Poznańskie polarne badania meteorologiczne i klimatologiczne

Rachlewicz, G.; Zwoliński, Z.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Poznańskie polarne badania meteorologiczne i klimatologiczne

Autorzy

Rachlewicz G. , Zwoliński Z.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Poznań polar meteorological and climatological research

Języki publikacji

Abstrakty

W artykule przedstawiono historię badań meteorologicznych i klimatycznych prowadzonych przez pracowników Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na dwóch skrajnych obszarach polarnych, to jest Arktyce Wysokiej oraz Antarktyce Morskiej. Badania te głównie obejmowały okresy letnie w Arktyce oraz 4-letnią serię obserwacyjną w Antarktyce. Przeprowadzone badania stanowią podstawę do opisu uwarunkowań klimatycznych współczesnych procesów deglacjacji na skutek globalnych anomalii klimatycznych.

His paper presents the history of meteorological investigation and climatic studiem conducted by employees of the Adam Mickiewicz University In Poznań on two extreme polar regions, ie. The High Arctic and the Maritime Antarctic. These observation mainly included summer periods in the Arctic and 4-year series of observation in Antarctica. They studied climatic conditions of present-day deglaciation processes due to global climate anomalies.

Słowa kluczowe

badania polarne meteorologia i klimatologia Arktyka Antarktyka Spitsbergen

polar research meteorology and climatology Arctic Antarctic Spitsbergen

Wydawca

Stowarzyszenie Klimatologów Polskich

Czasopismo

Problemy Klimatologii Polarnej

Rocznik

2015

Tom

Nr 25

Strony

49--58

Opis fizyczny

Bibliogr. 50 poz., rys.

Twórcy

autor

Rachlewicz G.

grzera@amu.edu.pl

Instytut Geoekologii i Geoinformacji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Dzięgielowa 27, 61-680 Poznań

autor

Zwoliński Z.

zbzw@amu.edu.pl

Instytut Geoekologii i Geoinformacji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Dzięgielowa 27, 61-680 Poznań

