Mioceńskie poziomy tufitowe z otworów wiertniczych Busko (Młyny) PIG-1 i Kazimierza Wielka (Donosy) PIG-1

• Autorzy: Bukowski K.

Warianty tytułu

EN

Miocene tuffite levels from the Busko (Młyny) PIG-1 and Kazimierza Wielka (Donosy) PIG-1 boreholes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Szczegółowo scharakteryzowano poziomy tufitowe z mioceńskich utworów zapadliska przedkarpackiego występujących w otworach wiertniczych Busko (Młyny) PIG-1 i Kazimierza Wielka (Donosy) PIG-1. Badania mineralogiczno-petrograficzne tufitów wykonano pod mikroskopem optycznym i skaningowym z zastosowaniem analizy SEM-EDS. Skład chemiczny całych próbek tufitów oznaczono metodami ICP i INAA. Wyniki badań wykazały, że poszczególne poziomy tufitowe różnią się między sobą składem chemicznym szkliwa, udziałem plagioklazów zasadowych, wielkością poszczególnych składników ziarnowych i obecnością charakterystycznych minerałów skałotwórczych (np. biotytu, kwarcu piroklastycznego, skaleni potasowych). Normalna gradacja ziaren i laminacja tufitów wskazują, że utworzyły się one w wyniku sedymentacji popiołu wulkanicznego w warunkach morskich. Stopień zachowania minerałów piroklastycznych w tufitach odzwierciedla zmiany geochemiczne środowiska depozycji. Pierwszy poziom tufitowy serii nadewaporatowej jest najbardziej rozprzestrzeniony, a występujące w nim składniki piroklastyczne mają charakterystyczny skład chemiczny. Może być on stosowany do korelacji osadów zapadliska przedkarpackiego.

EN

The paper presents detailed description of the tuffite levels from the Busko (Młyny) PIG-1 and Kazimierza Wielka (Donosy) PIG-1 boreholes (Miocene, Carpathian Foredeep). Mineral and petrographic composition of the tuffites was examined with a polarizing microscope and a scanning electron microscope (SEM-EDS). Chemical composition of whole rock samples was determined with the ICP and INAA methods. Research has shown that the tuffite levels differ in terms of the chemical composition of glass, alkaline plagioclase content, grain size of the components and content of typical rock-forming minerals (e.g. biotite, pyroclastic quartz and potassium feldspar). Normal gradations and lamination of the tuffites indicate that they originated as a result of sedimentation of volcanic ash in marine conditions. Degree of preservation of pyroclastic minerals in the tuffites reflects changes in the geochemical environment of deposition. The first tuffite level above the evaporites, the most widespread and with characteristic chemical composition of pyroclastic components, can be applied in the correlation of deposits in the Carpathian Foredeep.

Słowa kluczowe

PL

tufity; miocen; geochemia; zapadlisko przedkarpackie

EN

tuffites; Miocene; geochemistry; Carpathian Foredeep

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 461
• Strony: 79--94
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys., zdj., tab., wykr.

Twórcy

autor

Bukowski K.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Geologii Geofizyki Ochrony Środowiska, 30-059 Kraków

