The Threat of Environmental Pollution with Harmful Substances, on the Example of Uncontrolled Fires in Landfills and Actions Aimed at Reducing it

• Autorzy: Cygańczuk Krzysztof , Janik Paweł

Identyfikatory

DOI

10.12845/sft.57.1.2021.6

Warianty tytułu

PL

Zagrożenie zanieczyszczenia środowiska substancjami szkodliwymi na przykładzie niekontrolowanych pożarów na składowiskach odpadów oraz działania zmierzające do jego ograniczenia

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Aim: This article attempts to bring closer the issues related to the emission of harmful substances to the environment. The example of two fires that occurred in Poland in 2018 was used – in the former “Boruta” plant in Zgierz and in a landfill in Trzebinia. By presenting the results of measurements and tests available in this field, attention was drawn to the need to improve the methods of detecting and measuring hazardous substances, in particular with regard to their dispersion in the atmosphere. Introduction: The threat to the environment resulting from improper management, including waste disposal, remains a serious challenge for many societies, also for the EU countries, which are among the richest countries in the world. Increased waste generation, high costs related to waste management, i.e. landfilling and recycling, generate the risk of deliberately causing fires in landfills as a method of free disposal. It is cost-free only from the point of view of the dishonest owner of this waste, because the direct costs of long-term rescue and firefighting activities and the effects of the emission of hazardous substances to the environment are borne by the society. In addition, in the last of the aspects mentioned above, the price for this method of disposal is paid primarily by people living in the vicinity of the facilities in question. But not only. In the event of the penetration of the substances mentioned above into the soil and watercourses via e.g. firefighting waters, their impact – also delayed in time – may also affect many other people, e.g. consumers of agricultural products manufactured in the contaminated areas. Methodology: In the article, mainly theoretical research methods were used, including the analysis of literature. Also research reports of specialized research units involved in extinguishing the mentioned fires were analysed. The legal instruments were reviewed against the background of economic conditions and their impact on the efficiency of waste management in Poland was determined. Conclusions: Despite measurement imperfections mentioned above, the presence of the compounds such as toluene, benzene, ethylbenzene, styrene, methylstyrene, sulfur dioxide and o-xylene, which are characteristic substances released during the combustion of plastics, was found in the fire areas. The analysis of surface water samples showed exceeding the standard levels of metals such as copper, aluminum and antimony, as well as petroleum substances such as anthracene, fluoranthene, benzo (b) fluoranthene, benzo (k) fluoranthene, benzo (g, h, i) fluoranthene, petroleum hydrocarbons and volatile phenols. Moreover, elevated values of heavy metals were found in the soil. The above data fully justify the formulation of a thesis on the need to undertake increased, systemic actions aimed at reducing the number and size of fires in landfills. The description of some activities in the field of fire protection of the considered facilities undertaken in Poland will also constitute one of the issues of this article.