Bibliografia

1. Bednorz E., 2011. Occurrence of winter air temperature extremes in central Spitsbergen. Theoretical and Applied Climatology, 106 (3-4): 547-556.
2. Bednorz E., Fortuniak K., 2012. Coreless winters in the European sector of the Arctic and their synoptic conditions. Polish Polar Research, 33 (1): 19-34.
3. Bednorz E., Kolendowicz L., 2010. Summer 2009 thermal and bioclimatic conditions in Ebba Valley, central Spisbergen. Polish Polar Research, 31 (4): 327-348.
4. Buchwal A., Rachlewicz G., Fonti P., Cherubini P., Gaertner H., 2013. Temperature modulates intra-plant growth of Salix polaris from a high Arctic site (Svalbard). Polar Biology 06, DOI: 10.1007/s00300-013-1349-x.
5. Gonera P., Rachlewicz G., 1997. Snow cover in the vicinity of Arctowski Station, King George Island, in winter 1991. Polish Polar Research, 18 (1): 3-14.
6. Hollesen J., Buchwal A., Rachlewicz G., Hansen B.U., Hansen M.O., Stecher O., Elberling B., 2015. Winter warming as an important co-driver for Betula nana growth in Western Greenland during the past century. Global Change Biology, DOI: 10.1111/gcb12913
7. Karczewski A., 1988. Flowing water effect on temperature in outwash deposits. Permafrost 5th International Conference Proceedings, vol. 1, Tapir Publishers, Trondheim, Norway: 596-598.
8. Karczewski A., Rachlewicz G., 1998. Typy pokryw morenowych i galcifluwialnych zachodniego skrzydła strefy marginalnej lodowca Hansa (Hornsund, Spitsbergen). III Seminarium Geneza, Litologia i Stratygrafia Utworów Czwartorzędowych, Poznań: 55-57.
9. Karczewski A., Rachlewicz G., 2000. Procesy depozycyjne w strefie marginalnej lodowca Hansa (Spitsbergen). V Zjazdu Geomorfologów Polskich, UMK Toruń: 224-225.
10. Kostrzewski A., Kapuściński J., Klimczak R., Kaniecki A., Stach A. and Zwoliński Z., 1989: The dynamics and rate of denudation of glaciated and non-glaciated catchments, central Spitsbergen. Polish Polar Research, 10 (3): 317-367.
11. Kostrzewski A., Rachlewicz G., Zwoliński Zb., 2007a. Present-day geomorphological activity in the Arctic. [w:] A.Kostrzewski, Zb.Zwoliński (red.), Geodiversity of polar landforms, Landform Analysis, 5: 41-46.
12. Kostrzewski A., Rachlewicz G., Zwoliński Zb., 2007b. Zmiany funkcjonowania geoekosystemów lądowych Arktyki. [w:] A. Styszyńska, A.A. Marsz (red.), Zmiany klimatyczne w Arktyce i Antarktyce w ostatnim pięćdziesięcioleciu XX wieku i ich implikacje środowiskowe. Akademia Morska w Gdyni, Komitet Badań Polarnych Polskiej Akademii Nauk, Gdynia: 289-309.
13. Kostrzewski A., Zwoliński Zb., 2013. Geoecosystems of Spitsbergen – basis for assignment, landscape metamorphosis. W: Zb.Zwoliński, A.Kostrzewski, M.Pulina (red.), Ancient and modern geoecosystems of Spitsbergen. Polish geomorphological research. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 404-414.
14. Małecki J., 2013. Elevation and volume changes of seven Dickson Land glaciers, Svalbard, 1960-1990-2009. Polar Research, 32, 18400.
15. Małecki J., 2015. Glacio-meteorolgy of Ebbabreeen, Dickson Land, central Svalbard, during 2009-2010 melt seasons. Polish Polar Research, 35 (2): 145-161. doi.10.1515/popowe-2015-0010.
16. Mazurek, M., Paluszkiewicz, R., Rachlewicz, G., Zwoliński, Zb., 2012. Variability of Water Chemistry in Tundra Lakes, Petuniabukta Coast, Central Spitsbergen, Svalbard. The Scientific World Journal, 596516: 1-13. doi:10.1100/2012/596516.
17. Myers-Smith I.H., Elmendorf S.C., Beck P.S.A., Wilmking M., Hallinger M., Blok D., Tape K.D., Rayback S.A., Macias-Fauria M., Forbes B.C., Speed J.D.M., Boulanger-Lapointe N., Rixen C., Lévesque E., Schmidt N.M., Baittinger C., Trant A.J., Hermanutz L., Collier L.S., Dawes M.A., Lantz T.C., Weijers S., Jørgensen R.H., Buchwal A., Bura A., Naito A.T., Ravolainen V., Schaepman-Strub G., Wheeler J.A., Wipf S., Guay K.C., Hik D.S., Vellend M., 2015. Climate sensitivity of shrub growth across the tundra biome. Nature Climate Change, July 2015, DOI: 10.1038/NCLIMATE2697.
