Evaluation of the correctness of the German military intelligence’s findings concerning armament and equipment of the Polish Army in 1939. Part II, Aviation, Navy, radio communication, means of transport and logistics of the Polish Army

• Autorzy: Nogaj Adam

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0014.3955

Warianty tytułu

PL

Ocena poprawności rozpracowania przez niemiecki wywiad wojskowy uzbrojenia oraz wyposażenia Wojska Polskiego w 1939 roku. Część II, Lotnictwo, Marynarka Wojenna, łączność radiowa, środki transportu oraz logistyka Wojska Polskiego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The presented article constitutes the second part of the publication and is devoted to the current knowledge of the German military intelligence concerning the armament and equipment of land forces, Navy, radio communication, means of transport and logistics of the Polish Army in 1939. The article also attempts to assess the correctness of these findings. The presented article is one of several articles written by the author to present the knowledge of German military intelligence about the Polish Army in 1939, together with the assessment of the correctness of these findings. The article is based on archival materials of the 12^th Foreign Armies East Intelligence Section of the General Staff of the High Command of the Land Forces of 1939, which developed synthetic elaborations for the top military commanders of the German army, based on the analysis and collective materials from the individual Abwehstelle. For years, the documents analysed were classified and delivered exclusively to the top commanders of the German army and Hitler’s Chancellery. At present, they are entirely non-confidential and available to researchers at the Bundesarchiv-Militaerarchiv in Freiburg. Copies of parts of these documents, in the form of microfilms, can be found, among others, in the Archive of New Files in Warsaw. According to the author, working out both – the Polish aviation and fleet – was carried out at a high and correct level. Nevertheless, it does not mean that no mistakes were made, even very serious – for example as regards the assessment of the number of submarines. The greatest negligence of the German Military Intelligence’s findings on armament and equipment of the Polish Army concerns the equipment of signal corps. As the German Intelligence overlooked modernisation of communication equipment which took place in the years 1937-1939, there was no knowledge of, among the other things, the “N” type radio stations, which were used in almost every regiment. Scarcity of the Polish Army equipment as regards mechanical means of transport was well known. The shortages in the above scope were enormous. What is interesting, is the fact that logistics of the Polish Army was completely overlooked by the German Intelligence. It should be assumed that the German Military Intelligence’s figuring out of armament and equipment of the Polish Army was carried out on a high and correct level. Nevertheless, it does not mean that all the findings were appropriate and true. The accuracy of the correctness of the German Military Intelligence’s findings concerning figuring out of organisation and composition of the Polish Army, and dislocation of the Polish units in time of peace, should also be highly assessed. Nevertheless, the Intelligence’s findings, as regards signal mobilization process, figuring out the mobilization and operational plans of the Polish Army and organisation and the composition of the Polish Army during war should be evaluated differently. It results from the fact that the German Intelligence was not aware of, among the other things: number of divisions Poland would engage at war, names and composition of the Polish military units, very strong reserve of the High Commander, as well as it was not able to localize the Polish divisions developed over the borders just before the outbreak of war. Knowledge of the Polish economy was also on a very basic level. Therefore, the aforementioned negligence in the German Military Intelligence’s findings on the Polish Army and Poland itself during the period directly preceding the war, should be regarded as major. Taking the above into consideration, the conclusion is that the German agency did not exist among the people holding high positions in the Polish Army; in the Central Staff, General Inspector of Training, Corps District Commands. Nevertheless, the overall view of the Polish Army recorded by the German Military Intelligence was correct. It was noticed that the army is weak, poorly equipped and badly managed and it would not be able to fight the enemy. It was a correct assessment.