PL

Cel: W ramach niniejszego artykułu podjęto próbę przybliżenia kwestii związanych z emisją do otoczenia substancji szkodliwych. Wykorzystano przykład dwóch pożarów zaistniałych w Polsce w 2018 r. – na terenie byłych zakładów „Boruta” w Zgierzu oraz na składowisku odpadów w Trzebini. Przedstawiając wyniki dostępnych w tym zakresie pomiarów i badań, zwrócono uwagę na potrzebę doskonalenia metod wykrywania i pomiaru substancji niebezpiecznych, w szczególności w odniesieniu do ich dyspersji w atmosferze. Wprowadzenie: Zagrożenie środowiska wynikające z niewłaściwego gospodarowania, w tym składowania odpadów pozostaje poważnym wyzwaniem dla wielu społeczeństw, także dla krajów UE należących do najbogatszych państw na świecie. Zwiększone wytwarzanie odpadów, wysokie koszty związane z gospodarką odpadami, tj. składowaniem i recyklingiem, generują ryzyko umyślnego powodowania pożarów składowisk odpadów w celu tzw. darmowej utylizacji. Jest to działanie bezkosztowe tylko z punktu widzenia nieuczciwego posiadacza tych odpadów, bowiem bezpośrednie koszty długotrwałych działań ratowniczo-gaśniczych oraz skutki emisji do otoczenia niebezpiecznych substancji ponosi społeczeństwo. Dodatkowo, w ostatnim z wymienionych aspektów, cenę za ten sposób utylizacji płacą przede wszystkim osoby zamieszkujące w sąsiedztwie rozpatrywanych obiektów. Ale nie tylko. W przypadku przeniknięcia wspomnianych substancji, np. z wodami pogaśniczymi do gleby oraz cieków wodnych, ich oddziaływanie – także to opóźnione w czasie – może dotyczyć również wielu innych osób, np. konsumentów produktów rolnych wytworzonych na zanieczyszczonych terenach. Metodologia: W pracy wykorzystano głównie teoretyczne metody badawcze, w tym analizę literatury, a także przeanalizowano raporty badań wyspecjalizowanych jednostek badawczych biorących udział w gaszeniu przywołanych pożarów. Dokonano przeglądu instrumentów prawnych na tle uwarunkowań ekonomicznych oraz określono ich wpływ na efektywność gospodarki odpadami w Polsce. Wnioski: Pomimo wspomnianych niedoskonałości pomiarowych, w rejonach pożarów stwierdzono obecność takich związków jak toluen, benzen, etylobenzen, styren, metylostyren, dwutlenek siarki i o-ksylen, czyli charakterystycznych substancji wydzielających się podczas spalania tworzyw sztucznych. Analiza próbek wód powierzchniowych wykazała przekroczenie norm dla metali takich jak miedź, aluminium i antymon, a także substancji ropopochodnych, takich jak antracen, fluoranten, benzo (b) fluoranten, benzo (k) fluoranten, benzo (g, h, i) fluoranten, węglowodory ropopochodne i fenole lotne. Ponadto w glebie stwierdzono podwyższone wartości metali ciężkich. Powyższe dane w pełni uzasadniają sformułowanie tezy o konieczności podejmowania wzmożonych, systemowych działań zmierzających do ograniczenia liczby oraz rozmiarów pożarów składowisk odpadów. Opis niektórych działań w zakresie ochrony przeciwpożarowej rozpatrywanych obiektów podjętych w Polsce będzie również stanowił jeden z wątków niniejszego artykułu.

Słowa kluczowe

EN

hazardous; waste materials; environmental hazard; waste management; uncontrolled fires; legal regulations

PL

niebezpieczne materiały odpadowe; zagrożenie dla środowiska; gospodarka odpadami; niekontrolowane pożary; uregulowania prawne

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Safety & Fire Technology
• Rocznik: 2021
• Tom: Vol. 57, iss. 1
• Strony: 80--98
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Cygańczuk Krzysztof

• Scientific and Research Centre for Fire Protection – National Research Institute / Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego – Państwowy Instytut Badawczy

• https://orcid.org/0000-0003-1550-5880

autor

Janik Paweł

• Scientific and Research Centre for Fire Protection – National Research Institute / Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego – Państwowy Instytut Badawczy