18. Paluszkiewicz Re., Mazurek M., Rachlewicz G., Zwoliński Zb., 2008. Hydrogeochemia zagłębień tundrowych na podniesionych terasach morskich, Petuniabukta, Spitsbergen Środkowy. [w:] A. Kowalska, A. Latocha, H. Marszałek, J. Pereyma (red.), Środowisko przyrodnicze obszarów polarnych, GAJT Wyd. s.c., Wrocław: 141-149.
19. Przybylak R., Araźny A., Gluza A., Hojan M., Migała K., Sikora S., Zwoliński Zb., 2006. Porównanie warunków meteorologicznych na zachodnim wybrzeżu Spitsbergenu w sezonie letnim 2005 r. Problemy Klimatologii Polarnej, 16: 125-138.
20. Przybylak R., Araźny A., Nordli O., Finkelnburg R., Kejna M., Budzik T., Migała K., Sikora S., Puczko D., Rymer K., Rachlewicz G., 2014. Spatial distribution of air temperature on Svalbard during 1 year with campaign measurements. International Journal of Climatology, 34 (14): 3702-3719.
21. Przybylak R., Kejna M., Araźny A., Maszewski R., Gluza A., Hojan M., Migała K., Sikora S., Siwek K., Zwoliński Zb., 2007a. Zróźnicowanie warunków meteorologicznych na zachodnim wybrzeżu Spitsbergenu w sezonie letnim i jego przyczyny. [w:] W. Majewski (red.), Struktura, ewolucja i dynamika litosfery, kriosfery i biosfery w europejskim sektorze Arktyki oraz w Antarktyce (2004-2007). IGF PAN, Warszawa: 46-48.
22. Przybylak R., Kejna M., Araźny A., Maszewski R., Gluza A., Hojan M., Migała K., Sikora S., Siwek K., Zwoliński Zb., 2007b. Porównanie warunków meteorologicznych na zachodnim wybrzeżu Spitsbergenu w sezonie letnim 2006 r. [w:] R. Przybylak, M. Kejna, A. Araźny, P. Głowacki (eds.): Abiotyczne środowisko Spitsbergenu w latach 2005-2006 w warunkach globalnego ocieplenia. Wyd. Zakł. Klim. UMK Toruń: 179-196.
23. Rachlewicz G., 1995. Ablacja lodowca Ekologii, Wyspa Króla Jerzego (Szetlandy Południowe), w roku 1991. XXII Sympozjum Polarne, Wrocław-Książ: 62-68.
24. Rachlewicz G., 1997. Mid-winter thawing in the vicinity of Arctowski Station, King George Island. Polish Polar Research, 18 (1): 15-24.
25. Rachlewicz G., 2001. Wybrane procesy glacjalne w warunkach morskiego klimatu Antarktyki na przykładzie Kopuły Lodowej Warszawy, Wyspa Króla Jerzego (Szetlandy Południowe). [w:] A. Karczewski, Zb. Zwoliński (red.), Funkcjonowanie geoekosystemów w zróżnicowanych warunkach klimatycznych – monitoring, ochrona, edukacja. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 443-452.
26. Rachlewicz G., 2003a. Warunki meteorologiczne w Zatoce Petunia (Spitsbergen środkowy) w sezonach letnich 2000 i 2001. Problemy Klimatologii Polarnej, 13: 127-138.
27. Rachlewicz G., 2003b. Uwarunkowania środowiskowe obiegu wody w systemie lodowca Hörbye (środkowy Spitsbergen). [w:] A. Kostrzewski, J. Szpikowski (red.), Funkcjonowanie geoekosystemów zlewni rzecznych, tom III. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 351-365.
28. Rachlewicz G., 2009. Contemporary sediment fluxes and relief changes in high Arctic glacierized valley systems (Billefjorden, central Spistbergen). Wydawnictwo Naukowe UAM Poznań: 1-203s.
29. Rachlewicz G., Kostrzewski A., Marciniak M., Szpikowski J., Zwoliński Zb., 2012. The function of contemporary physical geography processes in polar regions. W: P.Churski (red.), Contemporary Issues in Polish Geography, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 95-110.
30. Rachlewicz G., Kostrzewski, A., Kasprzak L., Zwoliński, Zb., 2007a. Funkcjonowanie geoekosystemów glacjalnych i peryglacjalnych w otoczeniu zatoki Petunia, Środkowy Spitsbergen. W: W.Majewski (red.), Struktura, ewolucja i dynamika litosfery, kriosfery i biosfery w europejskim sektorze Arktyki oraz w Antarktyce (2004-2007). IGF PAN, Warszawa: 49-52.
31. Rachlewicz G., Rygielski W., Sprutta M., 1988. Wyprawa naukowa Studenckiego Koła Naukowego Geografów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza „Svalbard ‘87”. Spektrum 1-2 /I/: 267-272.
32. Rachlewicz G., Styszyńska A., 2007. Porównanie przebiegu temperatury powietrza w Petuniabukta i Svalbard- Lufthavn (Isfjord, Spitsbergen) w latach 2001-2003. Problemy Klimatologii Polarnej, 17: 121-134.
33. Rachlewicz G., Szczuciński W., 2008. Changes in permafrost active layer thermal structure in dry polar climate (Petuniabukta, Svalbard). Polish Polar Research, 29 (3): 261-278.