PL

Prezentowany artykuł jest częścią drugą publikacji, prezentujący stan wiedzy niemieckiego wywiadu wojskowego o uzbrojeniu i wyposażeniu lotnictwa, Marynarki Wojennej, łączności radiowej, środkach transportu oraz logistyce Wojska Polskiego w 1939 roku. W artykule podjęto także próbę oceny poprawności tych ustaleń. Prezentowany artykuł, jest jednym z kilkunastu napisanych przez autora, poświęconych prezentacji wiedzy niemieckiego wywiadu wojskowego o Wojsku Polskim w 1939 r. wraz z ocenami dotyczącymi poprawności tych ustaleń. Artykuł bazuje na materiałach archiwalnych 12. Oddziału Wywiadowczego „Armie Obce Wschód” Sztabu Generalnego Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych z 1939 r., który opracowywał syntetyczne opracowania dla najwyższych rangą dowódców wojskowych armii niemieckiej, w oparciu o analizy oraz materiały zbiorcze z poszczególnych Abwehstelle. Analizowane dokumenty były przed laty dokumentami tajnymi, dostarczanymi wyłącznie dla dowódców najwyższego szczebla armii niemieckiej oraz kancelarii Fuehrera. Obecnie, są one zupełnie jawne, dostępne dla badaczy w Bundesarchiv-Militaerarchiv we Freiburgu. Kopie części z tych dokumentów, w postaci mikrofilmów, znajdują się m.in. w Warszawie w Archiwum Akt Nowych. W ocenie autora rozpracowanie zarówno naszego lotnictwa, jak również floty wykonano na wysokim i poprawnym poziomie, co nie oznacza, że nie popełniono błędów, niekiedy np. w ocenie ilości okrętów podwodnych, bardzo poważnych. Największe uchybienia niemieckiego wywiadu wojskowego w rozpracowaniu uzbrojenia i wyposażenia WP, związane są z wyposażeniem wojsk łączności. Wywiad niemiecki przeoczył bowiem modernizację sprzętu łączności, która miała miejsce w latach 1937-1939. Nie posiadano jakiejkolwiek wiedzy m.in. o radiostacjach typu „N”, które występowały w każdym prawie pułku. Znano polską biedę w zakresie wyposażenia WP w mechaniczne środki transportu. Braki w tym względzie były przeogromne. Co dziwne, w swych analizach wywiad niemiecki zupełnie pomiął kwestie logistyki WP. Przyjąć należy, że rozpracowanie uzbrojenia oraz wyposażenia WP niemiecki wywiad wojskowy wykonał na wysokim i poprawnym poziomie, co nie oznacza, że wszystkie ustalenia były poprawne i prawdziwe. Wysoko także należy ocenić poprawność ustaleń niemieckiego wywiadu wojskowego, związanych z rozpracowaniem organizacji oraz składu WP na stopie pokojowej, a także dyslokacji naszych jednostek w okresie pokoju. Zupełnie inaczej jednakże oceniać należy ustalenia tego wywiadu dotyczące przebiegu mobilizacji alarmowej WP, rozpracowania planów mobilizacyjnych i operacyjnych WP, organizacji oraz składu WP na czas wojny. Wywiad niemiecki nie miał bowiem poprawnej wiedzy m.in. o ilości dywizji, które Polska wystawi na czas wojny, nie znano nazw oraz składu naszych armii, nie wiedziano nic o bardzo silnym odwodzie Naczelnego Wodza, nie potrafiono poprawnie zlokalizować naszych dywizji rozwiniętych nad granicami, tuż przed wybuchem wojny. Dysponowano także tylko bardzo podstawową wiedzą o gospodarce polskiej. Były to zatem bardzo poważne uchybienia w ustaleniach niemieckiego wywiadu wojskowego dotyczących WP i Polski w okresie bezpośrednio poprzedzającym wojnę. Wnioski stąd wypływające zdają się świadczyć, że agentura niemiecka nie istniała na wysokich stanowiskach w Wojsku Polskim; w Sztabie Głównym, Generalnym Inspektoracie Szkolenia, Dowództwach Okręgów Korpusów. Ogólny obraz WP odnotowany przez niemiecki wywiad wojskowy był jednakże poprawny. Widziano słabą, źle wyposażoną i źle dowodzoną armię, która nie będzie w stanie stawić czoła przeciwnikowi. Była to ocena poprawna.

Słowa kluczowe

EN

Abwehr; German military intelligence; reconnaissance; armaments; Polish Army

PL

Abwehra; wywiad niemiecki; rozpoznanie; uzbrojenie; Wojsko Polskie

• Wydawca: Wydawnictwo Akademii Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Scientific Journal of the Military University of Land Forces
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 52, No. 3(197)
• Strony: 600--619
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Nogaj Adam

• Military historian

Bibliografia

• 1. Nogaj A. Sukcesy i klęski kontrwywiadu II Rzeczypospolitej na kierunku zachodnim w świetle dokumentów niemieckiego wywiadu wojskowego z rozpracowania Polski, opublikowanych w 1939 r. In: Nawrocki Z (ed.). Kontrwywiad II RP (1914) 1918-1945 (1948). Vol. 2. Warszawa; Emów: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Centralny Ośrodek Szkolenia; 2014, p. 290-359.
• 2. Stachiewicz W. Wierności dochować żołnierskiej. Przygotowania wojenne w Polsce 1935-1939 oraz kampania 1939 w relacjach szefa Sztabu Głównego i szefa Sztabu Naczelnego Wodza. Warszawa: “Rytm”; 1998.
• 3. Grzelak C, Stańczyk H. Kampania polska 1939 roku. Początek II wojny światowej. Warszawa: “Rytm”; 2005.
• 4. Bundesarchiv-Militaerarchiv (here in after BA-MA) in Freiburg. Oberkommando des Heeres, Az 3 a/n 5o-12. Abt. (III) GenStdH, Nr 550/39 geh., Grosses Orientierungshaft Polen, Stand: Fruehjahr 1939, Kapitel 3b, I. Gliderung, Bewaffnung und Straerken der einzelnen Waffen im Frieden (einschl. Marine), II National Defence (National Verteidigung), III. Motorisierung., Berlin, den 1. April 1939., file no. H3/1815/1.
• 5. Pawłowski T. Armia marszałka Śmigłego. Idea rozbudowy Wojska Polskiego 1935-1939. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm; 2009.
• 6. Sobczak K et al. (ed.). Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej; 1975.
• 7. Pertek J. Wielkie dni małej floty. 9th Ed. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie; 1981.
• 8. Waśko Z, Witkowski R. Regularne jednostki Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, wyposażenie, metryki okrętów i oddziałów lądowych Marynarki Wojennej. Warszawa: Wydawnictwo MON; 1976.
• 9. Cieplewicz M [et al.]; Stawecki P (ed.). Zarys dziejów wojskowości polskiej w latach 1864-1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej; 1990.
• 10. Rudzki C. Polskie okręty podwodne 1926-1969. Warszawa: Wydaw. MON; 1985.
• 11. Buja R. Radiostacje polowe RKD, N2, N1, RKG/A, W1. Warszawa: Edipresse Polska; 2014.
• 12. Jońca A, Szubański R, Tarczyński J. Wrzesień 1939. Pojazdy Wojska Polskiego. Barwa i broń. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności; 1990.
• 13. Mały rocznik statystyczny 1937. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny; 1937.
• 14. Mały rocznik statystyczny 1938. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny; 1938.
• 15. Mały rocznik statystyczny 1939. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny; 1939.
• 16. Zarzycki P. 3 Pułk Artylerii Ciężkiej im. Króla Stefana Batorego. Pruszków: Ajaks; 1993.
• 17. Wyszczelski L. W obliczu wojny. Wojsko Polskie 1935-1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton; 2008.