Historyczna analiza konstrukcyjna wrocławskich zbiorników gazu z XIX i XX wieku

• Autorzy: Berkowski P. , Kosior-Kazberuk M.

Identyfikatory

DOI

10.15199/33.2017.11.40

Warianty tytułu

EN

Structural and construction history of Wrocław’s gasholders from 19th and 20th century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na przełomie XIX i XX w. we Wrocławiu funkcjonowały cztery zakłady gazownicze, produkujące gaz na potrzeby miasta. Trzy z nich przestały wytwarzać gaz miejski jeszcze w pierwszym trzydziestoleciu XX w., natomiast najmłodszy, otwarty w 1906 r., działał jeszcze w latach 90. Jednymi z najbardziej charakterystycznych obiektów w tych zakładach były stalowe zbiorniki cylindryczne, z kopulastym przekryciem, służące do przechowywania gazu. W najstarszych obiektach konstrukcja obudowująca zbiorniki była murowana, o rzucie kołowym. W okresie późniejszym konstrukcję prowadzącą powłoki zbiorników stanowiły przestrzenne ramy stalowe, złożone ze słupów, powiązanych ryglami i stężeniami. W artykule przedstawiono krótką analizę historyczną i konstrukcyjną dotyczącą zbiorników gazu, opracowaną na podstawie dokumentacji archiwalnej.

EN

At the turn of the 19th and 20th centuries there were four gas plants operating in Wrocław and producing gas for the city. Three of these plants ceased to produce urban gas in the 1st thirties of the 20th century, while the youngest one, opened in 1906, continued to operate till the 90s. One of the most characteristic buildings in these plants were steel cylindrical tanks for gas storage with dome cover. In the oldest structures the housing construction of the tanks was made of brick/stone masonry in a form of circular silos. Later, the shell-guiding structures were spatial steel frameworks composed of poles, linked by beams and bracings. The paper presents a brief historical and structural analysis of gasholders, based on archival documentation.

Słowa kluczowe

PL

Wrocław; zbiornik gazu; obiekt zabytkowy; XIX / XX w.; analiza historyczna; rozwiązanie technologiczno-konstrukcyjne

EN

Wrocław; gas holder; historical facility; 19 / 20 century; historical analysis; structural and technological solution

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Materiały Budowlane
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 11
• Strony: 97--99
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., il.

Twórcy

autor

Berkowski P.

• Politechnika Wrocławska, Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego

autor

Kosior-Kazberuk M.

• Politechnika Białostocka, Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska

Bibliografia

• [1] Archiwum Budowlane miasta Wrocławia (T3456, T1237, T1148, T4113).
• [2] Berger Barbara. 2015. „The Gasholder – Shaped by its function. The Italian example.” Fifth International Congress on Construction History. Chicago. Vol. 1: 203 – 210.
• [3] Denkschrift zur Eröffnung des neuen Gaswerkes im November 1906. Theiner & Meinicke. Breslau. www.dbc.wroc.pl:9469 (dostęp 27.05.2017 r.).
• [4] Oval and Kennington Development Area: Gasholder document. 2015. Berkely – Lambeth. http://www.oakda.co.uk/media/pdf/n/f/OAKDA_Gas_Holder_Strategy.pdf (dostęp 27.05.2017 r.).
• [5] Pillsbury Charles S. 1911. The Design of Gas Holders. Thesis for degree of Mechanical Engineer, University of Illinois. https://www.ideals.illinois.edu (dostęp 27.05.2017 r.).
• [6] Pöschek Andreas. http://viennaphoto.at/en/gasometer-vienna (dostęp 27.05.2017 r.).
• [7] Russel Thomas. 2014. „Gasworks Profile B: Gasholders and their Tanks”. London. CL:AIRE. https://www.researchgate.net/publication/268447774_Gasholders_and_their_Tanks (dostęp 27.05.2017 r.).
• [8] Southwell Cripps Frederick. 1889. The Guide Framing of Gas-Holders and other papers chiefly realting to strains in structures connected with gas-works. London: Walter King, Office of the „Journal of Gas Lighting”. www.archive.org (dostęp 27.05.2017 r.).
• [9] Węgrzyn-Kopczyńska Danuta. 2012. „165 lat gazownictwa we Wrocławiu”. Wiadomości Naftowe i Gazownicze R. 15 (9): 22 – 23.