34. Rachlewicz G., Szczuciński W., Ewertowski M., 2007b. Post-“Little Ice Age” retreat rates of glaciers around Billefjorden in central Spitsbergen, Svalbard, Polish Polar Research, 28 (3): 159-186.
35. Rachlewicz G., Szpikowska G., Szpikowski J., Zwoliński Zb., 2015. Solute and particulate fluxes in catchments in Spitsbergen. [w:] A.A. Beylich, J. Dixon, Zb. Zwoliński (red.), Source-to-Sink Fluxes in Undisturbed Cold Environments. Cambridge University Press, in print.
36. Rachlewicz G., Zwoliński Zb., 2008. Przygotowania do Międzynarodowego Roku Polarnego w okolicach Zatoki Petunia, Spitsbergen Środkowy. Biuletyn Polarny, 14: 23-26.
37. Rachlewicz G., Zwoliński Zb., Kostrzewski A., Birkenmajer K., 2013. Geographical environment in the vicinity of the Adam Mickiewicz University in Poznań Polar Station – Petuniabukta. [w:] Zb. Zwoliński, A. Kostrzewski, M. Pulina (red.), Ancient and modern geoecosystems of Spitsbergen. Polish geomorphological research. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 199-237.
38. Szpikowski J., Szpikowska G., Zwoliński Zb., Kostrzewski A, 2014a. Magnitude of fluvial transport and rate of denudation in a non-glacierised catchment in a polar zone, Central Spitsbergen. Geografiska Annaler: Series A, Physical Geography, 96: 447–464. doi:10.1111/geoa.12070.
39. Szpikowski J., Szpikowska G., Zwoliński Zb., Rachlewicz G., Kostrzewski A., Marciniak M., Dragon K., 2014b. Character and rate of denudation in a High Arctic glacierized catchment (Ebbaelva, Central Spitsbergen). Geomorphology, 218: 52-62. doi:10.1016/j.geomorph.2014.01.012.
40. Tomczyk A.M., Bednorz E., 2014. Warm waves in north-western Spitsbergen. Polish Polar Research, 35 (3): 497-511.
41. Zwoliński Zb., 1992. Pierwsza automatyczna rejestracja wybranych elementów meteorologicznych na Stacji Arctowskiego zimą 1990. Problemy Klimatologii Polarnej, 2: 50-60.
42. Zwoliński Zb., 2002. Uwarunkowania klimatyczne aktywności geomorficznej, Wyspa Króla Jerzego, Szetlandy Południowe. Problemy Klimatologii Polarnej, 12: 33-63.
43. Zwoliński Zb., 2007a. Mobilność materii mineralnej na obszarach paraglacjalnych, Wyspa Króla Jerzego, Antarktyka Zachodnia. Wyd. Nauk. UAM, Ser. Geogr., 74: 1-266.
44. Zwoliński Zb., 2007b. Polarny monitoring hydrologiczny – propozycja metodyczna. Monitoring Środowiska Przyrodniczego, 8: 29-39.
45. Zwoliński Zb., Kejna M, Rachlewicz G., Sobota I., Szpikowski J., 2016. Solute and sedimentary fluxes on King George Island. [w:] A.A. Beylich, J. Dixon, Zb. Zwoliński (red.), Source-to-Sink Fluxes in Undisturbed Cold Environments. Cambridge University Press, in print.
46. Zwoliński Zb., Kostrzewski A., Pulina M. (red.), 2013. Ancient and modern geoecosystems of Spitsbergen. Polish geomorphological research. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 1-456.
47. Zwoliński Zb., Kostrzewski A., Rachlewicz G., 2008a. Environmental changes in the Arctic. [w:] S. Singh., L. Starkel, H.J. Syiemlieh (red.), Environmental Changes and Geomorphic Hazards, Bookwell, Delhi: 23-36.
48. Zwoliński Zb., Kostrzewski A., Rachlewicz G., 2008b. Przejawy globalnego ocieplenia w polarnej strefie krajobrazowej. [w:] W. Florek, J. Kaczmarzyk (red.), Współczesne problemy geomorfologii. Landform Analysis, 9: 21-24.
49. Zwoliński Zb., Mazurek M., Paluszkiewicz Re., Rachlewicz G., 2008. The matter fluxes in the geoecosystem of small tundra lakes, Petuniabukta coast, Billefjorden, Central Spitsbergen. [w:] A.A. Beylich, K.-H. Schmidt (red.), Sedimentary Source-to-Sink-Fluxes and Sediment Budgets in Changing Cold Environments, Zeit. Geomorph. N.F., 52, Suppl. 1: 79-101.
50. Zwoliński Zb., Rachlewicz G., Mazurek M., Paluszkiewicz Re., 2007. The geoecological model for small tundra lakes, Ebbadalen, Central Spitsbergen. [w:] A. Kostrzewski, Zb. Zwoliński (red.), Geodiversity of polar landforms, Landform Analysis, 5: 113-118.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-5c4341e0-eeeb-4219-a48d-4921fbecee27