• https://orcid.org/0000-0003-4498-7575

Bibliografia

• [1] Keles R., The Quality of Life and the Environment, „Procedia – Social and Behavioral Sciences” 2012, 35, 23–32, https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.02.059.
• [2] Costantini V., Monni S., Environment, human development and economic growth, „Ecological Economics” 2008, 64, 4, 867–880, https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2007.05.011.
• [3] Janik P., Cygańczuk K., Bezpieczeństwo środowiskowe a uregulowania prawne w gospodarce odpadami, „Przemysł Chemiczny” 2020, 99, 970–976, https://doi.org/10.15199/62.2020.7.1.
• [4] Bihałowicz J.S., Rogula-Kozłowska W., Krasuski A., Contribution of landfill fires to air pollution – An assessment methodology, „Waste Management” 2021, 125, 182–191, https://doi.org/10.1016/j.wasman.2021.02.046.
• [5] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/ WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy (tekst mający znaczenie dla EOG), (Dz. U. UE L 312, z 22.11.2008).
• [6] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/851 z dnia 30 maja 2018 r., zmieniająca dyrektywę 2008/98 WE w sprawie odpadów (tekst mający znaczenie dla EOG) Dz.U. UE. L. 2018.150.109 z 14 czerwca 2018 r.
• [7] Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Programowanie perspektywy finansowej 2014–2020 – Umowa Partnerstwa, https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/881/Umowa_Partnerstwa_pl.pdf [dostęp: 18.05.2021].
• [8] Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. 2013, poz. 21 z późn. zm.).
• [9] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2020, poz. 1219 z późn. zm.).
• [10] Rudnicki M., Prawne i ekonomiczne dylematy zrównoważonego rozwoju w dobie ogólnoświatowego kryzysu, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska" 2009, 2, 123–135.
• [11] Boć J., Samborska-Boć E., Ochrona środowiska. Zagadnienia prawne i ekonomiczne, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1989.
• [12] Janik. P., Cygańczuk K, Bezpieczeństwo środowiskowe a uregulowania prawne w gospodarce odpadami, „Przemysł Chemiczny” 2020, 99, 7, 970–975, https://doi.org/10.15199/62.2020.7.1.
• [13] Cygańczuk K., Zielecka M., Rabajczyk A., Zasady bezpiecznej gospodarki odpadami jako czynnik bezpieczeństwa środowiskowego, „Przemysł Chemiczny” 2020, 99, 7, 994–999, https://doi.org/10.15199/62.2020.7.5.
• [14] Matusiak T., Pożar jak hydra, „Przegląd Pożarniczy” 2018,7, 10–12.
• [15] Komunikat nr 1 z dnia 12.06.2018 dot. wyników pomiarów wpływu pożaru magazynu odpadów na terenie b. zakładów „BORUTA” w Zgierzu na jakość wód powierzchniowych, https://www.ekologicznyzgierz.pl/pl/content/komunikat--wios-z-dn-12062018-r [dostęp: 18.05.2021].
• [16] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 r. w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi (Dz. U. 2016, poz. 1395).
• [17] Zboina J., Zawistowski M., Sowa T., Ocena jakości powietrza z wykorzystaniem bezzałogowych statków powietrznych, „Przemysł Chemiczny” 2020, 99, 7, 988–993, https://doi.org/10.15199/62.2020.7.4.
• [18] Rozporządzenie Ministra Gospodarki i pracy z dnia 7 września 2005 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. 2005. poz. 1553).
• [19] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 lipca 2015 r w sprawie dopuszczania odpadów do składowania na składowiskach (Dz. U. z 2015 r. poz. 1277).
• [19] https://strazacki.pl/technika/rapid-w-s%C5%82u%C5%BCbie-psp [dostęp:18.05.2021].
• [20] Raport z badań popiołów i pozostałości po spaleniu odpadów z terenu składowiska w Trzebini przy ul. Słowackiego oraz badań gleby na terenie pobliskich ogródków działkowych, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska Katedra Kształtowania i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo–Hutnicza im. Stanisława Staszica, Kraków 2018.
• [21] Janik P., Palący problem, „Przegląd Pożarniczy” 2018, 7,13–15.
• [22] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 lutego 2020 r. w sprawie wymagań w zakresie ochrony przeciwpożarowej, jakie mają spełniać obiekty budowlane lub ich części oraz inne miejsca przeznaczone do zbierania, magazynowania lub przetwarzania odpadów (Dz. U. z 2020 r. poz. 296).
• [23] Janik P., Cygańczuk K., Systemy pomiarowe wykorzystywane w bezzałogowych statkach powietrznych do badania jakości powietrza, „Przemysł Chemiczny” 2020, 99, 7, 977–981, https://doi.org/10.15199/62.2020.7.2.