Bibliografia

• 1. ALEXANDROWICZ S.W., 1997 — Lithostratigraphy of the Miocene deposits in the Gliwice area (Upper Silesia, Poland). Bull. Pol. Acad. Earth Sc., 45: 167–179.
• 2. ALEXANDROWICZ S.W., PAWLIKOWSKI M., 1980 — Policykliczny poziom tufitowy w miocenie okolic Gliwic. Kwart. Geol., 24: 663–678.
• 3. BOGGS S. Jr., 2009 — Petrology of sedimentary rocks. Cambridge Univ. Press, Cambridge.
• 4. BUKOWSKI K., 1999 — Porównanie badeńskiej serii solonośnej z Wieliczki i Bochni w świetle nowych danych. Pr. Państw. Inst. Geol., 168: 43–56.
• 5. BUKOWSKI K., 2011 — Badeńska sedymentacja salinarna na obszarze między Rybnikiem a Dębicą w świetle badań geochemicznych, izotopowych i radiometrycznych. Rozpr. Monogr.AGH, 236: 1–183.
• 6. BUKOWSKI K., de LEEUW A., GONERA M., KUIPER K.F., KRZYWIEC P., PERYT D., 2010 — Badenian tuffite levels within the Carpathian orogenic front (Gdów–Bochnia area, Southern Poland): radio-isotopic dating and stratigraphic position. Geol. Quart., 54: 449–464.
• 7. DUDEK K., BUKOWSKI K., 2004 — Badenian pyroclastic level from Gacki in Nida Valley, Carpathian Foredeep, Poland. Pr. Spec. Min. Soc. Pol., 24: 141–144.
• 8. FLOYD P.A., WINCHESTER J.A., 1975 — Magma type and tectonic setting discrimination using immobile trace elements. Earth Planet. Sci. Lett., 27: 211–218.
• 9. ISHIKAWA Y., SAWAGUCHI T., IWAYA S., HORIUCHI M., 1976 — Delineation of prospecting targets for Kuroko deposits based on modes of volcanism of underlying dacite and alteration halos. Min. Geol., 26: 105–117.
• 10. Le MAITRE R.W. (red.), 2002 — Igneous rocks. A classification and glossary of terms, recommendations of the International Union of Geological Sciences, Subcommission of the Systematics of Igneous Rocks. Cambridge Univ. Press, Cambridge.
• 11. LISITZIN A.P., 1996 — Oceanic sedimentation: lithology and geochemistry. Amer. Geophys. Union, Washington D.C.
• 12. MATL K., WAGNER M., 1986 — The occurrence of tuffaceous horizons in the Tertiary of the Polish Lowland and the Carpathian Foredeep. Zesz. Nauk. AGH, 1077, Geologia, 12, 3: 63–78.
• 13. NEJBERT K., ŚLIWIŃSKI M.G.,LAYERP., OLSZEWSKA-NEJBERT D., BĄBEL M., GĄSIEWICZ A., SCHREIBER B.C., 2010 — 40Ar/39Ar dating of a Badenian tuff from the Babczyn-2 core (near Lubaczów, Polish Carpathian Foredeep) and its palaeogeographic and stratigraphic significance. Miner. Slov., 42, 4: 515.
• 14. OLEWICZ Z.R., 1964 — Geologia przedkarpackiego obszaru między Wieliczką a Bochnią [praca doktorska]. Arch. AGH, Kraków.
• 15. PARACHONIAK W., 1962 — Mioceńskie utwory piroklastyczne przedgórza Karpat polskich. Pr. Geol. Kom. Nauk Geol. PAN, Oddz. w Krakowie, 11: 1–77.
• 16. PARUCH-KULCZYCKA J., 2015 — Biostratygrafia osadów miocenu z otworów wiertniczych Busko (Młyny) PIG-1 i Kazimierza Wielka (Donosy) PIG-1 na podstawie otwornic (północna część zapadliska przedkarpackiego). Biul. Państw. Inst. Geol., 461: 115–132.
• 17. RYKA W., MALISZEWSKA A., 1982 — Słownik petrograficzny. Wyd. Geologiczne, Warszawa.
• 18. SANT K., de LEEUW A., CHANG L., CZAPOWSKI G., GĄSIEWICZ A., KRIJGSMAN W., 2015 — Paleomagnetic analyses on Badenian–Sarmatian drill cores from the North Carpathian Foredeep (Middle Miocene, Poland). Biul. Państw. Inst. Geol., 461: 179–192.
• 19. STUDENCKA B., 2015 — Małże z osadów środkowego miocenu zapadliska przedkarpackiego: otwory wiertnicze Busko (Młyny) PIG-1 i Kazimierza Wielka (Donosy) PIG-1 – stratygrafia i taksonomia. Biul. Państw. Inst. Geol., 461: 95–114.
• 20. ŚLIWIŃSKI M., BĄBEL M., NEJBERT K., OLSZEWSKA-NEJBERT D., GĄSIEWICZ A., SCHREIBER B.Ch., BENOWITZ J.A., LAYER P., 2012 — Badenian–Sarmatian chronostratigraphy in the Polish Carpathian Foredeep. Palaeogeogr., Palaeoclim., Palaeoecol., 326–328: 12–29.
• 21. TOKARSKI J., 1939 — Aus der Petrographie der tuffogenen Elemente der subkarpatischen Saltzformation in Polen. Bull. Intern. Acad. Pol. Sci. Lett., Cl. Sci. Math. Nat., Ser. A: 83–100.