  • 32. ZBIEGLIK S. 2010 - S. James Hutton - uczony i filozof. Zeszyty Staszicowskie, 7: 75-103.
  • 33. ZEJSZNER L. 1856 - Geologia do łatwego pojęcia zastosowana. Kraków.
Uwagi
Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-5ccbe898-e3ff-4fd3-ab45-77e93dec7b7e
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.